Axborot xavfsizligi tushunchasi va axborotni himoyalash muammolari. Axborot-kommunikatsion tizimlar va tarmoqlarda taxdidlar va zaifliklar

Download 53.5 Kb.
bet	3/4
Sana	23.02.2023
Hajmi	53.5 Kb.
	#43270

Bog'liq
AXBOROT XAVFSIZLIGI TUSHUNCHASI
Inersiya kuchlari. Noinersial sanoq tizimlari, ALLANBOYEVA GULBAHOR, 17.05, Konveyrli ishlov berish ish tartibini o\'rganish”, Aleksandr Pushkin. Baliqshi ham altin baliq haqqinda ertek (2015), 3. Аномальное магнитное свойтва кремния 2015, Autocad dasturida qatlamlar (2) (1), ank, шартнома № Бозорова Рушана, Xamrayev Alisher Mehmonxona hisobot, Astranomiya, Sinxron generatorlarni qo‘zg‘atish tizimlari Generator-fayllar.org, Mustaqil ish talablari, 2 Акцияга асосланган тўлов

Axborotning himoyasi deb, boshqarish va ishlab chiqarish faoliyatining axborot xavfsizligini ta’minlovchi va tashkilot axborot zaxiralarining yaxlitliligi, ishonchliligi, foydalanish osonligi va maxfiyligini ta’minlovchi qatiy reglamentlangan dinamik texnologik jarayonga aytiladi. Axborotning egasiga, foydalanuvchisiga va boshka shaxsga zarar yetkazmokchi bo’lgan nohuquqiy muomaladan xar qanday xujjatlashtirilgan, ya’ni identi­fikatsiya qilish imkonini beruvchi rekvizitlari qo’yilgan xolda moddiy jismda qayd etilgan axborot ximoyalanishi kerak. Axborot xavfsizligi nuktai nazaridan axborotni quyidagicha turkumlash mumkin: • maxfiylik — aniq bir axborotga fakat tegishli shaxslar doirasigina kirishi mumkinligi, ya’ni foydalanilishi qonuniy xujjatlarga muvofik cheklab qo’yilib, xujjatlashtirilganligi kafolati. Bu bandning buzilishi o’g’irlik yoki axborotni oshkor qilish, deyiladi; • konfidentsiallik — inshonchliligi, tarqatilishi mumkin emasligi, maxfiyligi kafolati; • yaxlitlik — axborot boshlang’ich ko’rinishda ekanligi, ya’ni uni saqlash va uzatishda ruxsat etilmagan o’zgarishlar qilinmaganligi kafolati; bu bandning buzilishi axborotni soxtalashtirish deyiladi; • autentifikatsiya — axborot zaxirasi egasi deb e’lon qilingan shaxs xaqiqatan xam axborotning ega­si ekanligiga beriladigan kafolat; bu bandning buzilishi xabar muallifini soxtalashtirish deyiladi; • apellyatsiya qilishlik — yetarlicha murakkab ka­tegoriya, lekin elektron biznesda keng qo’llaniladi. Kerak bo’lganda xabarning muallifi kimligini isbotlash mumkinligi kafolati. Yukoridagidek, axborot tizimiga nisbatan quyidagicha tasnifni keltirish mumkin: • ishonchlilik — tizim meyoriy va g’ayri tabiiy xollarda rejalashtirilganidek o’zini tutishlik kafo­lati; • aniqlilik — xamma buyruqlarni aniq va to’liq bajarish kafolati; • tizimga kirishni nazorat qilish — turli shaxs guruxlari axborot manbalariga xar xil kirishga egaligi va bunday kirishga cheklashlar doim bajarilishlik kafolati; •  Download 53.5 Kb.

Download 53.5 Kb.