15
1.2-rasm. Mijozga yoʻnaltirilgan biznes oʻzaro aloqalarini
namoyish etadi.
Mijozga yoʻnaltirilgan biznesni yaratish
Global iqisodiy o‘sish omili ishlab chiqarish hajmidan iste’molchi
qimmatiga o‘zgardi. Natijada aksariyat firmalar muvaffaqiyatining
tayanch omili mijozlar qimmatini maksimallashtirishdan iborat bo‘lib
qoldi.
Ko‘plab kompaniyalar uchun mijozga yo‘naltirilgan biznesga ega
bo‘lish uchun bosh biznes-qimmati uning mijozlarni moyilligini saqlab
qolish,
ularni
xohishlarini
oldindan
ko‘ra
bilish,
mijozlar
muammolariga befarq bo‘lmaslik, hamda mijozlarga yuqori sifatli
xizmat ko‘rsatish qobiliyatidan iborat. Ushbu mijoz qimmatiga bo‘lgan
strategik mo‘ljal mijoz qiymatni aniqlashda narxni emas, balki sifatni
asosiy omil qilib olishidadir.
Internet-texnologiyalari mijozlarga mijozlar bilan manosabatlarni
boshqarish va elektron biznes uchun boshqa dasturiy ilovalari
koordinatsion markazini tashkil qilishi mumkin. CRM-tizimlar va
Internet, intranet, ekstranet web-saytlari bilan birgalikda kompaniya
ichida interaktiv kommunikatsiyalari, hamda mijozlar, еtkazib
beruvchilar, ish hamkorlari va boshqa tashqi muhit bilan muloqot qilish
uchun yangi kanallarini yaratishlari mumkin. Bunday aloqalar aksariyat
biznes-funksiyalari mijozlari bilan doimiy muloqotda bo‘lishga,
16
mahsulotlarni ishlab chiqish, marketing, еtkazib berish, xizmat
ko‘rsatish va texnik qo‘llab quvvatlashda mijozlar bilan kross-
funksional munosabatlarda bo‘lishni rag‘batlantirishga imkoniyat
beradi.
Strategik ustunlikka erishish uchun axborot texnologiya-
laridan foydalanish
Axborot texnologiyalaridan strategik maqsadlarda foydalanish
Tashkilotlar
axborot
texnologiyalarni
ko‘p
jihatlardan
foydalanishlari mumkin. Masalan, kompaniyalar axborot texnologiya-
larini strategik maqsadlarda ishlatishi mumkin yoki axborot
texnologiyalarini faqat samarali kundalik operatsiyalarni qo‘llab
quvvatlash bilan chegaralanib qolishlari ham mumkin. Agarda
kompaniya axborot texnologiyalarni strategik maqsadlarda foydalansa,
unda uning rahbariyati axborot texnologiyalarni asosiy raqobat
differensiator sifatida qaraydi. Unda ular raqobatlashuvchi bozorda
kompaniyaga muhim ustunlikni beradigan mahsulotlar, xizmatlar va
imkoniyatlarni ishlab chiqish uchun axborot texnologiyalaridan
foydalanuvchi biznes strategiyalarni ishlab chiqadilar.
Axborot texnologiyalarining roli
Axborot
texnologiyalari
aksariyat
biznes
jarayonlarni
reinjiniringida muhim rol o‘ynaydi. Axborot bilan ishlash
imkoniyatining tezligi va kompyuterlarni internet texnologiyalariga
ulash, hamda odamlar, ularni ekspluatatsiya va boshqarishga mas’ul
shaxslar orasidagi aloqa va hamkorlik imkoniyati biznes jarayonlar
samaradorligini keskin oshiradi.
