Boyitishning texnologik

Download 174.98 Kb.
bet	2/2
Sana	22.06.2023
Hajmi	174.98 Kb.
	#75142

1 2

Bog'liq
Boyitishning texnologik ko
shaxsiy kompyuter tizimlaridan 4- mavzu 2-kurslar uchun, ta\'lim, Biotexnologiya 1-amaliy, Amaliy 22, Dinshunos test-1 - копия (4), 897e20dc-d19a-4b61-a9b3-dbc29de40a1a, Ingliz tili 8 ta mavzu, file 15649, Mavzu Avtomobil yo\'llarini arxitekturaviy landshaftli loyihalas-kompy.info, Презентация1, 13 (3), Ma’ruza. Yalpi talab va yalpi taklif reja Yalpi talab tushuncha-fayllar.org, 4-mavzu, Biznes topshiriq 1

Rudalar, m inerall a r va k onlar haqida t ushunc h a

T
Q ^^

U holda chiqishlarni hisoblash uchun hisoblash formulasini olamiz.



С
_b_Q100 _____100,%



T
^^c^h^^Q ^¹⁰⁰^^^¹⁰⁰^,^%Komponentning ajralishini aniqlaymiz boyitmaga

C


Q
^^б^^ 100 ^¹⁰⁰^^Q^¹⁰⁰^,%100
chiqindiga

T


Q
^^ч^^ 100 ^¹⁰⁰^^Q^¹⁰⁰^,^%100

Komponentni boyitishning oxirgi mahsulotlariga ajralishi yig‘indisi uni 100 % deb qabul qilingan dastlabki mahsulot ajralishiga teng.
^^b^^^c^h^^Q^¹⁰⁰^^Q^¹⁰⁰^^CQT^¹⁰⁰^¹⁰⁰^%

_Qва _Qlarning yuqorida topilgan qiymatlarini _b, _c_hga qo‘yib ajralishni

ќisoblash uchun formulani olamiz.

^^b^^Q^¹⁰⁰^^^^¹⁰⁰^^

^^c^h^^Q^¹⁰⁰^^^^¹⁰⁰^^

Texnologik ko‘rsatgichlar boyitish fabrikalaridagi boyitish jarayonlarini baxolash uchun xizmat qiladi.

1-misol.

Misli rudalarni boyituvchi fabrikaning ishlab chiqarish unumdorligi 420

t/soat. Misning miqdori: dastlabki rudada α = 1,2 % boyitma =22 %, chiqindida

v=0,1 %. Boyitmaning va chiqindining chiqishi, misni boyitma va chiqindiga

ajralishi va boyitish darajasini aniqlang.

^^b^^v ^¹⁰⁰^^220,1 ^^21,9 ^^⁰^,⁰⁵⁰²^^⁵^,⁰²^%

_c_h1005,02 94,98%

C Q₁₀₀420₁₀₀21,08т/соат

Т Q₁₀₀420 ₁₀₀398,92т/соат

2-misol.

Qo‘rg‘oshinli ruda tarkibidagi Qo‘rg‘oshinning miqdori x = 2%, boyitma tarkibidagi qo‘rg‘oshin miqdori 55%, qo‘rg‘oshinning boyitmaga ajralishi - 85%.

Boyitma va chiqindining chiqishini va chiqindi tarkibidagi qo‘rg‘oshinning

miqdori V ni aniqlang.


^^b^^

_b_b


^^b^^^^852 ^^³^,⁰⁹^%_c_h1003,09 96,91 %
_c_h80085 15 %




_c_hV ^c^h

_c_h_c_h_c_hV

^V^^_c_h^^96,91 ^^⁰^,³¹^%

Rudalar, minerallar va konlar

haqida tushuncha

Respublikamiz xalq ho‘jaligida mineral hom-ashyolarning turli ko‘rinishlari

katta miqdorda qo‘llaniladi. Hozirgi paytda sanoat va qishloq ho‘jalik mahsulotlari

ishlab chiqarish uchun mineral hom-ashyoning 200 dan ortiq turi ishlatilmoqda. Mavjud texnik-iqtisodiy sharoitda xalq ho‘jaligida etarli samara bilan

ishlatilishi mumkin bo‘lgan tabiiy mineral moddalar foydali qazilmalar deyiladi. Ular tabiiy holda va tegishli ravishda qayta ishlangan holda ishlatilishi mumkin.
Sifat va miqdor jihatidan xalq ho‘jaligida ishlatishga yaroqli er qa’ridagi mineral moddalarning to‘plangan joyi foydali qazilma konlari deyiladi.
Mavjud texnik sharoitda qazib olinishi maqsadga muvofiq konlar sanoat konlari deyiladi. Foydali qazilmani qazib olish va boyitish texnikasi o‘sishi bilan

sanoat konlari hisoblanmagan konlar ham sanoat konlari kategoriyasiga o‘tishi

mumkin.

