Tədqiqatlar göstərir ki, insan heç bir zədə almadan təqribən 0,01-0,1san davam
edən qısa müddətli 40-50g yüklənməsinə tab gətirir. Avtomobilin üzbəüz toqquş-
maları zamanı sürücü və qabağdakı sərnişinin yüklənməsi 160-200g çatır.
Daxili passiv təhlükəsizliyi (DPT) yüksəldən konstruktiv tədbirlər zərbə nəti-
cəsində ətalət yüklərinin azaldılmasını, salon daxilində insanların yerdəyişmələri-
nin məhdudlaşdırılması, xəsarət törədən detalların ləqv edilməsini, yükün bərki-
dilməsini nəzərdə tutur.
Yəni passiv təhlükəsizlik elementləri avtomobilin ön hissəsində (qabaq bam-
perdə) yaranan yükləmələri sürücü və sərnişinlərə çatana qədər 40-50g həddinə
azaltmalıdır. Tədqiqatlar göstərir ki, tərpənməz maneəyə vurulma zamanı I-ci
fazanın davamiyyət müddəti 0,05-0,1san, II-ci faza isə 0,02-0,04san təşkil
edir.Avtomobilin ağırlıq mərkəzinin orta təcili bu zaman (8,3-14m/san sürətində)
45-60g çatır, ani təcili isə 80-100g çata bilər. Ona görə də, ətalət yüklərinin
azaldılması üçün qeyd olunan fazaların davamiyyət müddəti, yəni detalların
deformasiya müddəti artırılmalıdır.
Avtomobilin kuzovu
Minik avtomobilinin kuzovunun passiv təhlükəsizliyi konsepsiyası 1952-ci ildə
Daimler-Benz şirkətinin mühəndisi Bela Bereyni tərəfindən işlənmişdir. Ona əsa-
sən avtomobilin kinetik enerjisi kuzovun hissələri tərəfindən söndürülür. Bunun
üçün kuzovun qabaq və arxa hissəsində güc strukturası avtomobilin uzunluğu bo-
yunca məqsədli şəkildə zəiflədilərək, deformasiya zonası yaradılır.Lonjeronlar və
eninə dayaqların en kəsikləri, və ya dayaqların qalınlıqları azaldılır. Nəticədə
toqquşmalar zamanı kuzovun bu hissələri dağılaraq, enerjinin bir hissəsini sön-
dürməklə zərbəni yumşaldır.
Qəzalar zamanı avtomobilin salonunda insanlar üçün kifayət qədər boş sahə
qalmalıdır (ona “həyat” zonası deyilir). Bu səbəbdən də deformasiya
olunan zo-
nalarda güc strukturunun zəiflədilməsi kuzovun mərkəzi hissəsinin sərtliyinin ar-
tırılması ilə uzlaşdırılmalıdır. Bunun üçün konstruksiya elə olmalıdır ki, kifayət
qədər sərtlik təmin olunmaqla bərabər, zərbə qüvvəsi mümkün qədər daha çox
48.
istiqamətlərdə paylansın.
