|
Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarni rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti samarqand filiali
|
| bet | 4/6 | | Sana | 16.12.2022 | | Hajmi | 63.49 Kb. | | #35169 |
Bog'liq Noinersial sanoq tizimlari Inersiya kuchlari CyberSecurity Sardor, 2-МАВЗУ МАШИНАЛАР ИШОНЧЛИЛИГИ ТўГРИСИДАГИ АСОСИЙ ТУШУНЧАЛАР ВА КУРСАТКИЧЛАР Bu tamoyil keyinchalik A. Eynshteyn tomonidan ishlab chiqilgan va maxsus nisbiylik nazariyasi postulatlaridan biridir. Inertial sanoq sistemalari faqat fizikada o'ynaydi muhim rol, chunki Eynshteynning nisbiylik printsipiga ko'ra, har qanday fizika qonunining matematik ifodasi har bir inertial sanoq sistemasida bir xil shaklga ega. Kelajakda biz faqat inertial tizimlardan foydalanamiz (har safar buni eslatib o'tmasdan). Inertial sanoq sistemalarining xossalari
IFRga nisbatan bir tekis, to'g'ri chiziqli va aylanmasdan harakatlanadigan har qanday mos yozuvlar tizimi ham IFR hisoblanadi. Nisbiylik printsipiga ko'ra, barcha IFRlar tengdir va fizikaning barcha qonunlari bir IFRdan ikkinchisiga o'tishga nisbatan o'zgarmasdir. Bu shuni anglatadiki, ulardagi fizika qonunlarining ko'rinishlari bir xil ko'rinadi va bu qonunlarning yozuvlari turli ISOlarda bir xil shaklga ega.
Izotrop fazoda kamida bitta IFR mavjudligi haqidagi faraz bunday tizimlarning bir-biriga nisbatan barcha mumkin bo'lgan tezliklar bilan bir xilda, to'g'ri chiziqli va translyatsion ravishda harakatlanadigan cheksiz to'plami mavjud degan xulosaga olib keladi. Agar IFR mavjud bo'lsa, u holda fazo bir hil va izotrop, vaqt esa bir hil bo'ladi; Noeter teoremasiga ko'ra, fazoning siljishlarga nisbatan bir jinsliligi impulsning saqlanish qonunini beradi, izotropiya impulsning saqlanishiga olib keladi va vaqtning bir xilligi harakatlanuvchi jismning energiyasini saqlaydi.
Haqiqiy jismlar tomonidan amalga oshirilgan IFRlarning nisbiy harakatining tezliklari istalgan qiymatlarni olishi mumkin bo'lsa, turli IFRlarda har qanday "hodisalar" ning koordinatalari va vaqt momentlari o'rtasidagi bog'liqlik Galiley transformatsiyalari orqali amalga oshiriladi.
Galiley inertial sanoq sistemasida o‘tkazilgan har qanday mexanik tajribalar orqali bu tizimning tinch yoki bir tekis va to‘g‘ri chiziqli harakatlanishini aniqlash mumkin emasligini aniqladi. Bu bayonot Galileyning nisbiylik printsipi yoki nisbiylikning mexanik printsipi deb ataladi.
Bu tamoyil keyinchalik A. Eynshteyn tomonidan ishlab chiqilgan va maxsus nisbiylik nazariyasi postulatlaridan biridir. Inertial sanoq sistemalari faqat fizikada o'ynaydi muhim rol, chunki Eynshteynning nisbiylik printsipiga ko'ra, har qanday fizika qonunining matematik ifodasi har bir inertial sanoq sistemasida bir xil shaklga ega. Kelajakda biz faqat inertial tizimlardan foydalanamiz (har safar buni eslatib o'tmasdan).
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarni rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti samarqand filiali
|
