|
Informatsiya haqqinda tu`sinik
|
| bet | 2/2 | | Sana | 17.05.2024 | | Hajmi | 19,52 Kb. | | #239607 |
Informatsiya haqqinda tu`sinik.
Informatsiya - bul tek g`ana kitaptan, gazeta maqalasinan yamasa jan`aliqlardi esittiriwden aling`an xabarlar bolip qalmastan, og`an gilttin` ko`rinisinde, quramali biologiyaliq molekulanin` du`zilisinde, kosmos kemesine beriletug`in radiosignallarda saqlanatug`in xabarlar da jatadi.
Informatsiya so`zi latinsha INFORMATION so`zinen aling`an bolip {tu`sindiriw}, {talqilaw} degen mag`anani an`latadi. Ol a`hmiyetli u`sh sipatqa iye boliwi za`ru`r`
1. Informatsiya u`yrenilip atirg`an na`rse yamasa qubilisti ha`r ta`repleme toliq ta`riyiplewi, yag`niy informatsiya toliq sipatina iye boliwi tiyis~
2. Informatsiya belgili mag`anada qunli boliwi kerek kerisinshe jag`dayinda onnan paydalaniw za`ru`rligi tuwilmaydi. Bul informatsiyanin` qunlilig`i sipatin an`latadi~
3. Informatsiya isenimli boliw kerek, kerisinshe jag`dayda oni qayta islewge za`ru`rlik tuwilmaydi.
Biz, informatsiyani jiynawg`a, saqlawg`a, beriwge, qayta islewge ha`m paydalaniwg`a bolatug`inin bilemiz.
Informatsiyani an`latiw ha`m jetkerip beriw za`ru`rligi so`ylewdin`, jaziwdin`, ko`rkem o`nerdin` payda boliwina alip keledi, kitap basip shig`ariwdi, pochta baylanisin, telegraf, telefon, radio ha`m televidenieni turmisqa asiradi.
Informatsiyanin` o`lshem birlikleri. Informatsiyanin` ko`lemin o`lshew ushin bit ha`m baytlar menen bir qatarda, olarg`a qarag`anda a`dewir irirek o`lshem birlikler de paydalaniladi
Kbit (bir kilobit)=210=1024 bit Mbit (bir megabit)=220=1048576 bit (1 mln bit)
1 Gbit (bir gigabit)=230=1073741824 bit (millard bit)
1 Kbayt (bir kilobayt)=210=1024 bayt (1 min bayt)
1 Mbayt (bir megabayt)=220=1048576 bayt (1 mln.bayt)
1 Gbayt (bir gigabayt)=230= 1073741824 (1 mlrd bayt)
Ha`zirgi zaman xabar texnologiyasinin` keleshegi. Ja`miyetimizdin` ha`r tu`rli tarawlari rawajlanip atirg`an bu`gingi ku`nde xabarlardi tarawlar arasinda, mekemeler arasinda almasiw ma`selesi jan`adan - jan`a texnika ha`m texnologiyalardi qollaniw za`ru`rligin tuwdirmaqta.
Respublikamizdin` g`a`rezsizligi ha`m onin` pu`tkil du`n`ya ja`miyetshiliginde abiroyi o`sip baratirg`anlig`i xabarlardi tek g`ana ma`mleketimiz ishinde g`ana emes, ba`lkim du`n`yadag`i basqa ma`mleketler menen almasiw ma`selesin qoymaqta, bul xabarlar respublikamizdin` ekonomikaliq ha`m siyasiy jag`dayin joqari ko`teriwge qaratilg`anlig`i ma`lim.
Da`slep xaliq xojalig`inin` barliq tarawlarina komp`yuter texnikasin ken`nen taratiw ha`m bunin menen o`ndiristin` na`tiyjeliligin ha`m quwatin bir neshe ma`rte asiriwg`a erisiw tiyis.
Insan ushin qa`wipli yamasa awir bolg`an tarawlarda da EEM ge tiykarlang`an robotlardan paydalanilmaqta. Bug`an atom elektr stantsiyalarindag`i yamasa tu`rli ximiyaliq ka`rxanalardag`i jumislardi misalg`a keltiriw mu`mkin.
Kosmosti izertlew, jan`a planetalardi u`yreniw ushin jiberilip atirg`an kosmosliq kemelerde komp`yuter texnikasi ha`m arnawli programmalar menen basqariladi.
Bu`gingi ku`nde pu`tkil du`n`ya ju`zinde bul tarawda u`lken jumislar a`melge asirilmaqta. Baylanis tarawinda da xabar texnologiyalari jan`a basqishqa ko`terilmekte.
Bul orinda elektron pochta ayriqsha a`hmiyetke iye. Ol o`z-ara baylanisqan komp`yuterler tarmag`i ja`rdeminde baspa so`z xabarlari (tekst, su`wret, sizilma) ha`tteki sesli xabarlardi paydalaniwshig`a jetkerip beriw ushin xizmet etedi ha`m qa`legen waqitta kerekli mag`liwmatti izlew ha`m onnan paydalaniw imkaniyatin beredi.
Uzaq araliqlardan televiziyaliq ko`rsetiwlerdi qabillaw, jetkerip beriw, yamasa du`n`yadag`i barliq ma`mleketler menen telefon baylanisin a`melge asiriw ushin xizmet etetug`in jerdin` jasalma joldaslarinin` jumislari da komp`yuter ha`m arnawli programmalarg`a tiykarlang`anlig`i sir emes.
Bul ilimiy izertlew islerin du`n`yada ko`zge ko`ringen ha`m ko`p tarawlarda jetekshi orindi iyelegen Respublika Ilimler Akademiyasi janindag`i {Kibernetika} ilimiy - islep shig`ariw birlespesi a`melge asirilmaqta. Belgili alim, V. K. Qabulovtin` usinisi menen sho`lkemlestirilgen bul ilimiy ma`kemenin` ilimpazlari xaliq xojalag`inin` ha`r tu`rli tarawlari: ekonomika, kosmos, biologiya, meditsina, awil-xojalig`i, texnikanin` tu`rli tarawlarinda kibernetikaliq sistemalar jaratiw bag`darinda tinbay izleniwler alip barilmaqta.
O`z betinshe u`yreniw ushin sorawlar
1. Axborot texnologiyalari pa`ninin` maqseti ha`m waziypalari
2. Informatsiya degende neni tu`sinemiz
3. Ha`zirgi zaman xabar texnologiyasi degende neni tu`sinesiz
4. Axborot texnologiyalari pa`ninin` rawajlaniwina u`les qosqan O`zbekstannin`
qanday ataqli ilimpazlarin bilesiz
5. Informatsiyanin` o`lshem birliklerin aytin`
|
| |
