|
Reaktiv quvatning qoplagich qurilmasi haqida tushuncha
|
| bet | 1/3 | | Sana | 30.05.2023 | | Hajmi | 69.07 Kb. | | #67418 |
Bog'liq reaktiv quvvatning qoplagich реального, Азизова Т, LOGOPSIXOLOGIYA SLAYD, Radioaktiv elementlar va izotoplarning kimyoviy xossalarini, ula, Lantanoid va Aktinoidlar-fayllar.org, Ахмедов Фарход Ризокулович, 34, ISH 2, havo liniyalari, Sim va kabellarning ko\'ndalang kesim yuzasini ruxsat etilgan у3, havoda elektr uzatish linyilari, Elektr yuklamalarining sutkalik, oylik, yillik grafiklari, Elektr yuklamalarning sutkali,oylik,yillik boshqachasi, ISTEMOLCHILARNINGKELTIRILGAN XARAJATINI ANIQKLASH, transformatorlarda quvvat isroflari
Reaktiv quvatning qoplagich qurilmasi haqida tushuncha .
Reja:
Reaktiv quvat.
Qoplagich qurilmasi haqida tushuncha .
Kommersiya isroflari
Iste’molchilarni normal iShlaShi uchun aktiv va reaktiv quvvatlar kerak bo‘ladi. Reaktiv quvvat magnit maydonini hosil qiliSh uchun sarflanadi va yoqilg‘i sarflaniShini talab qilmaydi. Ammo uni liniyalar orqali uzatiSh tarmoq elementlarida ma’lum aktiv quvvat sarfi bilan bog‘liq. Bu elementlarda reaktiv quvvat ham sarflanadi, bu esa reaktiv quvvat iShlab chiqariliShini talab qiladi. SHuning uchun reaktiv quvvat aktiv energiyani tejaydi, quvvat isrofi va kuchlaniSh yo‘qotiliShini kamaytiradi.
Quvvat isrofi ikki hil bo‘ladi: yuklamali, yuklamaga bog‘liq bo‘lgan va salt iSh isrofi, yuklamaga bog‘liq bo‘lmagan.
SHuningdek, isroflarni texnikaviy, taShkiliy va kommersiya isroflariga ajratiSh mumkin.
Texnikaviy isroflar – tarmoqni qayta quriSh, uskunalarni almaShtiriSh yoki qo‘Shimcha uskunalar o‘rnatiSh tadbirlarini ko‘zda tutadi. Bularga quyidagilar kiradi:
1) kompensatsiyalovchi uskunalarni o‘rnatiSh;
2) simlarni katta kesim yuzali simlar bilan almaShtiriSh;
3) ko‘p yuklangan va kam yuklangan transformatorlarni almaShtiriSh;
4) rostlaSh uskunalarini o‘rnatiSh (YUOR va PBV li transformatorlar, kuchlaniSh qo‘Shuvchi transformatorlar, reaktorlar va boShqalar);
5) transformatsiya koeffitsientlarini avtomatik rostlaSh;
6) sig‘imli batareyalar quvvatini avtomatik rostlaSh;
7) yuqori va o‘ta yuqori kuchlaniShli yopiq tarmoqlarda quvvat oqimini rostlovchi uskunalarni o‘rnatiSh (masalan, rostlovchi transformatorlar RT);
8) tarmoqni yuqori kuchlaniShga o‘tkaziSh;
9) rele himoyasi, avtomatika, telemexanikaning takomillaShgan turlarini tadbiq etiSh.
TaShkiliy isroflar – xizmat ko‘rsatiShni yaxShilaSh tarmoq sxemalarini va iSh rejimlarini optimallaSh tadbirlarini ko‘zda tutadi. Bu isrof turigaquyidagilar kiradi:
tarmoqning o‘rnatilgan rejimiga asoslanib iSh tartibini reaktiv quvvat bo‘yicha optimallaSh (KU va transformatsiyalaSh koeffitsientini optimal rostlaSh qonunlarini tanlaSh)
6-35 kV kuchlaniShli tarmoqlarning uziliSh joylarini optimallaSh;
tizimda reaktiv quvvat tanqisligi mavjud bo‘lganda sinxron generatorlarni kondensatorlar rejimiga o‘tkaziSh;
radial tarmoqlarning taminlaSh markazlarida iShchi kuchlaniShlarini optimallaSh;
kam yuklamali rejimlarda transformatorlarni o‘chiriSh;
tarmoq fazalarida yuklamalarni teng taqsimlaSh;
ta’mirlaSh va xizmat ko‘rsatiSh vaqtini qisqartiriSh va sifatini yaxShilaSh;
quvvat isrofini kamaytiriShning yangi usullarini iShlab chiqiSh va yaratiSh;
xizmat xodimlarini rag‘batlantiriSh va boShqalar.
