• Voltmetr zanjirning ma’lum’qismidagi kuchlanishni o’lchash uchun mo’ljallangan. U zanjirning
  • Tarmoqlardagi tok kuchi qiymatlarini va parallel tarmoqlanishdagi tok kuchi




    Download 312,08 Kb.
    Pdf ko'rish
    bet4/5
    Sana01.12.2023
    Hajmi312,08 Kb.
    #109156
    1   2   3   4   5
    Bog'liq
    Aktiv va reaktiv qarshiliklarni ketma ket va parallel ulash usullari

    Tarmoqlardagi tok kuchi qiymatlarini va parallel tarmoqlanishdagi tok kuchi 
    qiymatini (2) formulaga qo’yib, 
    U / R = U / R
    1
    + U / R
    2
    + U / R
    3
    + … + U / R
    n
     
    tenglikni hosil qilamiz. Tenglikning o’ng va chap qismlarini U ga bo’lib, 
    1 / R = 1 / R
    1
     + 1 / R
    2
     + 1 / R

    + … + 1 / R
    n
     


    munosabatni hosil qilamiz. Qarshilikka teskari bo’lgan kattalik o’tkazuvchanlik 
    deb ataladi. Hosil qilingan formulani bunday o’qish kerak: parallel 
    tarmoqlanishdagi o’tkazuvchanlik uning tarmoqlaridagi o’tkazuvchanliklarning 
    yig’indisiga teng. 
    4. Voltmetrning qarshiligi qanday bo’lishi kerak? Voltmetr zanjirning 
    ma’lum’qismidagi kuchlanishni o’lchash uchun mo’ljallangan. U zanjirning 
    shu qismiga parallel ulanadi. Uning ulanishi zanjirdagi tok kuchini sezilarli 
    o’zgartirmasligi kerak. Shuning uchun voltmetrning qarshiligi kata bo‘lishi 
    kerak. Aks holda, undan o’tayotgan tok parallel tarmoqlanishdagi umumiy 
    tok kuchini orttiradi. 
     
    Qarshiligi R bo‘lgan rezistor, induktivligi L bo‘lgan induktiv g‘altak va sig‘imi C 
    bo‘lgan kodensatorni ketma-ket ulab, zanjir tuzaylik (3.19-rasm) va uning uchlariga 
    u=Um cosωt o‘zgaruvchan kuchlanish beraylik. Iste’molchilar ketma-ket ulanganligi 
    sababli ulardan o‘tuvchi tok kuchlari bir xil bo‘ladi. Bu tok kuchi i=I m cosωt (3–20) 
    qonuniyat bo‘yicha o‘zgarsin. Umumiy kuchlanish esa iste’molchilardagi 
    kuchlanishlar tushuvlari vektorlari yig‘indisiga teng:
     U =  UR +  UC +  UL. (3–21) 60 R L
     
     


    Bunda:  U – zanjirdagi umumiy kuchlanish,  UR– rezistordagi kuchlanish,  
    UC – kondensatordagi kuchlanish va  UL – g‘altakdagi kuchlanish. Ularning 
    amplitudaviy qiymatlarini UR, UC va UL bilan belgilab, vektor diagramma 
    tuzaylik. 
     
     
     
     
     
    Tok kuchi amplitudasini gorizontal o‘q bo‘ylab yo‘nalgan vektor ko‘rinishida 
    olaylik (3.19-rasm). Aktiv qarshilikdagi kuchlanish tebranishlari fazasi tok kuchi 
    tebranishlari fazasi bilan mos keladi. Kondensatordagi kuchlanish tebranishlari tok 
    kuchi tebranishlaridan faza jihatidan p 2 ga orqada bo‘ladi. G‘altakda esa 
    kuchlanish tebranishi tok kuchi tebranishidan p 2 ga oldinda bo‘ladi. Vektor 
    diagrammada kondensatordagi kuchlanish UC= 1 C ·I max va g‘altakdagi 
    kuchlanish UL= ωL·I max qarama-qarshi yo‘nalishda bo‘ladi. Natijaviy kuchlanish 


    ULC = UL–UC bo‘ladi. Umumiy kuchlanish (U)ni topish uchun  ULC vektorni  
    UR vektorga qo‘shamiz. 3.20-rasmdan U2 = UR 2 +U2 LC. Bundan umumiy 
    kuchlanishning maksimal qiymati ifodasi quyidagicha bo‘ladi: 
     
     
    Om qonuniga ko‘ra 
     
     
    Bundan: 
    Bu ifoda o‘zgaruvchan tokning to‘liq zanjiri uchun Om qonuni hisoblanadi
    .
     
    ga ega bo‘lamiz. Bunda: 
    ifoda o‘zgaruvchan tok zanjirining to‘la qarshiligi deyiladi. Zanjirdagi tok 
    tebranishlari va kuchlanish tebranishlari orasidagi faza farqini vektor 
    diagrammadan foydalanib aniqlash mumkin



     

    Download 312,08 Kb.
    1   2   3   4   5




    Download 312,08 Kb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Tarmoqlardagi tok kuchi qiymatlarini va parallel tarmoqlanishdagi tok kuchi

    Download 312,08 Kb.
    Pdf ko'rish