Muhim ahamiyatga ega foydali qazilmalar sanoat tarmog‘ida ishlatilishiga qarab 3 ta asosiy guruhga bo‘linadi: rudali, noruda va yonilg‘i.

Metal yoki uning birikmalarini ajratib olish texnologik jihatdan mumkin va iqtisodiy jihatdan maqsadga muvofiq minerallar agregati ruda deyiladi. Masalan, temir, marganets, rux, molibden, volfram va h.k. rudalari.
Mineral hom-ashyoning sifatiga qarab rudalar boy (yuqori navli), oddiy (o‘rtacha sifatli) va kambag‘al (past navli) rudalarga bo‘linadi.
Tabiiy kimyoviy reaktsiyalar asosida hosil bo‘lgan tabiiy kimyoviy birikmalar minerallar deyiladi. Minerallar kimyoviy tarkibiga qarab sinflarga bo‘linadi, ularning asosiylariga quyidagilar kiradi: tug‘ma (sof) elementlar, sulfidlar (metallarning oltingugurt bilan birikmasi), oksidlar (metallar va ba’zi elementlarning kislorod bilan birikmalari), silikatlar (metallarning kremniy va kislorod bilan birikmalari) va alyumosilikatlar (alyuminiy saqlovchi silikatlar).
Rudadan xalq ho‘jaligida ishlatish maqsadida ajratib olinadigan minerallar qimmatbaho yoki foydali minerallar deyiladi. Sanoat qimmatiga ega bo‘lmagan minerallar puch tog‘ jinslari deyiladi.
Minerallarning bunday bo‘linishi shartlidir, chunki bitta mineralning o‘zi ayrim sharoitda qimmatbaho, boshqa sharoitda esa puch tog‘ jinsi bo‘lishi mumkin. Masalan, kvarts oltinli rudalarda puch tog‘ jinsi, keramika sanoati uchun esa qimmatbaho komponent hisoblanadi. Mahsulotni kompleks ravishda ishlatilishining ortishi puch tog‘ jinslari minerallarining sonini kamayishiga olib keladi.
Foydali qazilma konlari tub va sochma konlarga bo‘linadi.Tub konlarda ruda o‘zining dastlabki hosil bo‘lgan joyida tog‘ jinslarining umumiy massivida yotadi. Sochma konlar esa tub konlarning suv, havo kislorodi, harorat va boshqa tabiiy omillar ta’sirida emirilishi natijasida hosil bo‘ladi. Foydali qazilma qumlari tabiiy omillar ta’sirida tub konlar joylashgan joydan ancha masofaga ko‘chishi mumkin.

Moddiy tarkibiga ko‘ra rudalar qora, rangli, kamyob, nodir va radioaktiv

metallar rudalariga bo‘linadi. Rudalar, shuningdek, faqat bitta metal saqlovchi monometal va bir nechta metal saqlovchi murakkab polimetal rudalarga bo‘linadi. Polimetal rudalar monometal rudalarga nisbatan ko‘proq uchraydi va ularning tarkibidagi metallar ko‘pincha sanoat ahamiyatiga ega bo‘ladi. Polimetal rudalarga misol tariqasida mis va ruxli, rux va qo‘rg‘oshinli, molibden va volframli rudalarni keltirish mumkin.
Fizik xossalariga ko‘ra rudalar quyidagicha bo‘linadi: zichlik bo‘yicha: og‘ir -zichligi 3500 kg/m³dan yuqori, o‘rtacha-zichligi 2500-3500 kg/m³, engil-zichligi 2500 kg/m³dan kichik; namligi bo‘yicha: o‘ta nam, nam va quruq.
Fizik xossalari va kimyoviy tarkibiga ko‘ra rudalar oson va qiyin boyitiluvchi rudalarga bo‘linadi.
Sanoat tomonidan rudali hom-ashyoga qo‘yiladigan talablar GOST va texnik sharoitlar tarzida beriladi. Unga ko‘ra mineral hom-ashyo qimmatbaho komponent, zararli qo‘shimcha va ruda agregatining hususiyatiga qarab navlarga ajratiladi. Namlikning miqdori va granulometrik tarkibga ham cheklanishlar bor.
Ruda tarkibidagi har qaysi mineral ma’lum bir kimyoviy tarkibga va o‘ziga xos tuzilishga ega. Bu minerallarning rang, zichlik, elektr o‘tkazuvchanlik, magnitlanish qobiliyati va x.k. kabi doimiy va induvidual fizik xossalarini ta’minlaydi.

Adabiyotlar.
1. Abramov A.A., Pererabotka, obogashchenie i kompleksnoe ispolzovanie tverdix poleznix iskopaemix, M, MGGU, 2004
2. Abramov A.A.Texnologiya pererabotki i obogashcheniya rud tsvetnix metallov. M, MGGU, 2005
3. Arashkevich V.M. Osnovi obogashcheniya rud, M., Nedra,1989.

4. Egorov V.L. Osnovi obogashcheniya rud, M., Nedra,1986

Download 174.98 Kb.

1 2

Download 174.98 Kb.