25-mavzu: Kiyimni dekorativ bezaklar bilan modellashtirish
Reja:
1.Model yaratishda bezak beruvchi elementlar.
2. Bezak beruvchi elementlar turlari.
3.Kiyim turiga qarab bezaklarni tanlanishi.
Tayanch iboralar
: dekorativ bezak. mag`iz, tasma, , bo’rtma burma , mayda taxlama,
gofree, plisse, furnitura (
tugmalar, tuqilar, dekorativ pistonlar, munchoq-pistonlar,
«molniyalar.
Naqsh gulli materiallarda turli chiziqlar, bo’rtma choklar, drapirovkalar,
mayda
detallar kam seziladigan bo`lgani uchun ular ifodali chiqmasligini yodda tutish kerak.
Ularni ko`rinarli qilish uchun sidirg’a gazlamadan mag`iz, tasma va hokazolar qo’yib
qo’shimcha bezash kerak bo`ladi.
Kostyumdagi dekorativ bezak. Bezak kompozitsiyaning mustaqil elementi emas-bu
qo’shimcha, ziynat bo`lib, kiyimda u yo’q bo`lishi mumkin.
Kiyim tarixining har qaysi bosqichiga o`z bezak turlari va ularni ishlatish usullari
xos bo`ladi.
Kiyimni modellash tajribasida ishlatiladigan bezak turlari xilma-xil bo`lib, ular
kompozitsiyadagi asosiy g`oya bo`lishi yoki kostyumdagi mo’ljallangan
badiiy-obrazli
niyatini kuchaytiradigan va boyitadigan bo`lishi mumkin.
Bezakdan kiyim shaklini yoki uning bir qismini bo`rttirib, shaklini bo’laklarga ajratib
ko`rsatish uchun foydalaniladi.
Dekorativ bezakning dekarativ va konstruktiv ahamiyati (drapirovka, bo’rtma burma
, mayda taxlama, gofree, plisse, va hokazo, dekorativ va utilitar ahamiyati (belbog’lar,
qoplama cho’ntaklar, tugmalar, furnitura va shu kabilar) va faqat dekorativ harakatga
ahamiyati (kashtalar, qo’yma
burmalar, applikatsiya va boshqalar) bo`lishi mumkin.
Hozirgi son sanoqsiz bezaklarni materiali va shakliga
binoan quyidagi gruppalarga
ajratsa bo`ladi:
1.
Barcha turdagi bo’rtirma choklarni, taxlamalar bo’rtma burmalar, drapirovkalar,
plisse, gofree, bezak baxya qatorlarni tikish natijasida hosil bo`ladigan bezaklar.
2.
Kiyimni o`z materialidan yoki bezak gazlamadan yasalgan detallar yordamida bezash
(qo’yma burmalar, ikki tomonlama qo’yma burmalar, aylana burmalar, beykalar,
mag`izlar, bo’rtma mag`izlar, bantlar, galstuklar, xlyastiklar, fatalar, pagonlar va
hokazo).
3.
Maxsus bezak materiallar (to’r, tasma, popuk, lentalar, gullar va boshqalar) yordamida
bezash.
4.
Furnitura (tugmalar, to’qilar, dekarativ pistonlar, «molniyalar» va boshqalar).
5.
Kashta, qoplama bezak, emblemalar.
6.
Boshqa meterillar (mo`yna - teri,
trikotaj, zamsha, tur palotno va hokazolar)
yordamida bezash.
7.
Kiyim detallarini bosma gul solib bezash.
Bezash turini uning joyini tanlash kiyimning turi va nimaga mo‘ljallanganiga, kiyim
shakliga, materialning fakturasiga, jins yosh omiliga, odam gavdasining turiga, gavdaning
shaxsiy xususiyatlariga xarakteriga bog‘liq.
Kiyimning kompozision yechimiga putur yetkazmaslik uchun bir yo‘la ishlatiladigan
bir necha xil bezakning bir-biriga mos tushishiga alohida e'tibor berish kerak.