Kommersiya isroflari – xizmat ko‘rsatiShni yaxShilaSh ko‘zda tutiladi va iste’molchilar bilan hisob-kitob vaqtida energonazorat amalga oShiradi. Bunga quyidagilar kiradi:
1) energiya o‘lchagich asboblarini o‘rnatiSh;
2) o‘g‘irliklar bilan kuraShiSh;
3) nazorat tizimini yaxShilaSh va boShqalar.
Quvvat isrofini kamaytiriSh tadbirlari loyihalaShda hamda iShlatiSh vaqtida amalga oShiriladi. Ekspluatatsiya tadbirlari rejimlarni optimallaSh vaqtida doimo amalga oShiriladi.
Tarmoq yuklamasi ortganda isroflar oShadi. Iste’molchilarning aktiv va reaktiv yuklamalrini o‘zgariShi energotizimda aktiv va reaktiv quvvatlar oqimlarini hamda undagi isrofni o‘zgariShiga sabab bo‘ladi [1].
SHuning uchun doimo isrof darajasini nazorat qiliSh kerak, chunki ular butun tarmoqning tejamli iShlaShini aniqlaydi. Isrof darajasini boShqariSh muammosiga tizimli yondaShiSh murakkab masala hisoblanadi va faqat zamonaviy iqtisodiy-matematik modellar hamda EHM lar yordamida uni kompleks echiSh mumkin. Bunda asosiy qiyinchilik, tarmoq rejimlari to‘g‘risida xabarlarni yig‘iSh va qayta iShlaSh hisoblanadi, chunki ular yuklamalar o‘zgariShi bilan doimo o‘zgarib turadi
Ichki elektr taminlaSh tarmoqlaridagi yuklama va isroflar o‘zgariShini energotizim tarmoqlaridagi isroflarga ta’sirini hisobga oliSh uchun umumlaShtirilgan koeffitsientlar iShlatiladi:
-iste’molchilarning aktiv quvvati o‘zgarganda energotizim tarmoqlarida aktiv quvvat isrofining ortiSh koeffitsienti -Kp;
-reaktiv quvvat o‘zgarganda aktiv quvvat isrofini ortiSh koeffitsienti–Ke.
Bunda Ke- koeffitsienti reaktiv quvvatning iqtisodiy ekvivalenti deb ataladi. Masalan, Ke=0,05 bo‘lsa, bu degani, agar sanoat korxonasi tarmog‘ida reaktiv quvvat 100 kVar ga ortsa, energotizim tarmog‘ida isrofni energotizim xodimi EHM yordamida xarakterli rejimlar uchun aniqlaydi.
Isrof ifodasidan ko‘rinib turibdiki, reaktiv quvvat Q ortiShi bilan, reaktiv va aktiv quvvatlar isrofi ortayapti. Ularni kamaytiriSh uchun, reaktiv quvvat manbasi bo‘lgan kompensatsiyalovchi uskunalar (KU) qo‘llaniladi va iste’molchilarni quvvat bilan ta’minlaydi. Liniyani katta reaktiv quvvat bilan yuklamaslik uchun manbalar iste’molchilarga yaqin o‘rnatiladi.
Bunda liniyadagi isroflar
va qiymatdan
va (6.2.1)
qiymatgacha kamayadi.
(6.2.1) dan ko‘rinib turibdiki, kompensatsiyalovchi uskunaning quvvati Qku qancha katta bo‘lsa (Qku Reaktiv quvvatni kompensatsiyalaSh elektr taminoti tizimida samaradorlikni oShiriShning muhim (vositachi) omili hisoblanadi. U faqat quvvat isrofini kamaytiribgina qolmay, balki elektr energiya sifatini oShiradi va elektr tarmoqlari va elektr stansiyalarining yukini engillaShtiradi.
