MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
BMI OLDI AMALIYOT HISOBOT
Guruh :
Bajardi :
Tekshirdi:
TOSHKENT – 2024
MUNDARIJA
KIRISH 3
Texnika xavfsizligi 4
Korxona bilan tanishuv 5
ASOSIY QISM 6
2.1.GPON texnologiyasi yordamida aholiga wi-fi xizmatlarini ko‘rsatish 6
2.2. Wi-Fi xizmatini ko‘rsatish tartibi 9
2.3. Ma’lumot uzatish xizmatlarini ko‘rsatishda Operatorning qo‘shimcha majburiyatlari: 11
2.4. Telekommunikatsiya xizmatlari uchun hisob-kitoblar 13
XULOSA 18
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR 19
KIRISH
Telekommunikatsiya texnologiyalari so‘nggi o‘n yilliklarda katta rivojlanishlarni boshdan kechirdi. Bu texnologiyalar axborotni masofadan turib uzatish, qabul qilish va qayta ishlash uchun turli vositalarni o‘z ichiga oladi. Bugungi kunda, bu texnologiyalar turli sohalarda, jumladan, biznes, tibbiyot, ta'lim va kundalik hayotda keng qo‘llaniladi.
Telekommunikatsiya tizimlari aloqa kanallari orqali ma'lumotlarni uzatadi. Bu kanallar simli (masalan, optik tolalar) yoki simsiz (masalan, uyali aloqa tarmoqlari) bo‘lishi mumkin. Aloqa tizimlarida ma'lumotlar uzatish tezligi, sifat va ishonchlilik muhim omillar hisoblanadi.
Amaliyot davomida telekommunikatsiya texnologiyalarining quyidagi asosiy qismlari bilan tanishish lozim:
5G texnologiyalarini joriy etish: O‘zbektelekom” AK TSHTT mobil internet tezligini sezilarli darajada oshiradigan va aloqa sifatini yaxshilaydigan 5G texnologiyalarini joriy qilmoqda. Bu, ayniqsa, Toshkent kabi shaharlarda yuqori tezlikdagi Internetga ortib borayotgan talabni qondirish uchun juda muhimdir .
Xavfsizlik va ma'lumotlarni himoya qilish choralari : Transport tarmog‘ining muhim jihati ma'lumotlar xavfsizligini ta'minlashdir. “O‘zbektelekom” shifrlash va kiberhujumlardan himoya qilishning zamonaviy usullaridan foydalanadi, bu esa uzatilayotgan axborot xavfsizligini va ruxsatsiz kirishdan himoya qilishni ta’minlaydi.
Bu kirish qismi amaliyot davomida telekommunikatsiya texnologiyalarining asosiy tushunchalari va ularning kundalik hayotdagi ahamiyati bilan tanishtiradi. Bu kirish qismi o‘quvchilarni telekommunikatsiya texnologiyalari bo‘yicha asosiy tushunchalar bilan tanishtiradi va amaliyot davomida nimalarni o‘rganish kerakligini ta'kidlaydi.
Texnika xavfsizligi
Toshkent shahridagi O‘zbektelekom” AK TSHTT filiali texnik xavfsizligi tarmoqning ishonchliligi va turli tahdidlardan himoyalanishini ta’minlashga qaratilgan bir qancha asosiy jihatlarni qamrab oladi.
Uskunalarni modernizatsiya qilish va yangilash
“O‘zbektelekom” infratuzilmasini muntazam modernizatsiya va yangilab boradi. Bunga yangi uskunalar o‘rnatish va mavjud tizimlarni takomillashtirish kiradi. Bunday chora-tadbirlar tarmoqning tashqi va ichki tahdidlarga chidamliligini oshirish, barqaror ishlashi va xizmatlarning yuqori sifatini ta’minlash imkonini berad.
Monitoring va nazorat qilish tizimlari
Yuqori texnik xavfsizlikni ta’minlash maqsadida “O‘zbektelekom” AK tarmoq holatini real vaqt rejimida kuzatish va har qanday noxush holatlarga tezkorlik bilan javob berish imkonini beruvchi monitoring va boshqaruv tizimlarini joriy etmoqda. Ushbu tizimlar transport tarmog‘ining ishlashi ustidan doimiy nazoratni ta'minlaydi, bu muammolarni tezda aniqlash va hal qilishga yordam beradi.
