Международный научный журнал № 5 (100), часть 1
«Научный импульс» Декабрь, 2022
731
BOSHLANG‘ICH SINFLARDA INTERFAOL METODLARDAN FOYDALANISH
Sidiqova Dilora Shavkatovna
Buxoro davlat universiteti
tayanch doktoranti
Annotatsiya:
Ushbu maqolada boshlangʻich sinflarda interfaol metodlardan
foydalanish haqida ma’lumotlar berilgan.
Kalit soʻzlar: innovatsiya, interfaol, pedagogik mahorat, samaradorlik, didaktik vazifa,
xotira, ta’lim sifati, bilim, axborot vositalari, kompyuter.
Аннотация. В этой статье содержится информация об использовании
интерактивных методов в начальных классах.
Ключевая слова:
инновации, интерактивный, педагогические навыки,
эффективность, дидактическое задание, объем памяти, качество образования,
знание, средства массовой информации, компьютер.
Annotation. This article provides information on the use of interactive methods in
primary classes.
Keys words: innovation, interactive, pedagogical skills, efficiency, didactic task,
memory, quality of education, knowledge, media, computer.
Ta’lim tizimida oʻquvchilarni bilim olishi birinchi oʻrinda turishini hamma yaxshi biladi.
Oʻquvchi oʻqituvchi bergan har bir bilimini yaxshi oʻzlashtirishi uchun turli xil metodlarni
qoʻllash lozim. Yangicha metod yoki innovatsiyalarni ta’lim jarayoniga tadbiq etish haqida
gap borganda interfaol usullarning oʻquv jarayonida qoʻllanilishi tushuniladi. Hozirgi vaqtda
ta’lim jarayonida oʻqitishning zamonaviy metodlari keng qoʻllanilmoqda. Oʻqitishning
interfaol metodlarini qoʻllash oʻqitish jarayonida yuqori samaradorlikka erishishga olib
keladi. Bu metodlarni har bir darsning didaktik vazifasidan kelib
chiqib tanlash maqsadga
muvofiq. Faqatgina oʻqituvchi emas, balki oʻqituvchi bilan birgalikda oʻquvchi ham faol
boʻlishi hozirgi kunning talabi hisoblanadi. Bolalarga dars jarayonlarini turli xil koʻrnishdagi
metodlar oʻyinlar orqali ularga tushuntirib ularni psixikasiga mos dars jarayonlarni tashkil
qilamiz. Dars jarayonida bolalarni zeriktirib qoʻymaslik uchun ularga turli xildagi metodlar
asosida dars jarayonni tashkil qilamiz. Hattoki, ma’lum bir kitobni oʻqiganda, sahifalarida
turlicha mazmun kashf etishni koʻramiz. Masalan: L.N.Skatkinning “Metodika” kitobini
varaqlaganda, kitobning boshida metodikaning umumiy masalalariga daxldor boʻlgan
boblarida muallifning tilida koʻplab metod soʻzi uchraydi. Lekin, xususiy masalalariga
bagʻishlangan boblarida muallif “metod” soʻzi oʻrniga “usul” soʻzini ishlatilgan. Oʻqitishning
interfaol usullarini tanlashda ta’lim maqsadi, ta’lim oluvchining soni va imkoniyatlari, oʻquv
muassasasining oʻquv-moddiy sharoiti, ta’limning
davomiyligi, oʻqituvchining pedagogik
mahorati va boshqalar e’tiborga olinadi.
Международный научный журнал № 5 (100), часть 1
«Научный импульс» Декабрь, 2022
732
Interfaol metodlar deganda - ta’lim oluvchini faollashtiruvchi va mustaqil fikrlashga
undovchi, ta’lim jarayonining markazida ta’lim oluvchi boʻlgan metodlar tushuniladi. Bu
metodlar qoʻllanilganda ta’lim beruvchi ta’lim oluvchini faol ishtirok etishga chorlaydi.