AytiSh lozimki, elektr tarmoqlarini kompensatsiyalovchi vositalar bilan taminlaniShi 0,2 kVAR/kVt atrofida taShkil qilinadi. SHu bilan birga, hisoblaShlar ko‘rsatdiki iktisod tomondan maqsadga muvofiq qiymati 0,5 kVAR/kVt taShkil qiladi.
Reaktiv quvvat manbalariga generatorlar, kompensatorlar, sinxron dvigatellar, kondensatorlar va boShqa statik rostlovchi manbalar kiradi. Reaktiv quvvatni EUL lari ham iShlab chiqaradi (110 kV va yuqori kuchlaniShlarda ahamiyatga ega).
Generatorda aktiv va reaktiv quvvatlar tenglik bilan bog‘langan. Aktiv quvvatning ortiShi reaktiv quvvatni kamayiShiga olib keladi va teskarisi. Lekin generatorlarning aktiv quvvat hisobiga reaktiv quvvat bilan ancha yuklaniShi tejamli emas, faqat ayrim hollardan taShqari, qachonki tizimda ortiqcha reaktiv quvvat bo‘lganda.
Sinxron dvigatel (SD) bevosita iste’molchilarda joylaShgan. Faqat reaktiv quvvatni iShlab chiqarmasdan, iste’molchi iste’mol qilayotgan aktiv quvvatni ham iShlatadi. SD lar iqtisodiy jihatdan qimmat bo‘lsa ham, lekin ular KU lar bilan birga iShlatiladigan asinxron dvigatellardan arzon.
Sinxron kompensator (SK) lar iste’molchilarga kerak bo‘ladigan faqat reaktiv quvvatni iShlab chiqariSh uchun maxsus o‘rnatiladi. U o‘zini iShga tuShuriSh uchun tarmoqdan kichik aktiv quvvat iste’mol qiladi.
Generator, SD va SK zaruratga qarab reaktiv quvvatni iShlab chiqariShi («perevozbujdenie» rejimi), hamda tarmoqdan iste’mol qiliShi («nedovozbujdenie rejim») mumkin.
Kondensator batareyalari iste’molchilarga parallel ulaniShi (ko‘ndalang kompensatsiya) yoki liniyaga ketma-ket (bo‘ylama kompensatsiya) ulaniShi mumkin.
Batareyalar parallel ulanganda undagi kuchlaniSh normal rejimda taxminan o‘zgarmas bo‘ladi. Bunda reaktiv quvvat:
ko‘rinib turibdiki, quvvat sig‘imga proporsional.
Ketma-ket ulanganda batareya iShlab chiqargan reaktiv quvvatni tok orqali ifodalaSh qulay;
Bu holda, quvvat sig‘imga teskari proporsional.
Qisqa tutaShuvda kuchlaniSh birdaniga oShib ketmaydi, bundan farqli o‘laroq tok keskin ko‘tariladi.
Bunda, har bir kondensatordagi kuchlaniSh oShadi va kondensatorlarning teShiliShini oldini oliSh uchun bu kuchlaniSh ruxsat etilgandan katta bo‘lmasligi kerak. SHuning uchun, kondensatorlarni ketma-ket ulaganda kondensator batareyalarning uchala fazasiga parallel raviShda razryadniklar ulanadi, ular kuchlaniSh oShganda teShiladi va batareyalarni saqlaydi. Lekin batareyaning tuziliShi va uni iShlatiSh ancha murakkablaShadi [6].
Kondensatorli batareyalarning samaradorligi ma’lum darajada ular ulangan tarmoq yuklaniShiga bog‘liq bo‘ladi. Asosan bu reaktiv quvvatni iqtisodiy ekdivalenti Qe bilan aniqlanadi.
Kondensatorli batareyalar rostlanadigan (KBR) va rostlanmaydigan (RKB) bo‘ladi.
Generator, liniya va dvigatellar tizimning asosiy elementlari, kompensator va kondensatorlar esa –reaktiv quvvat iShlab chiqariSh uchun o‘rnatilgan qo‘Shimcha manbalar hisoblanadi. SHuning uchun ularning o‘zaro afzallik va kamchiliklarini baholaSh muhimdir.
|
| |
