|
Axborotlarni saklash va ximoya kilish texnologiyalari Tashkil kilinadigang aygoқchiliklar Axborotlar urushi
|
| bet | 1/3 | | Sana | 13.12.2023 | | Hajmi | 23,91 Kb. | | #117799 |
Bog'liq Axborot xavfsizligi 7-dars
Mavzu: Axborotlarni himoya qilishni tashkillashtirish
Reja;
Axborotlarni saklash va ximoya kilish texnologiyalari
Tashkil kilinadigang aygoқchiliklar
Axborotlar urushi
Axborot tizimlarining davlat korxonalarida, moliyaviy tuzilishlarida, xarbiy-ishlab chikarish majmuasida va ulardan markazlashgan xolda foydalanishning keng yulga kuyilishi, axborot manbalariga ruxsat berilmagan xolda kirishdan ximoya kilishning usullarini va vositalarini ishlab chikarishni talab kilmokda. AKSH Markaziy Razvedka Boshkarmasining 1996 yiligi xisoboti buyicha yukorida kayd etilgan soxada katta muammolar mavjuddir. Oxirgi yillarda turli xildagi komphyuter tarmoklaridan foydalanishda maxfiy bulgan axborotlarga talab ortib bormokda.
Axborotlarni ximoya kilishning usullari va vositalarini ishlab chikarish, axborotlar tizimiga bulaetgan xavflar oldini olishda birinchi boskich xisoblanadi. AKSH Mudofaa Vazirligi koshidagi axborotlar xavfsizligi bilan shugullanaetgan gurux kuyidagi xavflarni ajratib kursatmokda:bilimsiz xodimlar; xakerlar va kreekerlar;uz mansabidan konikmagan xizmatchilar;vijdonsiz xizmatchilar;tashkil kilingan aygokchilik; uyushtirilgan jinoiy guruxlar; siyosiy dissidentlar; terroristik guruxlar;xarbiy, siyosiy va iktisodiy aygokchilik; «axborotlar urushida» bor axborotlarni yuk kilish maksadida rakiblarning strategik xujumlari.
Ekspertlarning fikricha, uz soxasida malakasi past bulgan xodimlar uzlarining nourin xarakatlari bilan axborotlar tizimini ishdan chikishga olib kelishadi. Bunday xavf asosan axborotlar tizimi boshkaruvchisining yaxshi tayyorlanmaganligidan kelib chikishi mumkin. Ular kandaydir subhektiv omillarga asoslangan xolda bu mavkega erishib olishganlar.
Xakerlar va krekerlar texnik jixatdan yukori bilimga egadirlar. Ular axborotlar tizimining barcha jaraenlarini batafsil bilishadi va ular axborotlar manbasini buzishga xarakat kilishadi. Xakkerlar kup va turlicha bulib,ularning oddiy "xazilkashlaridan tortib, judayam usta bulib ketganlarigacha uchratish mumkin. Krekerlar xam xakerlarga uxshashadi, lekin ular tijorat uchun ishlab chikilgan dasturiy vositalarni "sindirishib" nolegach xolda sotishga xarakat kilishadi.
Uz mansabidan konikmagan xizmatchilar korxonaning ichki xavfini tashkil kiladi. CHunki ularning axborotlarga legal kirishga xukuklari bor. SHu bilan birgalikda vijdonsiz xodimlarni xam aytib utish maksadga muvofik. Bu urinda ularning kaysi birlari korxonaga katta zarar keltirishini bilish mushkuldir.
Xodimlarni bilish uchun kupincha "mantikiy bombalar" ishlab chikiladi va ular xodim ishdan xaydalgandan keyin bir necha vakt utishi bilan "portlaydi". Masalan, Fort-Uert shaxridagi firmaning dasturchisi (programmisti) D. Barleson ishdan xaydalganidan keyin ikki kun utgach korxonadagi 168000 muxim yezuvni uchirib tashlagan virusni ishlab chikib, komphyuter xotirasida koldirgan.
Bu soxaga yana bitta misol, San-Diego shaxridagi pentagon uchun ishlaetgan "Djeneral Daynemiks" firmasining judayam kuchli bulgan komphyuteriga dasturchi "mantikiy" bombani" kiritadi. Agar ushbu "bomba" ishlab ketganda 100000 dan ortik firmaga zarar keltirishi mumkin edi, chunki u judayam muxim mahlumotlarni "Atlas" raketasi uchun ishlab chikilgan dasturni uchirib yuborishi mumkin edi. Ushbu "bombani" uz vaktida topib olishdi.
|
| |
