|
Veb ilova ma’lumotlar bazasini ishlab chiqish
|
| bet | 11/14 | | Sana | 07.02.2024 | | Hajmi | 0,71 Mb. | | #152866 |
Bog'liq Diplom ishi2.3. Veb ilova ma’lumotlar bazasini ishlab chiqish
Ma’lumotlari bazasini ishlab chiqish django va sqlite texnologiyalari bilan qilindi. Bunda yaratilishi kerak bo’lgan tablitsalar uchun modellar yaratildi. Bu modellar asosida django orm tablitsalar hosil qildi. Django rest framework orqali bu tablitsalar ma’lumot almashish yo’lga qo’yildi.
Django ORM (Object-Relational Mapping), Django web freymvorki bilan birgalikda keladigan birlamchi qisqartirilgan so’zlardan biri bo’lib, obyektlar va relational ma’lumotlar o’rtasidagi bog’lanishni boshqarishda yordam beradigan bir texnologiyadur. Django ORM, relatsion modellarni Python obyektlari bilan bog’lash imkonini beradi. Django ORMning quyidagi afzalliklari mavjud:
Obyekt-ma’lumot bog’lanishi: Django ORM, relatsion ma’lumotlar bazasidagi jadval va jadval qatorlarini Python obyektlari bilan bog’lashga imkon beradi. Buning natijasida, ma’lumotlarni boshqarish oson va qulaylashadi. Obyekt-ma’lumot bog’lanishi asosida, qo’shimcha ma’lumotlar qo’shish, o’zgartirish, o’chirish va qidirish imkoniyatlari oshiriladi.
SQL bilan muomala qilishni yashirish: Django ORM, ma’lumotlar bazasiga so’rov yuborish va natijalarni qaytarishni yashiradi. Bu, ilovadagi kodni SQL ga bog’lash zaruratini kamaytiradi va kodning ko’proq fokuslanishini ilovadagi loyihaga beradi.
Migratsiyalar: Django ORM, ma’lumotlar bazasida jadval strukturasi o’zgarishlari uchun migratsiyalar (migrations)ni qo’llab-quvvatlaydi. Migratsiyalar orqali jadval strukturasi va ma’lumotlarni yangilash oson va muhim operatsiyalarga imkon beradi.
Bog’langan obyekt modellari: Django ORM, bog’langan obyektlarning konsepsiyasini taqdim etadi. Buning orqali biror obyektni qo’shish, o’zgartirish va o’chirish bilan birgalikda bog’langan obyektlarga ham muomalalar bajarish mumkin.
Tizimli ma’lumot olish: Django ORM, tizimli ma’lumot olish imkoniyatini taqdim etadi. Murojaatlar ketma-ketligi orqali ma’lumotlarni filtratsiya qilish, tartiblash va tahlil qilish oson bo’ladi.
Qo’shimcha qulayliklar: Django ORM, qo’shimcha qulayliklar, masalan, yuqori darajadagi obyekt bog’lash (eager loading), relatsion ma’lumotlarni birga olish (joining), avtomatik tahlillar va boshqalar kabi imkoniyatlarni taqdim etadi.
Django ORM, ma’lumotlar bazasi bilan ishlash jarayonini osonlashtiradi va ma’lumotlarni qulay va samarali tarzda boshqarishga imkon beradi. Bu esa, ilova yaratish va ma’lumotlarni qayta ishlash jarayonlarini soddalashtiradi va dasturchilarga produktivlikni oshiradi.
Django REST Framework (DRF), Django web freymvorkiga qo’shimcha RESTful API funksiyonalitetini qo’shuvchi bir kutilmagan kutubxona hisoblanadi. DRF, REST arxitekturasi asosida ilovalarni yaratish va RESTful API-larini yaratish uchun qulay imkoniyatlar va yordamlar taqdim etadi. Django REST Frameworkning quyidagi afzalliklari mavjud:
Serializatsiya: DRF, ma’lumotlarni RESTful API-lar uchun seriyalizatsiya va deserializatsiya qilishni osonlashtiradi. Seriyalizatsiya obyektlarni JSON, XML, YAML va boshqa formatlarga aylantirish imkonini beradi. Deserializatsiya esa gelen ma’lumotlarni Python obyektlariga o’girish imkonini beradi.
Viewlar va ViewSetlar: DRF, API viewlarini (ko’rish, yaratish, o’zgartirish, o’chirish) boshqarishni osonlashtiradi. DRF ViewSetlar esa avtomatik ko’rsatkichlar bilan bog’liq URL manzillarini ta’minlaydi, API-lar uchun avtomatik routingni osonlashtiradi.
Autentifikatsiya va Autentifikatsiya nazoratlari: DRF, autentifikatsiya tizimlarini integratsiya qilishni osonlashtiradi. Foydalanuvchi autentifikatsiyasi, token autentifikatsiyasi, session autentifikatsiyasi va boshqalar kabi autentifikatsiya usullarini taqdim etadi. Autentifikatsiya nazoratlari esa foydalanuvchilarni autentifikatsiya qilish va ro’yxatdan o’tkazish shartlarini boshqarishni osonlashtiradi.
Permissions (Ruxsatlar): DRF, API-ga kirishga ruxsat berishni boshqarish uchun ruxsat modelini osonlashtiradi. Bu, foydalanuvchilarni, guruhlarini, ro’llarini va boshqalarini asoslashga imkon beradi. Ruxsatlar orqali API-larni qayta ishlashni sozlash, autentifikatsiya va autentifikatsiya nazoratlarini qo’llash mumkin.
Pagination (Sahifalash): DRF, API-lar uchun sahifalashni osonlashtiradi. Sahifalash, katta ma’lumotlar to’plamlarini qism-qismga ajratish va natijalarni qaytarishni amalga oshiradi. Bunda sahifalar soni, ma’lumotlar soni va boshqalar kabi parametrlar o’zgartirib berish imkoniyatiga ega bo’ladi.
- Validation (Tekshirish): DRF, ma’lumotlarni tekshirishni osonlashtiradi va validatsiya xatolarini aniqlashni taqdim etadi. Ma’lumotlar to’g’ri formatda bo’lishini va kerakli maydonlarni tekshirishga imkon beradi.
- Hujjatlashtirish: DRF, API-lar uchun avtomatik dokumentatsiya olish imkonini beradi. Yaratilgan API-larni Markdown, reStructuredText yoki HTML formatlari bilan avtomatik dokumentatsiya qilish imkoniyatiga ega bo’ladi.
Django REST Framework, RESTful API-larni yaratish va ularga qulay boshqarishni osonlashtiradi. Uning integratsiya qilishi va qulayliklari orqali kuchli va qulay RESTful API-lar yaratishga imkon beradi.
|
| |
