Buxgalteriya hisobida avtomatlashtirilgan axborot

Hozirga bosqichda buxgaiteriya vazifalarini axborot-kom- 
munikatsiya texnologiyalari asosida markazlashtirilgan holda ishlab 
chiqish asosiy rolni o‘ynaydi:
• foydalanuvchining ish joyida o‘matilgan kompyuterlarni 
qo‘llash, bu yerda vazifalami yechish hisobchi tomonidan bevosita 
uning ish joyida bajariladi;
• korxona (tashkilot, firma)ning turli xildagi bo‘linmalari 
iqtisodiy vazifalarini integratsiyalangan holda ishlab chiqilishini 
ta’minlovchi mahalliy va ko‘p bosqichli hisoblash tarmoqlarini 
shakllantirish;
• hisoblash texnikasida bajariladigan buxgaiteriya hisoblashlar 
tarkibini ancha ko‘paytirish;
• har xil bo‘linmalar uchun korxonaning yagona taqsimlangan 
ma’lumotlar bazasini yaratish;
• birlamchi buxgaiteriya hujjatlarini mashinada shakllantirish 
imkoniyatlari, bu qog‘ozsiz texnologiyalarga o‘tishni ta’minlaydi va 
hujjatlami y ig ‘ish va ro‘yxatga olish bo‘yicha operatsiyalar mehnat 
talabligi darajasini kamaytiradi;
• buxgaiteriya vazifalari majmualarini yechishni integrat- 
siyalash;
• dialogli usulda amalga oshirishyo‘li bilan axborot xizmat 
ko‘rsatishni tashkil qilish imkoniyati.
Texnologik jarayonlaming barcha operatsiyalari shaxsiy 
kompyuterda bitta ish joyida va uning tuzilishiga ko‘ra bir necha 
kompyuterlarda izchillik bilan bajariladi.
Axborot to‘plamlarining har xil turlari hisob vazifalarini ishlab 
chiqishga asos bo‘ladi.
Birinchi tur birlamchi hujjatlami y ig ‘ish va ro‘yxatga olish bilan 
bog‘liq. ShKdan foydalanishda ulami mashina bilan shakllantirish 
imko-niyati paydo bo‘ladi, bu hujjatlami yaratish jarayonini 
avtomatlashtiradi. Ammo ShKga qo‘lda kiritilgan birlamchi huj­
jatlam i kelib tushish imkoniyati ham istisno emas. Axborot 
ta’minotining ikkinchi turi - o‘zgamvchan axborotlaming fayllar va 
mashina manbalari va ShK xotirasidagi shartli doimiy axborotlar 
ma’lumotlar bazalaridir. 0 ‘zgamvchan axborotlaming fayllari 
birlamchi hujjatlaming ma’lumotlari asosida shakllanadilar va
431

belgilangan davr ichida vazifalami (masalan, ishchi naryadlar, kirish 
orderlari, kassaning chiqarish orderlari, yuk xatlari va boshqalar) bir 
marta yechishda foydalaniladi.
Shartli-doimiy axborotlaming fayllari loyihani tadbiq etishda bir 
marta yaratiladi, ko‘p marta foydalaniladi va ularga doimo 
tuzatishlar kiritiladi. Ularga har xil me’yomomalaming massivlari, 
ma’lumotnomalar, asosiy vositalar hisobini y o ‘qlama qilish 
varaqalari, ishlovchilaming shaxsiy varaqchalari va boshqalar kiradi.
Markazlashtirilgan ishlab chiqarish sharoitlarida, texnologik 
jarayonning barcha operatsiyalari hisobchi tomonidan uning ish 
joyida bajarilayotganda texnologik jarayonning an’anaviy vujudga 
kelgan bosqichlarining mazmuni bir oz o‘zgaradi. Barcha 
operatsiyalaming bajarilishini ShK ishga tushishi zahotiyoq ekranda 
ko‘rsatib beradi. Menyu dastur bloklari (modullari)ning ro‘yxatidan 
iborat b o lad i, undan har bir modul birlamchi hujjatlami kiritishdan 
tortib to y ig ‘ ma hisoblami tuzishni tugatilishigacha bo'lgan texnolo­
gik jarayonning belgilangan vazifalarini bajaradi.
ShKda bajariladigan texnologik jarayonlarda quyidagi uchta 
jarayonni: 

Download 14,92 Mb.