Biznes samaradorligida chaqqonlik yuqori sifat, yuqori ish
unumdorligi, mijozga mos mahsulotlar va xizmatlar uchun
kompaniyani tez o‘zgaruvchan, doimiy fragmentatsiyalashadigan
global bozorda gullab ketish qobiliyatini anglatadi. Chaqqon
kompaniya mahsulotlarni keng assortimenti va qisqa hayot modeli bilan
bozorda daromad olishi mumkin va alohida buyurtmalar bo‘yicha
ixtiyoriy hajmdagi partiyalarda ishlab chiqarishi mumkin. U ishlab
chiqarishning yuqori hajmini saqlab qolgan holda individuallashgan
mahsulotlarni taqdim qilib ommaviy moslashuvchanlikni qo‘llab
quvvatlashi mumkin. Chaqqon kompaniyalar biznes-jarayonlarni
integratsiyalash va boshqarish uchun asosan Internet texnologiyalariga
bog‘liq.
17
Chaqqon kompaniya bo‘lish uchun biznes to‘rtta asosiy
strategiyalarni qo‘llashi lozim. Birinchidan, kompaniya biznesi
iste’molchilar chaqqon kompaniya mahsulotlari va xizmatlarini
o‘zlarining individual muammolarini еchimi sifatida qabul qilishlarini
kafolatlashi lozim. Shunday qilib, mahsulotni narxi ishlab chiqarish
narxi sifatida emas, balki ular uchun еchim narxi asosida shakllanadi.
Ikkinchidan, chaqqon kompaniya mijozlar, еtkazib beruvchilar, boshqa
kompaniyalar va hattoki raqobatchilar bilan ham hamkorlik qiladi.
Biznes samradorligida chaqqonlik yuqori sifat, yuqori ish
unumdorligi, mijozga mos mahsulotlar va xizmatlar uchun
kompaniyani tez o‘zgaruvchan, doimiy fragmentatsiyalashadigan
global bozorda gullab ketish qobiliyatini anglatadi. Chaqqon
kompaniya mahsulotlarni keng assortimenti va qisqa hayot modeli bilan
bozorda daromad olishi mumkin va alohida buyurtmalar bo‘yicha
ixtiyoriy hajmdagi partiyalarda ishlab chiqarishi mumkin. U ishlab
chiqarishning yuqori hajmini saqlab qolgan holda individuallashgan
mahsulotlarni taqdim qilib ommaviy moslashuvchanlikni qo‘llab
quvvatlashi mumkin. Chaqqon kompaniyalar biznes-jarayonlarni
integratsiyalash va boshqarish uchun asosan Internet texnologiyalariga
bog‘liq.
Axborot texnologiyalari kompaniyaga, u chaqqon novator
bo‘lishiga yordam beruvchi, mijozlari bilan munosabatlarini virtual
hamjamiyatlarda rivojlantirish imkoniyatini taqdim etishiga e’tibor
bering. Ushbu darslikda axborot texnologiyalari kompaniya biznesi
uchun innovatsion imkoniyatlarni ekspluatatsiya qilishda uning
chaqqonligini yaxshilashda еtkazib beruvchilari, distribyutorlari,
kontraktli ishlab chiquvchilari, hamda boshqa foydalanuvchilar bilan
hamkorlikdagi portallari va boshqa еtkazib berish web-zanjiri tizimlari
orqali hamkorlik qilishga imkon beradi.
Virtual kompaniyalar Internet, intranet va ekstranet yordamida
o‘zaro bog‘langan virtual ishchi guruhlar va ishchi hamkorlar
alyanslarni shakllantirilishi ko‘rsatilgan. Kompaniya intranet orqali
ulangan ichki jarayonlar klasteri va kross-funksional komandalar
tashkil qilganiga e’tibor bering. U yana еtkazib beruvchilar, mijozlar,
subpodryadchiklar va raqobatchilar bilan korxonalararo axborot
tizimlarini tashkil etuvchi alyanslarni va ekstrane aloqalarini ishlab
chiqdi. Shunday qilib virtual kompaniyalar tez o‘zgaruvchan
18
biznesimkoniyatlardan foydalanish uchun moslashuvchan ishchi
guruhlar va ishchi hamkorlar alyanslarni yaratadi.
|
