|
SARF O`LCHAGICHLAR VA ULARNING TURLARI
|
| bet | 6/13 | | Sana | 12.12.2023 | | Hajmi | 0,67 Mb. | | #116577 |
Bog'liq MUSTAQIL ISH FIZIKA MUKAMMALSARF O`LCHAGICHLAR VA ULARNING TURLARI
2.1 ELEKTROMAGNIT SARF O‘LCHAGICHLAR
Elektromagnit (induksion) sarf o‘lchagichlarning ishlash prinsipi tashqi
magnit maydoni ta’sirida elektr tokini o‘tkazuvchi suyuqlik oqimida hosil bo‘lgan
EYUQ ni o‘lchashga asoslangan. Induksion sarf o‘lchagichning sxemasi 7-rasmda ko‘rsatilgan.
Magnitning N va S qutblari orasida magnit maydoni kuch chiziqlari
yo‘nalishiga perpendikulyar ravishda suyuqlik quvuri 1 o‘tadi. Quvurning magnit
maydonidan o‘tadigan qismi nomagnit material (ftoroplast, ebonit va boshqalar) dan tayyorlanadi. Quvur devorlarida bir-biriga diametral qarama-qarshi yo‘nalgan
o‘lchash eletkrodlari 2 o‘rnatilgan. Magnit maydoni ta’sirida suyuqlikdagi ionlar
harakatga keladi va o‘z zaryadlarini o‘lchash elektrodlariga berib, ularda EYUK hosil qiladi. Oqim tezligiga mutanosib, EYUK ning qiymati, magnit maydoni o‘zgarmas bo‘lganda, elektromagnit induksiyasining asosiy tenglamasi orqali aniqlanadi.
(16)
bu erda, V —magnit qutblari oraligida hosil bo‘lgan elektr magnit induksiya, Tl; D — quvurning ichki diametri (elektrodlar orasidagi masofa), m; vo‘rt —oqimnipg o‘rtacha tezligi, m/s.
Tezlikni Q hajmiy sarf orqali ifodalasak
(17)
Bu ifodadan o‘zgarmas magnit maydonida EYUK ning qiymati sarfga to‘g‘ri mutanosib ekanligi kelib chiqadi. Induksion sarf o‘lchagichlar
elektr o‘tkazish qobiliyati 10-3...
10-5sm/m dan kam bo‘lmagan suyuqliklarda ishlatiladi. (7 RASM) ELEKTROMAGNIT SARF
O‘zgarmas magnit maydonga ega bo‘lgan induksion sarf o‘lchagichlarning
asosiy kamchilgi — magnit elektrodlarida qutblanish va galvanik EYUKning paydo bo‘lishidadir. Bu kamchiliklar harakatdagi suyuqlikda magnit maydon tomonidan induksiyalangan EYUQ ni to‘g‘ri o‘lchashga yo‘l qo‘ymaydi yoki qiyinlashtiradi.
SHuning uchun, o‘zgarmas magnit maydoniga ega bo‘lgan sarf o‘lchagichlar suyuq metallar, suyuqlikning pulslanuvchi oqimi sarfini o‘lchashda va qutblanish o‘z ta’sirini ko‘rsatishga ulgurmaydigan qisqa vaqtli o‘lchashlarda ishlatiladi. Hozir induksion sarf o‘lchagichlarning ko‘pchiligida o‘zgaruvchan magnit maydonidan foydalaniladi. Agar magnit maydon τ vaqtda f chastota bilan o‘zgarsa, EYUK quyidagi tenglama orqali aniqlanadi:
(18)
bu yerda,
Induksiyaning amplituda qiymati.
O‘zgaruvchan magnit maydonida elektrokimyoviy jarayonlar o‘zgarmas
maydonga qaraganda kamroq ta’sir ko‘rsatadi. O‘zgaruvchan magnit maydonli
induksion sarf o‘lchagichning prinsipial sxemasi 8-rasmda ko‘rsatilgan. CHizmada quyidagi belgilar qabul qilingan: SBEO‘ — o‘zgaruvchan magnit maydonli sarf o‘lchagichning birlamchi elektromagnit o‘zgartgichi; Magnit maydon elektromagnit 4 yordamida hosil bo‘ladi: OK—oraliqdagi o‘lchash kuchaytirgichi 0...5 mA o‘gzarmas tok chiqish signaliga ega bo‘lgan o‘zgartgich; O‘A—o‘lchov asbobi, integrator va hokazo; R — qarshilik. Quvur 1 ning nomagnit qismi ichida elektromagnit 4 yordamida teng bo‘linmali magnit maydon hosil bo‘ladi. Suyuqlikda magnit maydoni ta’sirida hosil bo‘lgan EYUK suyuqlik capfiga to‘g‘ri mutanosib bo‘lib, elektrodlar 2 va 3 orqali oraliqdagi o‘lchash kuchaytirgichiga uzatiladi, bu erda,n sarfga mutanosib kuchlangan signal chiqadi.
|
| |
