Axborotlar bazasini tashkil etish va yuritishning dasturiy

Download 2,86 Mb. Pdf ko'rish
bet	59/155
Sana	14.05.2024
Hajmi	2,86 Mb.
	#232505

1 ... 55 56 57 58 59 60 61 62 ... 155

Bog'liq
21-Axborot-tizimlari-2013-oquv-qollanma-R.X.Alimov-va-bosh

5.3 Axborotlar bazasini tashkil etish va yuritishning dasturiy
vositalari
Umumiy holda axbort bazasini yuritishning dasturiy vositalarga servis dasturiy
vositalar, umumiy maqsad uchun universal amaliy dastur vositalari va ixtisoslashgan
amaliy dasturlar kiradi.
Ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimi (MBBT) – axborotlar bazasini yaratish
va yuritish uchun alohida axamiyatga ega. MBBT umumiy maqsadlarga
mo’ljallangan universal amaliy dasturiy vositalarga mansub. MBBT - bu mashina
tashuvchida mantiqiy o’zaro bog’langan ma’lumotlarni tashkil etish va yuritish uchun
mo’ljallangan nisbatan keng tarqalgan va samarali universal dasturiy vosita sanaladi.
MBBT yagona ma’lumotlar bazasida dubl qilinmaydigan ma’lumotlarni integratsiya-
lashni va ulardan ko’p maqsadlarda foydalanishni, bazadagi barcha ma’lumotlar
butunligini va to’g’riligini ta’minlaydi va ma’lumotlarga ruxsatsiz kirishdan
himoyalaydi.
MBBT ma’lumotlar bazasidan so’rovlarni tashkil etishning moduli dasturiga
ega bo’lmagan foydalanuvchiga mo’ljallangan qulay vositalarga ega.
MBBT asosida ABni ishlab chiqish, ma’lumotlar bazasini tashkil etish tuzilmasi
bo’yicha masalalarni tayyorlashga mo’ljallangan. Bu masalalar bevosita axborot
ta’minotining mashina tashqarisidagi sohasi bilan bog’langan. Ishlab chiqilgan
ma’lumotlar bazasiga muvofiq uni MBBT vositalari bilan tashkil etish va uni ishga
tushirish amalga oshiriladi.
Axborotlarni kiritish va nazoratlashning mahsus dasturiy vositalaridan - yirik
axborot bazasi uchun birlamchi massivlarni yaratish va ma’lumotlarni bazaga
to’plashdan oldin qayta ishlash bosqichida foydalaniladi. Bazani yaratishdan oldingi
qayta ishlash vositasi kompyuterga kiritiladigan axborotning xaqqoniyligini va katta
massivdagi ma’lumotlarni yuklashga tayyorgarlikni avtomatlashtirilgan nazoratini
ta’minlaydi.
Ma’lumotlarni qayta ishlashning servis vositalari - axborot bazasiga xizmat
ko’rsatish bo’yicha ko’makchi vazifalarni ta’minlashi lozim. Ular bazaning dasturiy
vositalariga tegishli. Bular ma’lumotlar fayllari va mashina axborot tashuvchi
vositalari bilan ishlash bo’yicha turli utilitalardir. Ularga quyidagilar mansub: nusha
olish, arxivlash, tiklash, anti-virus vositalari, tarmoq utilitlari va boshqalar.

80
Foydalanuvchining amaliy dasturlari universal algoritmlash tillaridan birida
yaratiladi. Bunday dasturlarda, odatda ularda ishlab chiqiladigan ma’lumotlardan
mustaqil bo’lishi ta’minlanmagan. Ayrim joylarda bitta muammoli sohasining turli
masalalariga oid axborot massivlarida ma’lumotlar takrorlanadi. Bu xol turli
masalalar bo’yicha bir hil ma’lumotlarni bir necha marta kiritishga olib keladi va
dastlabki ma’lumotlarga o’zgartirishlar kiritganda ancha muammolarni keltirib
chiqaradi. SHuningdek, amaliy dasturlar MBBTda universal algoritmik tilda
yaratilishi mumkin.

Download 2,86 Mb.

1 ... 55 56 57 58 59 60 61 62 ... 155

Download 2,86 Mb.

Pdf ko'rish