Interfaol metod biror faoliyat yoki muammoni oʻzaro muloqotda, oʻzaro bahs-munozarada
fikrlash asnosida, hamjihatlik bilan hal etishdir. Bu usulning afzalligi shundaki, butun
faoliyat oʻquvchilarni mustaqil fikrlashga oʻrgatib, mustaqil hayotga tayyorlaydi. Interfaol
metodlar orqali oʻquvchilarning tashabbuskorligi hamda
jamoaviy izlanuvchanligini
oshiriladi. Interfaol metodlardan foydalanib darslar tashkil etilsa, oʻquvchining darsga
boʻlgan qiziqishi yanada oshadi va ta’lim sifati yaxshilanadi. Interfaol usullar orqali oʻtilgan
darslar oʻquvchini ijobiy fikrlashga, olingan axborotlarni faollikda hal etishga, fikrini erkin
bayon qilishga, hamkorlikda ish yuritishga, fikrni yozma bayon etishga chorlaydi. Interfaol
metodlar orqali oʻtiladigan darslarda an’anaviy usullardan voz kechish degani emas,
balki
mazmunni oʻzaro faollikda hal eta olishdir. Interfaollik bu faollikdir, ya’ni oʻquvchi va
oʻqituvchi oʻrtasidagi oʻzaro muloqoti asosida kechadi. Albatta, har bir ishning maqsadi
boʻlgani kabi interfaol usullarni qoʻllashdan maqsad boʻladi. Interfaol usulning bosh
maqsadi oʻquv jarayoni uchun eng qulay vaziyat yaratish orqali oʻquvchilarning faol, erkin
fikr yuritishga muhit yaratishdir. U oʻzining intelektual salohiyatini, imkoniyatlarini
namoyon etibgina qolmay, balki oʻquv sifatini
va samaradorligini oshiradi, ta’minlaydi.
Matematika darslari interfaol metodlar orqali tashkillashtirilsa, dars ham qiziqarli,
ham mazmunli oʻtadi. Chunki, biz bilamizki, boshlangʻich sinf oʻquvchilari juda oʻyinqaroq
boʻlishadi. Shuning uchun ham darslarni rang-barang metodlar bilan tashkil qilish
maqsadga muvofiq. Misol uchun “Koʻpaytirish jadvali”ni tushunishda oʻquvchi qiynaladi.
Agar bu mavzu interfaol metodlar orqali tushuntirilsa, oʻquvchining xotirasida qolishi
osonroq boʻladi. Hozirgi yuksalish va yangilanish davrida yashar ekanmiz biz oʻqituvchilar
interfaol metodlar asosida dars jarayonalarini tashkil qilamiz. Oddiygina oʻqitish
metodini
olsak, bu tushuncha didaktika va metodikaning asosiy tushunchalaridan biridir. Didaktika
va metodikaga oid hozirgi zamon ishlarining koʻpchiligida oʻqitish metodlari oʻqituvchi va
oʻquvchilarning birgalikdagi faoliyatlari usullari, boʻlib, bu faoliyat yordamida yangi bilimlar,
malaka va koʻnikmalarga erishiladi, oʻquvchilarning dunyoqarashlari shakllanadi, ularning
qobiliyatlari rivojlanadi. Darsda oʻquvchilar faolligini oshiruvchi vositalardan biri-interfaol
metodlardir. Bu usullar maktab pedogikasi uchun yangilik emas. Ulardan ilgari ham
foydalanib kelingan. Qachonki, bu metodlar samarali natija bera oladi:
-dars va mavzuning maqsadlari toʻgʻri
aniq tanlanganda;
-mavzuga mos metodlarni tanlay olinsa;
-bir metod butun darsni qamrab olmasdan, balki kichik daqiqalarni qamrab olsa;
-tanlagan metod oʻquvchilarga yangi axborotlarni yetkazib bersa, oʻquvchi mavzuni
nima haqidaligini tezgina tushuna oladi.
Biz dars jarayonida metodlarni qoʻlaymiz dedik, bu bilan oʻquvchilarning dars
materiallarini oʻzlashtirish darajasini ancha yuqoriga koʻtaradi. Biz dars jarayonida
bolalarning yoshiga va bilim darajasiga qarab, interfaol
metodlardan foydalanib dars
