A K A D E M I K YO Z U V 1
20
Konspektlashtirish usullari
Xotira xaritasi
Xotira xaritasi shaklida konspektlashtirish
mashhur
bo‘lmoqda. Axborotni
qayd qilish usulning muallifi
– taniqli psixolog Toni Byuzen.
Jarayon shunday tarzda
o‘tadi: chuqur emotsional taassurot hosil qiluvchi
timsollar xaritasi tuziladi, bu materialni eslab qolish imkoniyatini oshiradi.
Bu metod
an’anaviy konspektlashtirishga nisbatan kamroq harakat talab qiladi,
chunki yozuvlar ijodiy va erkin tarzda olib boriladi. Xotira xaritalarini tuzishda
olingan
ma’lumotlarning asosiy g‘oyalari qisqa, aniq, tushunarli bo‘lib, ular orasida
mantiqiy
bog‘liqlik seziladi.
Xaritalar hoxishingizga qarab
o‘zgarishi mumkin, masalan, qaytarish orqali
kengayishi mumkin.
To‘g‘ri yo‘lga qo‘yilgan qaytarishlar xotirada o‘rganilganlarni
oson va mustahkam saqlab qolish imkonini beradi.
A K A D E M I K YO Z U V 1
21
Konspektlashtirish usullari
Xotira xaritasini tuzish jarayoni
Turli grafik
vositalardan
foydalaniladi (rasmlar,
simvollar, strelkalar,
turli shriftlar). Ular
rang-
barang bo‘ladi.
Varroq
gorizontal
qo‘yiladi, shunda
rasmga (konspekt)
ko‘proq joy qoladi.
Varroqning markazida
asosiy g‘oyani
belgilaydi.
Rangli ruchkalar bilan
asosiy g‘oyadan
chiziqlar tortiladi,
ularning har
biri asosiy
mavzuning
bir qismi
bo‘ladi.
Har bir
chiziqga kalit
so‘z yoziladi.
Konspektga
chiziqlar
qo‘shish mumkin.
Kalit so‘zlarni
bosma
harflar bilan yozib,
shrift
kattaligini kalit
so‘zning ahamiyatiga
qarab tanlanadi.
Xaritada rasm va
simvollar ko‘p bo‘lishi
kerak.
Strel
kalar g‘oyalar
o‘rtasidagi
aloqani
ko‘rsatadi.
A K A D E M I K YO Z U V 1
22
