Bajardi: boynazarov a qabul qildi: begulov o

5.Saralashning qat’iy usullari va ularning samaradorligi. Saralashning yaxshilangan usullari va ularning samaradorligi.

6.Ma’lumotlarni xeshlash algoritmlari. Xesh jadval va xesh funksiyalari.

Ma'lumotlarni qidirish usullari va algoritmlari, ma'lumotlarni izlash va topish jarayonlarini tashkil etuvchi texnik vositalar va strategiyalardir. Bu usullar va algoritmlar, ma'lumotlar bazasida izlash amaliyotlarini bajarish, ma'lumotlarni manbaalar orqali izlash, murojaat qilinishi mumkin bo'lgan ma'lumotlar bazasini sozlash va boshqalar kabi vazifalarni bajarish uchun foydalaniladi.

• Indekslash algoritmlari: Ma'lumotlar bazasini indekslangan indekslardan foydalanish orqali ma'lumotlarni tezroq topishga imkon beradi. Bunday algoritmlar quyidagilardan iborat bo'lishi mumkin: barcha indekslar ustida qidirish, binar indekslash, k-sonli indekslash va boshqalar.
• Simvol ustida qidirish: Ma'lumotlarni tekstning ichida belgilar, so'zlar yoki so'zlar ketma-ketligi bo'yicha topish uchun ishlatiladi. Quyidagi algoritmlar bu maqsadda ishlatiladi: bo'g'lanuvchi algoritmi, KMP (Knuth-Morris-Pratt) algoritmi, Bo'ylab qidirish algoritmi va boshqalar.

• Jadvallar ustida qidirish: Ma'lumotlarni jadvallar, matritsalarni yoki boshqa tartiblangan strukturalar ustida topish uchun ishlatiladi. Algoritmlar, misol uchun, burchak jadvallari, tartiblash algoritmi, binar qidiruv algoritmi va boshqalar.
• Grafik ustida qidirish: Ma'lumotlar grafiklarda (bir xususiyatlar va ulardan iborat aloqadorliklar to'plami) jo'natilgan bo'lsa, grafik ustida qidirish usullaridan foydalaniladi. Bunday algoritmlar quyidagilardir: kengaytirilgan grafik qidiruv, eng qisqa yo'l algoritmi, Dijkstra algoritmi va boshqalar.

• Qidirish algoritmlarining samaradorligi ko'rsatilgan ma'lumotlarni izlash va topish vaqtlarini, ma'lumotlar bazasining hajmini, ma'lumotlar turlarini, algoritmlarning implementatsiyasini va boshqalar kabi bir nechta odatlarga bog'liq bo'ladi. Ba'zi usullar va algoritmlar katta ma'lumotlar bazalari uchun yaxshi ishlaydi, boshqalari esa kichik ma'lumotlar bazalari uchun yaxshi natijalarni beradi. Bunda, algoritmlarni to'g'ri tanlash va optimallashtirish muhimdir.
• Samimiyat bilan aytganda, har bir qidirish usuli va algoritmi o'ziga xos samaradorlik va kamchiliklarga ega bo'lishi mumkin. Shuning uchun, ma'lumotlar bazasining xususiyatlarini va kerakli natijalarni qidirish uchun eng mos usulni tanlash juda muhimdir.

• Ma'lumot topish: Qidiruv algoritmlari ma'lumotlar bazasida belgilangan shartlarga mos keluvchi ma'lumotlarni topishga yordam beradi. Bu, ma'lumotlar bazasidagi ma'lumotlarning bir qismini yoki to'liqini topish imkoniyatini beradi.
• Ma'lumotlarni izlash: Qidiruv, belgilangan ma'lumotlarni ma'lumotlar bazasidagi boshqa ma'lumotlar bilan taqqoslash va ularga murojaat qilishni ta'minlayadi. Bu, ma'lumotlar bazasida bir nechta kerakli ma'lumotlarni izlashni osonlashtiradi.
• Ma'lumotlarni filtrlash: Qidiruv, belgilangan kriteriyalar bo'yicha ma'lumotlarni filtrlash imkoniyatini beradi. Bu, istalgan shartlarga mos keluvchi ma'lumotlarni ajratib olish va filtrlash uchun foydalaniladi.

• Ma'lumotlarni tartiblash: Qidiruv algoritmlari ma'lumotlarni tartiblash uchun ham ishlatiladi. Bu, ma'lumotlarni belgilangan kriteriyalar bo'yicha tartiblangan tartibda qayta joylash imkoniyatini beradi.
• Ma'lumotlar bazasining optimallashtirilishi: Qidiruv algoritmlari ma'lumotlar bazasining effektivligini oshirish uchun ham ishlatiladi. Bular ma'lumotlar bazasidagi ma'lumotlarni tezroq topish va qidiruv jarayonini optimallashtirishda yordam beradi.


Download 91.26 Kb.