|
Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarni rivojlantirish vazirligi muhammad al xorazmiy nomidagi
|
| bet | 9/10 | | Sana | 02.06.2024 | | Hajmi | 1,39 Mb. | | #259180 |
Bog'liq 1-dedline Vakhobov JasurbekLABORATORIYA ISHI - 6
Mavzu: Tenglamalarni yechishda vatarlar va Nyuton usullari. Yaqinlashish tezligi.
Ishdan maqsad. Tenglamalarni yechishda vatarlar va Nyuton usullari. Yaqinlashish tezligini hisoblashni o’rganish.
Qo’yilgan masala. Tenglamalarni yechishda vatarlar va Nyuton usullari. Yaqinlashish tezligi hisoblash.
Ish tartibi:
Tajriba ishi nazariy ma’lumotlarini o‘rganish;
Berilgan topshiriqning algoritmini ishlab chiqish;
Natijalarni tekshirish;
Hisobotni tayyorlash va topshirish.
Nazariy qism
Algebraik va trantsendent tenglamalar ildizlarini taqribiy hisoblash usullaridan aniqlik darajasi boshqa usullarga nisbatan kattarok bo’lgan usuli N‘yuton yoki urinmalar usulidir.
Bu usul kullanganda tenglamaning boshlangich yechimi x0 tanlab olinadi va ketma–ket yaqinlashishlar
formula bilan hisoblanadi. Bu yerda n=0,1,2,3,… yaqinlashishlar tartib soni, хn ildizga n yaqinlashish.
Agar f(a)∙f //(а)>0 shart bajarilsa х0=а boshlangich yechim deb olinadi, agar yuqoridagi shart bajarilmasa x0=b nuqta boshlangich yechim qilib olinadi.
Bu usulda ham ildizni topish | xn-xn-1 |≤ε shart bajarulgunga kadar davom etiriladi.
Misol: x2-x-1=0 tenglamani ildizini ε=0,0001 aniqlikda urimalar usuli bilan topamiz. Dastlab tenglamaning ildizlari yotgan oraliklarni ajratib olamiz.
Tenglamani f(x)=x2-x-1 deb belgilab olib, bu funktsiyani φ(x)=x2, (x)=x+1, ikkita funktsiyalarni ayirmasi ko’rinishida yozib olamiz. Bu funktsiyalarning grafiklarini chizamiz. φ(x)=x2 funktsiya grafigi parabola, (x)=x+1 funktsiya grafigi esa to’g’ri Chiziqdan iboratligi matematika kursidan ma‘lum.
Grafikdan kurinib turibdiki bu ikki funktsiyalar [-1;0] va [1,5; 2,5] oraliklarida kesishayapdi.
|
| |