Kibertahdiddan himoya qilish
Kiberxavfsizlik transport tarmog‘ining texnik xavfsizligining muhim elementidir. “O‘zbektelekom” AK ma’lumotlarni himoya qilish va kiberhujumlarning oldini olishning zamonaviy usullaridan foydalanadi. Bunga shifrlashdan foydalanish, tajovuzni aniqlash va oldini olish tizimi (IDS/IPS) va muntazam zaiflik sinovlari kiradi. Bunday chora-tadbirlar foydalanuvchi ma'lumotlarini himoya qilish va tarmoqqa ruxsatsiz kirishning oldini olishga yordam beradi.
Yangi texnologiyalarni joriy etish
Texnik xavfsizlikni ta’minlashda 5G va optik tolali tarmoqlar kabi ilg‘or texnologiyalarning joriy etilgani ham muhim ahamiyat kasb etmoqda. Bu texnologiyalar nafaqat ma’lumotlarni uzatish tezligi va hajmini oshiradi, balki tashqi ta’sirlardan yuqori darajada himoyalanish darajasiga ega bo‘lib, tarmoqni turli tahdidlarga nisbatan chidamliroq qiladi.
Kadrlar tayyorlash va tayyorlash
Transport tarmog‘ida ishlaydigan xodimlarni muntazam ravishda o‘qitish va malakasini oshirish texnik xavfsizlikni ta’minlashning muhim chora-tadbirlaridir. Bu xodimlarga eng yangi texnologiyalar va xavfsizlik usullaridan xabardor bo‘lish imkonini beradi, bu esa tarmoqni yanada samarali boshqarish va himoya qilishga yordam beradi.
Shunday qilib, O‘zbektelekom” AK TSHTT ning texnik xavfsizlikni ta’minlashga kompleks yondashuvi infratuzilmani modernizatsiya qilish, ilg‘or texnologiyalar, monitoring va boshqaruv tizimlarini qo‘llash, shuningdek, kibertahdidlardan himoyalanish va xodimlarni tayyorlash bo‘yicha chora-tadbirlarni o‘z ichiga oladi. Bu sa’y-harakatlar Toshkent shahri va O‘zbekistonning boshqa hududlarida ishonchli va xavfsiz transport tarmog‘ini yaratishga qaratilgan.
Korxona bilan tanishuv
Men amaliyot o‘tagan korxona "O‘ZBEKTELEKOM AK TTT filiali’’ asosiy faoliyati Uzbektelecom Telekommunikatsiya transport tarmog‘i o‘z navbatida Toshkent shahridagi transport tizimining avtomatlashtirilgan tarmoq bo‘lib, o‘zbekistonning poytaxti bo‘lgan Toshkent shahridagi transportni boshqarish va monitoring qilish uchun xizmat ko‘rsatadi. Ushbu tarmoq transport vositalarini, masalan, avtobuslar, metro, trolleybuslar, tramvaylar va boshqa transport turlarini birlashtiradi va ularga alohida kabi tez-tez va qulay xizmatlarni taqdim etadi. Yanada batafsilroq aytadigan bo‘lsam, bu korxona internet uzilishlari, xavfsizligini tarmoqdagi switch routerlarni boshqarish va shular bilan ishlash shuningdek, korxonaga biriktirulgan aloqa obonent liniyalari sifatini yaxshilash boyicha, radioaloqa tarmoqlarini loyihalashtirish bo‘yicha va tarmoqdagi yuzaga kelishi mumkin bolgan xatarlarni oldini olish bo‘yicha shug‘ullanadi. Bunda men tarmoq administratorligi va xavfsizligi bo‘yicha, tarmoq protokollari, server va signallar bilan ishlash, internet uzilishlari va xavfsizligi, tarmoqda switch, routerlar bilan ishlash bo‘yicha amaliy konikmalarga ega boldim. Amaliyot o‘tash jarayonida tashkilotning texnik xavfsizlik qoidalari, tashkilot tomonidan korsatiladigan xizmat turlari, tashkilotdagi barcha texnik qurilmalar va ularga masul xodimlar bilan tanishdim.
ASOSIY QISM
2.1.GPON texnologiyasi yordamida aholiga wi-fi xizmatlarini ko‘rsatish
GPON (Gigabit Passive Optical Network) texnologiyasi aholiga Wi-Fi xizmatlarini yetkazib berish uchun tobora ko‘proq foydalanilmoqda. GPON (Gigabit Passive Optical Network) texnologiyasi optik tolali kabellar orqali yuqori tezlikdagi, ishonchli internetga ulanishni taʼminlash qobiliyati tufayli aholiga Wi-Fi xizmatlarini yetkazib berishda tobora koʻproq foydalanilmoqda. Ushbu texnologiya Wi-Fi xizmatlarini ko‘rsatish uchun bir nechta asosiy xususiyatlar tufayli ayniqsa foydalidir:
|
