va Na=Pa/P Bundan, biz o’rganayotgan ikki komponentli suyuq sistema uchun

va Na=Pa/P

Bundan, biz o’rganayotgan ikki komponentli suyuq sistema uchun

Bundan, biz o’rganayotgan ikki komponentli suyuq sistema uchun

Raul qonuniga ko’ra

Biz yuqoridagi tenglamalardan

Bundan

Agar R10=R20 bo’lsa, N11=N1 va N21=N2 bo’ladi. Demak, agar komponentlarning uchuvchanligi bir xil bo’lsa, fazalarning tarkibi ham bir xil bo’ladi. Harorat o’zgarishi bilan ko’pincha R10, R20 lar turlicha o’zgaradi va fazalar tarkibi ham har xil bo’ladi. Ma’lumki, Klauzius-Klayperon tenglamasiga muvofiq harorat o’zgarishi bilan bug’ bosimning o’zgarishi molyar bog’lanish issiqligiga bog’liq. Binobarin, harorat o’zgarishi bilan bug’ fazasi tarkibining o’zgarishi komponentlarning molyar bog’lanish issiqliklari orasidagi nisbatga bog’liq bo’lishi kerak. Bu to’g’risida M.S. Vrevskiy qonunida bunday deyiladi: Harorat ortganda parstial molyar bo’g’lanish issiqligi katta bo’lgan komponentning nisbiy miqdori bug’ fazada oshadi (bu Vrevskiyning birinchi qonuni deyiladi).

Suyuqlik aralashmalarining holat diagrammalari

Suyuqlik aralashmalarining holat diagrammalari

Aralashmalardagi komponentlarning qaynash haroratlari har xil bo’lganligidan suyuq va bug’ fazalar tarkibi har xil bo’lishi mumkin. Binobarin holat diagrammasida biri-suyuqlik tarkibi va ikkinchisi – bug’ tarkibiga mos keladigan ikki egri chiziq bo’lishi kuzatiladi. Real eritmalar Raul qonunidan chetga chiqqanligi sababli umuman tarkib bilan bug’ bosim orasidagi bog’lanish to’g’ri chiziq qonuniga muvofiq o’zgarmaydi va diagrammada egri chiziq hosil bo’ladi. Diagrammalar umuman olganda uch toifa bo’lishi mumkin.

Birinchi toifa diagrammalarini ko’radigan bo’lsak, T-tarkib diagrammasida yuqoridagi egri chiziq bug’ chizig’i bo’lib, u qaynash harorati bilan bug’ fazasi tarkibi orasidagi bog’lanishni ifodalaydi; pastki chiziq esa, suyuq fazaga mansub, chunki u qaynash harorati bilan suyuq faza tarkibi orasidagi bog’lanishni aks ettiradi. Bug’ egrisidan yuqorini bug’ soha, suyuqlik egrisidan pastni suyuqlik sohasi tashqil kiladi. Bug’ning bosimi qaynash haroratiga teskari proporstional bo’lgani uchun R-tarkib diagramma T-tarkib diagrammaning teskarisi bo’ladi. Bug’ va suyuqlikning egrilarining o’rtasi geterogen sohadan iborat bo’lib, bug’ suyuqlik bilan muvozanatda turadi. Geterogen soha ichidagi figurativ nuqtalarda suyuq va bug’ fazada turgan moddalarning miqdorlari (molyar qismlari) va fazalarning tarkibi Richag qoidasi asosida aniqlanadi. Buni quyidagi chizmada ko’rish mumkin: