Asosiy tushuncha va ta’riflar
Avvalo bir qator atama va tushunchalarning ta’riflari bilan tanishaylik.
Energetika tizimi – elektr
va issiqlik stansiyalari,
podstansiyalari va
iste’molchilarining elektr va issiqlik tarmoqlari yordamida bog’langan jamlanmasi.
Elektr energetika tizimi – elektr stansiyalari, podstansiyalari va
iste’molchilarining elektr tarmoqlari yordamida bog’langan jamlanmasi.
Energetika tizimining tuzilmasi. Elektr stansiyalarining belgilangan
(nominal), oʻrnatilgan va ishchi quvvati tushunchalari mavjud. Oʻrnatilgan quvvat
belgilangan quvvatdan uzilishlar va cheklanishlar tufayli kamaygan quvvatni ayirib
tashlanganiga teng. Ishchi
quvvat esa, oʻrnatilgan quvvatdan elektr stansiyasining
ta’mirga chiqarilgan agregatlarini quvvatini ayirib tashlanishidan hosil boʻlgan
quvvatga tengdir. Uzilish (masalan, qozonlarning qizuvchi sirtlarini choʻkmalar
ta’sirida yopilib qolishi natijasida) cheklanish (masalan,
IESning sovituvchi suvi
haroratining oshishi natijasida)dan farqli holda unga elektr stansiyasi yoki
tizimining personali ta’sir eta olish imkoniyatining mavjudligi bilan farq qiladi.
Energetika tizimining belgilangan quvvati uning
tarkibiga kiruvchi barcha
turdagi elektr stansiyalarining belgilangan quvvatlarini yig’indisiga tengdir.
Energetika tizimining tuzilmasi uning tarkibiga kiruvchi turli elektr
stansiyalarining belgilangan quvvatlarini butun energetika
tizimini belgilangan
quvvatiga nisbatan ulushi bilan belgilanadi. Masalan, energetika tizimining
belgilangan quvvati 14000 MVt,
uning tarkibiga faqat IES, GES va blok-
stansiyalarning umumiy belgilangan quvvatlari mos holda 12900 MVt, 1540 MVt
va 560 MVt boʻlsa, u holda energetika tizimining tuzilmasi mos holda 0,85 va 0,11
va 0,04 ni tashkil etadi.
