|
NurlaníW. Turmísta hám texnikada jíLLÍLÍq jetkerip beriwden paydalaníw temasín oqíTÍWDÍ joybarlaw
|
| bet | 1/14 | | Sana | 19.12.2023 | | Hajmi | 0,9 Mb. | | #123799 |
Bog'liq Sabırov Raxat Kurs Jumısı
TEMA: NURLANÍW. TURMÍSTA HÁM TEXNIKADA JÍLLÍLÍQ JETKERIP BERIWDEN PAYDALANÍW TEMASÍN OQÍTÍWDÍ JOYBARLAW
Reje:
Kirisiw
Tiykarǵı bólim
Jıllılıqtı paydaetetuǵınderekler. Jıllılıqtı qabıllaw.
Denelerdiń jıllılıqtan keńeyiwi.
Nurlanıw. Turmısta hám texnikada jıllılıq jetkerip beriwden paydalanıw.
Jıllılıq qubılısları haqqında Farabiy Beruniy hám Ibn Sinanıń pikirleri.
Jıllılıqtıń mexanikalıq jumısqa aylanıwı. Cikllık processler hám cikl jumısı. Termodinamikanın ekinshi bas nızamı.
Metodikalıq islenbeler
3.1 Qattı dene, suyıqlıq hám gazlarda jıllılıqtıń jetkerip beriliwi. Jıllılıq
ótkizgishlik. Konvekciya temasın oqıtıwdı joybarlaw
Juwmaqlaw
Paydalanılǵan ádebiyatlar.
KIRISIW
Házirgi zaman fizika kursın oqıtıwdıń tiykarǵı wazıypalarınan biri onıń mazmunın pán hám texnikanıń házirgi dáwirdegi rawajlanıw dárejesine kóteriwden ibarat. Bul tarawda bir qansha jumıslar iske asırıldı hám jánede islenip atır.
Házirgi zamanımızdıń jas áwladları fizika, ximiya, biologiya, radioelektronika, avtomatika, kibernetika, atom energiyasınan paydalanıw, kosmanavtika tarawınıń rawajlanıwı, mikroelektronikanıń rawajlanıwı, mini kompyuterlerdiń payda bolıwı joqarǵı dárejedegi pán hám texnika revolyutsiyasınıń guwası bolıp turıptı.
Pán hám texnikanıń keń kólemde rawajlanıwında kompyuter barlıq tarawlarda, islep shıǵarıw, avtomatlastırıw hám xalıq xojalıǵınıń jańasha payda etiw hám basqarıw úlken ról oynamaqta. Kópshilik ilimpazlardıń pikirinshe kompyuterdiń jaratılıwı hám olardıń usınılıwınıń házirgi zaman pán-texnika rawajlanıwınıń tiykarı esaplanadı.
Kompyuterlerdi házirgi waqıtta ilimiy tekseriw institutlarında hám joqarı oqıw orınlarınan basqa, mekteplerde, sawda tarawında, awıl-xojalıq tarawlarında hám xalıqqa xızmet kórsetiwshi hár bir tarawda ushıratıw múmkin.
Siz televizorda kóp ret berilgen «Maugli» haqqındaǵı multfilmdi kórgensiz. Onda Maugli óz dushpanı bolǵan jolbarıstı jeńiw ushın «qızıl gúl» di (yaǵnıy jalındı) qolǵa kirgizedi. Onnan soń basqa haywanlar onı endi haywan emes, al insan dep qabıllaydı. Al, insan barlıq janlıjániwarlardıń patshası esaplanadı. Haqıyqatında da adamlar ottan paydalanıp baslaǵanlarınan soń turmıs tárizi keskin ózgergen. Awqatlardı pisken halında jew, metallardı eritip ań, jumıs hám urıs quralların jasaw, jılınıw hám taǵı basqa barlıǵı ottı payda etiw hám paydalanıwdı úyreniw menen baylanıslı boldı. Oǵan tiyisli kóplegen ápsanalar da dóretilgen. Mısalı, grek ápsanasında Prometey qudaylardan ottı alıp insanlarǵa bergen hám onnan paydalanıwdı úyretkenligi haqqında sóz baradı. Hátteki kosmosqa bolǵan birinshi párwaz haqqındaǵı filmdi de «Ottıń boysındırılıwı» dep ataǵan. Sebebi, insan jerde, okeanlarda háreketleniw ushın qollanılatuǵın mashinalarda jıllılıqtan paydalanıw menen birge, kosmosqa da jıllılıqtı (ottı) qollanıw aqıbetinde shıqtı. Kúndelikli turmısta da siz ıssı, suwıq, qaynaǵan, jıllı, qıs, jaz sıyaqlı sózlerdi kóp qollanasız. Biz Siz benen zat dúzilisin úyrengenimizde puw, suw hám muz birdey molekulalardan quralǵanlıǵın da bilip aldıq. Solay eken, onda ıssı suw hám suwıq suw molekulaları nesi menen ózgeshelenedi? Jıllılıqtı payda etetuǵın derekler? Jıllılıqtı qabıllaw? Nurlanıw. Tumısta hám texnikada jıllılıq jetkerip beriwden paydalanıw temasın oqıtıwdı joybarlaw? Usı sıyaqlı sorawlarǵa bul kurs jumısında juwap alamız.
|
| |
