Ma’lumotlami mashina xotiralarida arxivlashtirish va boshqa AIJga
uzatish uchun axborotlami shakllantirish
kabi operatsiyalami ham
bajarish mumkin
17.6. Y irik korxonalar buxgaiteriya hisobi masalalarini
kompyuterda qayta ishlash texnologiyalari.
Katta hisoblash mashinalari davrida yirik sanoat korxonalari
uchun birinchi buxgaiteriya hisobining avtomatlashtirilgan tizimlari
(BHAT) yaratilgan. Bunday hisoblash axborotlami ishlab chiqishni
avtomatlashti-rishga imkon bergan. Respublikadagi iqtisodiy
o‘zgarishlar, hamda SHKlar-ning paydo bo'lishi bu sinfdagi
hisoblash vositalarining deyarli to‘liq yo‘qolib ketishiga olib keldi.
Hisob axborotlarini markazlashmagan
holda ishlab chiqish keng
tarqaldi.
ShKdan foydalanish axborot manbalarini vositachilar (hisoblash
markazlari, korxonalaming axborotlarini tayyorlash bo‘yicha
bo‘limlari va boshqalami) chetlab o‘ tgan holda, ushbu axborotning
foydalanuvchisi hisobiga yaqinlashtirdi, hamda ShK zaminida
hisobchining avtomatlashtirilgan ish joyini (HAIJ) yaratishga olib
keldi. Hisob axborotlarini ishlab chiqarishning
barcha tadbirlarini
bevosita ish joyida avtomatlashtirishning imkoniyati paydo bo‘ldi.
Hozirgi vaqtda BHATning yangi iste’molchilari - yirik
korxonalar menejerlari uchun bozor sharoitlarida nafaqat hisob
vazifalarini avtomatlashtirish, balki korxonalami boshqarishning
samaradorligini
oshirish, m oliyaviy muvozanatni saqlab qolish,
barqaror foyda olish imkoniyati muhimdir. Shuning uchun ham yirik
korxonalaming BHATi quyidagilami ta’minlashi kerak:
•
korxonadagi ishlaming joriy holati haqida tezkor, doimo
o‘zgarib turuvchi axborotlarini olishni.
Bunday usul, masalan, o‘z
resurslaridan samarali foydalanishga harakat qilayotgan yirik sanoat
korxonalari uchun ham, tovarlar va boshqa mablag'laming harakati
va mavjudligi haqidagi axborotlar qisqa vaqt ichida yangilanmagan
hollarda zararlar ko‘rishi mumkin bo‘ lgan yirik savdo uylari uchun
ham, hamda katta hajmdagi mablag4 laming doimiy harakati sodir
bo‘ladigan boshqa korxonalar uchun ham muhimdir.
Bunda asosiy
e’tibor tezkor
433
tahliliy hisoblami va kiritilgan moliyaviy resurslardan
foydalanish bo‘yicha ma’lumotlami olishga qaratilishi kerak;
Yirik korxonalarda BHAT yordamida hisob axborotlarini ishlab
chiqish
