O’zbekiston respublikasi oliy va orta

Olingan natijalarni o’zaro solishtirish, K4, K8 va K10 tarkiblar boshqalariga qaraganda o’zlarining suv shimuvchanligining pastligi, ishqalanishga siqilishga va egilishga mexanik mustaxkamlik chegarasini yuqoriligi bilan boshqa turdagi namunalardan ajralib turishini ko’rsatdi. Buning asosiy sababchisi, bizning fikrimizcha pishirish jarayonida massa tarkibida uning sifat ko’rsatkichlarini yaxshilanishini ta’minlovchi minerallarning xosil bo’lishi uchun maqbul sharoitlar (xarorat, izotermik ushlab turish vaqti va qomponentlar nisbati va konsentratsiyalari) yaratilganda deb qarash mumkin.

Keramik g’isht xossalarini yanada chuqurroq o’rganish uchun jarayonning bog’liqlik ko’rsatkichlari grafiklar asosida o’rganildi

4.1- rasm.

O’tkazilgan tajriba tadqiqot ishi natijalaridan shuni xulosa qilish mumkink, massa tarkibiga koks kukinini 3-5% oraliqda qo’shish maqsadga muofiqdir 4.2-rasm.

Biz ushbu tadqiqot ishida past sifatli qumli soztuproqdan yuqori sifatli keramik g’isht olishning labaratoriya reglamentini ishlab chiqdik va ishlab chiqarish jarayoni uchun texnologik tizim tafsiya etdik.

Bunga ko’ra yo’lpob keramik g’isht ishlab chiqarishning texnologik tizimi quyidagi asosiy jarayonlarni o’z ichiga oladi.

• 
  Presslash uchun kukun massasini tayyorlash;
  
• 
  Massani presslash
  
• 
  Quritish
  
• 
  Kuydirish
  

Elakdan o’tgan suzpenziya membranali nasos yordamida sachratqichli qoritgichda uzatiladi.

Sachratqichli quritgichda 40-45% namlikda kelgan suzpenziya 8-10% gacha quritilib, quritgichdan kerakli granula xolida kukun bo’lib tushadi. Yo’lbop keramik g’isht uchun press uchun donadorlik tarkibi quyidagicha: Yuza qatlam uchun- 0.01-0.2 – 42-60%; 0.2 dan kam 40-45%; asosiy qatlam uchun 1.2-1.0 – 16-20%; 1.0-0.5 – 20-25%; 0.01-0.2 – 35-40%; 0.2 dan kam 18-20%.

Keramik g’isht ishlab chiqarishda shiliker usuli bir xil tarkibli press kukuni olishni past sifatli xom-ashyodan sifatli maxsulot ishlab chiqarish imkonini beradi. Sachratqichli quritgichda xosil bo’lgan kukundan presslangan keramik g’ishtlar yarim quruq usulda tayyorlangan g’ishtlarga nisbatan ikki barobar kam suv yutuvchanlikka 7 barobar kam ishqalanishga, uch barobar ko’p mustaxkamlikka egadir.

Yuza qatlam uchun press-kukun 98 tesh/sm² li elakdan, asosiy qatlam uchun 1 va 2 qatlamli g’ishtlar uchun 34.6 va 64 tesh/sm² li elakdan o’tishi kerak.

Yo’lbop 300x300x50 o’lchamli keramik g’isht gidravlik va tirsakli richakli (Kr Kp- 125) presslarda preslanadi. Presslash ikki bosqichda: 1- bosqich 40-60 kg/sm²; 2- bosqich 220-300 kg/sm² da olib borildi.

Keramik g’ishtlarni quritish uchun kamerali, tunnelli, konveyer quritgichlardan foydalaniladi. So’ngi kunlarda korxonalarda uzluksiz oqimli konveyer liniyali tizim o’rnatilgan bo’lib, konveyer quritgichlar iqtisodiy samaralidir. Liniyada quyidagi jarayonlar bajariladi: presslash, pressdan qaqabul qilish, quritishga berish, 32 min davomida quritish, rolikli konveyer pechida 42 minut davomida kuydirish.

Quritish davrida konveyerni xarakatlanish tezligi 12-15 m/c. quritgichda kelayotgan issiqlik yurituvchining temperaturasi 80-90^o ketuvchi issiqlik xarirati 40-50^o. quritish boshlanishida nisbiy namlik 70-75, qoldiq namligi 2 % . quritilgandan so’ng yarimmaxsulot mustaxkamligi 1.18-1.37 MПа gat eng.

Yuqoridagilardan kelib chiqib biz taklif qilayotgan texnologiyaning texnilogik ketma- ketligi quyidagicha ifodalanadi.

Xom ashyo=qumli soztuproq g’isht sinig’i koks suv

Sharli tegirmonda maydalanadi

Elak

Membranali nasos

Sachratqichli quritgich

Presslash

Kuydirish

1. 
   jadval