|
Tashkil kilinadigang aygoқchiliklar
|
| bet | 2/3 | | Sana | 13.12.2023 | | Hajmi | 23,91 Kb. | | #117799 |
Bog'liq Axborot xavfsizligi 7-dars1.3. Tashkil kilinadigang aygoқchiliklar
Yukorida keltirilgan xavflarga ilashib ketib, tashkil kilingan aygokchilik xam xodimlar tomonidan amalga oshirilishi mumkin. Biror maқsadga yunaltirilgan chet el mamlakatlarining aygogchiligiga nisbatan bu aygokchilik unchalik xavfli emas, lekin anchagina noxushliklar keltirishi mumkin.
Axborot - bu jaxon iktisodiyotining asosi ҳisoblanadi, shuning uchun xam uyushtirilgan jinoiy guruxlar tomonidan axborotlarni saklashda katta xavflar tuғiladi. Axborot - bu puldir. pullar fakat 10% vakt ichida fizik kurinishda aylanishda bulib, kolgan kismida esa ular axborotlar shaklida buladi. Moliyaviy operatsiyalarni amalga oshirishda axborotlar tizimi juda xam keng kullanilmokda. Jinoiy guruxlar ushbu tizimlarga "xujum" kilib konunsiz boyib ketishga xarakat kilishadi.
Axborot tizimlarining xalkaro miқyosida kullanilishi, siyosiy dissidentlarga xam kushimcha yo`l ochib berdi. Ular bunday tizimlar orkali namoyishlarga, davlat konunlariga buysunmaslikka chakirishadi.
Terroristik guruxlar axborot tizimlari orkali axolini қo`rқitishga, mahsul davlat korxonalariga shantaj o`tkazishga ҳarakat kilishadi.
1.4. Axborotlar urushi
CHet el agentlari o`zlarining iқtisodiy, siyosiy va xarbiy maksadlariga erishish uchun axborotlardan keng foydalanishadi. Bu o`rinda ular xakerlarni keng jalb kilishadi. 1986 yili, amerikaliklar o`zlari ishlab chikkan axborot tarmoғlari, Kompyuterlari va dasturlarining imkoniyatlarini nimaga қodirligini oxirigacha bilmagan paytda, Gamburg shaxrida Davlat Xavfsizligi ko`mitasi uchta xakerdan iborat guruxni tuzadi. 1989 yili bu yosh va talantli, uddaburon dasturchilarning pentagon, NASA va Berkli va Los-Anjelosdagi yadro laboratoriyasining o`zaro axborotlar almashuvi tizimiga kirganini bilib kolishdi. Bu vaktgacha DXK agentlari juda katta xajmdagi maxfiy axborotlarni olishga erishishdi.
Bu nafakat axborotlar tizimi uchun, balki mamlakat, jamiyat uchun juda jiddiy xavf bulib, axborotlar urushi ҳisoblanadi.Uning yadro urushi bilan takkoslash mumkin. Bunday urush mobaynida rakib davlatning axborotlar borliғini yukotish uchun keng kulamda kurash olib boriladi, natijada davlatni, iktisodiyotni va kushinlarni boshkarish izdan chikadi.
Yukorida kurib chikilgan xavflardan jiddiysi bu xakerlar ҳisoblanadi. CHet elda ayrim xakerlarni қo`lga tushirib қamalishi bu soxaga yoshlarning bulgan kizikishini yanada orttirmokda.
Xaker (angel xaker) bu juda yukori malakali dasturchi bulib, turli xildagi kiyin dasturlarni tayerlanmasdan yezishga kodirlari kup xollarda 15-23 yeshlarda bulishadi,
Oxirgi yillarda fosh etilgan xakerlarning ruyxati kuyidagi jadvalda yakkol keltirilgan. AKSH xukumati va mudofaa vazirligining axborot tarmoklariga yashirincha kirganlar ruyxati.
Kirgan vakti. Ismi yoshi
|
Ishdan.chikkan tizimlar
|
Iktisodiy xarajat
|
Garbiy Germaniya
Xakerlari DXK topshirigi (1986-1989)
|
Lawrence berkley Labs Los ALAMOS NATIONAL LABOS pENTAGO, Nnasa
|
Katta xajmdagi o`ta muxim axborotlarning yukolishi
|
Gerbert Zin, 17 yesh, 1987
|
Bell llaboratories US MISSILE Commda
Sustem Robbin
Air Force Base
|
1.2 mln dollor kiymatida dasturlar o`ғirlangan
|
R.T.Morris, 1988
|
Lawrence Liwermove Labs.
Army ballistic Research
Labs, Nasa Ames Research Center
|
Tizimning 6000 komphyuteriga viruslarni kiritgan
|
M.peri (SHarkiy Germaniya razvedkasi topshirigi), 1989
|
US Army in W.Germany
|
Maxfiy axborotning yukolishi
|
Legion of Doom (xakerlar guruxi), 1989
|
ATT
|
" Mantikiy bomba" kuyilgan, 1 mln dollar zarar
|
Levittown hacker, 15 - yesh, 1989
|
Grumman Vas system
|
Xarbiy soxaga tegishli mahlumotlar va dasturlar o`ғirlangan
|
Avstraliyalik xakerlar guruxi, 18-21 yeshgacha, 1990-1992
|
Nasa, Norfolk, Lawrence Liwermore Labs US Naval Reseach Lab.
|
NASA ni 24 soatga to`xtatib қo`ygan.
|
CHikagolik 17 yoshli Gerbet Zin 1987 yili AKSHning Mudofaa Vazirligining komphyuter tizimiga kirgan. U AҚSHning raketalarini boshkarish va VVS Roobins bazasi tizimlari fayllariga kirgan. Uni, AҚSH xukumati tomonidan o`ta muҳim xisoblangan, baxosi 1.2 mln. dollar bulgan dasturiy tahminotning nusxasini kuchirib olgandan keyin ushlab olishgan.
Ko`pgina yosh xakerlar uchun AҚSH Mudofaa Vazirligi va NASA juda қiziқ xisoblanadi. CHunki, ularning kupchiligi "SHattl" raketasini uchirishga ruxsat berishni yaxshi kurishadi.
1989 yilning noyabrida 17 yeshli Nhyu-York shaxrining maktab o`kuvchisi, o`z komphyuteri bilan AҚSH Xavo Xarbiy Kuchlarining (XXK) mahlumotlar bankiga kirib, uni tulik ishdan chikaradi. Bu bilan u yadro kuroliga ega bo`lgan XXKning boshkarish tizimini xavf ostida ko`yadi.
|
| |
