Biznesni tashkil etish va yuritish




Download 9,99 Mb.
Pdf ko'rish
bet83/123
Sana21.02.2024
Hajmi9,99 Mb.
#160065
1   ...   79   80   81   82   83   84   85   86   ...   123
Bog'liq
2.Biznesni tashkil etish va yuritish Mosayeva Intizorxon Nishonovna Восстановлен

Statistik hisob. Bu hisob xalq xo‘jaligining turli tarmoqlarida keng ishlatilmoqda. 
Statistik hisobning o‘ziga xos xususiyati shundaki, bu hisob turida amalga oshirilgan
kuzatish to‘liq bo‘ladi, bu hisob turida ko‘proq bir turli xo‘jalik jarayonlari 
o‘rganiladi. Statistik hisob yordamida amalga oshirilgan xo‘jalik muammolarini 
guruhlash yoki sohaning iqtisodiy-ijtimoiy o‘zgarishini hisobga olish uchun asos 
yaratiladi. 
Buxgalteriya hisobi. Har bir xo‘jalik yurituvchi subyekt o‘z faoliyatini ro‘yxatdan 
o‘tgan, tasdiqlangan Nizom asosida olib borish uchun javobgardir, o‘z 
navbatidamulkning to‘liqligi, joylanishi va tashkil topishini o‘z nazoratiga oladi. Bu 
vazifaning bajarilishi mulk egasiga tegishli mablag‘lar holatini o‘rganish uchun asos 
yaratadi 
O‘lchov birliklarini uch asosiy guruhga bo‘lish mumkin: 
1.Natural o‘lchov birliklari
2. Mehnat o‘lchov birliklari 
3.Pul o‘lchov birliklari 
2. Har bir ishlab chiqaruvchi, xo‘jalik yurituvchi subyektlar o‘zlariga taalluqli bo‘lgan 
mablag‘larini doimo nazorat qilib boradilar va uning natijasida mablag‘lar holatidagi 
o‘zgarishlarni, tegishli mablag‘ga bo‘lgan talabni aniqlash imkoniyatiga ega 
bo‘ladilar. 
Korxona va tashkilotlarning xo‘jalik faoliyati faqat mablag‘lar holati bilan emas, balki 
boshqarish uslubi, 
holati bilan o‘rganiladi va tartibga solinadi. Iqtisodiy ma’lumotlarni o‘rganish va 
tahlil qilish yordamida 
boshqarishni takomillashtirish asoslari ishlab chiqiladi. Har qanday ishlab chiqarish 
jarayoni, asosan, ikki 
faoliyatni, ya’ni iqtisodiy va boshqarish faoliyatini o‘z ichiga oladi. 
Ishlab chiqarish jarayonini tashkil qilishda, birinchidan, mavjud mablag‘lar holatini 
o‘rganish talab qilinadi, bu esa birinchi bor hisobga bo‘lgan ehtiyojni keltirib 
chiqaradi. Hisob yordamida xo‘jalik faoliyatida yuz beradigan hodisalarni kuzatish, 
o‘rganish orqali xo‘jalikni boshqarish 
uchun asos yaratiladi. Hisob yordamida xo‘jalik yurituvchi subyektlar faoliyatidagi 
iqtisodiy o‘zgarishlar, ya’ni mablag‘lar harakati o‘rganiladi. Hisob ko‘rsatkichlariga 
asosan moddiy javobgar shaxslarning faoliyati nazorat qilinadi. Hisob — nazorat 
vositasi hisoblanadi. Uning yordamida mulk egasining 
rivojlanish imkoniyatlarini belgilash uchun asos yaratiladi. Hisob ko‘rsatkichlariga 
amal qilgan holda uzoq muddatga mo‘ljallangan istiqbolli rejalashtirish ishlarini olib 
borishmumkin. 

3. Buxgalteriya hisoboti ma’lum vaqt birligida amalga oshirilgan xo‘jalik 
operatsiyalarini umumlashtirishga qaratilgandir. Buxgalteriya hisobida korxonaga 
taalluqli bo‘lgan xo‘jalik mablag‘larining joylanishi va tashkil toppish manbalari 
o‘rganiladi va tegishli mablag‘larga bo‘lgan 
ehtiyojini aniqlash imkoni yaratiladi. Hisobot ma’lumotlarining o‘ziga xos xususiyati 
shundaki, korxona faoliyatining o‘tgan va hozirgi holatini tashkil qilish imkoniyatlari 
bor. Hisobotni to‘g‘ri iqtisodiy ma’lumotlarga asoslangan holda tuzish tarmoqlar 
o‘rtasidagi munosabatning bir me’yorda olib borilishini ta’minlaydi. 
O‘zbekiston Respublikasida qabul qilingan „Buxgalteriya hisobi to‘g‘risida“gi 
Qonunning 16-moddasida, 
korxona va tashkilotlar choraklik, yillik hisobot beradilar, deb ko‘rsatilgan. Hisobotni 
tuzish tartibi, qo‘llaniladigan shakllar O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi 
tomonidan tasdiqlanadi 

Download 9,99 Mb.
1   ...   79   80   81   82   83   84   85   86   ...   123




Download 9,99 Mb.
Pdf ko'rish