Ochiq ta'lim. O'zbekistonda ochiq ta'lim endigina shakllanmoqda, desak xato qilmagan bo'lamiz. Bu yerda birinchilar qatorida, O'zbekiston Respublikasi Prezidentining «Iste'dod» jamg'armasi qoshidagi Masofali o'qitish markazida masofali kurslar tashkil etilib (masalan, «Axborot texnologiyalari va masofali o'qitish» kursi), bu kurslar 2006 yil sentyabridan boshlab tajribadan o'tkazilib kelinmoqda. Shu bilan birga, qator xorijiy mamlakatlarda ochiq ta'lim universitetlari tashkil etilgan bo'lib, ularda talabalar o'zining rahbar (tyutor) lari yordamida qanday o'qishni o'zlari aniqlamoqdalar. Ochiq ta'lim tizimida tinglovchilar o'zlariga qulay tartiblarda kutubxonalar va kompyuter sinflarda ishlash tyutor bilan maslahatlasha oladigan o'quv markazlarning keng tarmog'iga ega bo'ladi. Aniq predmet bo'yicha faol muloqot talaba qatnashadigan seminarlarda amalga oshiriladi. Masofali o'qitish, o'qitishning ochiq shakli bo'lib, bir qator afzalliklarga ega. Masofali o'qitishning asosiy afzalligi shundaki, u o'quvchilarning o'zlariga yanada ko'proq yo'naltirilgan bo'lib, ularga o'qish uchun maksimal qulay sharoit yaratadi, shuningdek, vaqt va fazoviy chegaralardan to'liq ozod qiladi.
Birichidan, masofali o'qitishning asosiy tamoyillaridan biri — 24*7 (bir kecha-kunduzda 24 soat va haftada 7kun) tamoyili bo'lib, talabalarning o'quv materiallari bilan ishlash vaqti uchun hech qanday chegaralarning yo'qligi bilan ifodalalandi.
Ikkinchidan, masofali o'qitish fazoviy chegaralardan to'liq ozod qilingan, chunki u WWW texnologiyasi asosida qurilgan virtual fazoda amalga oshiriladi. Internet texnologiyasi qo'llanilganligi uchun o'quvchilar ta'lim muhitiga ixtiyoriy kompyuter orqali kirishlari mumkin.
Uchinchidan, Internet Web-tuguni (sayti) to'la hajmda ochiq ta'lim tizimidagi o'quv markazining vazifasini bajaradi. O'quvchi uchun zarur bo'lgan barcha ma'lumotlar ushbu saytda joylashgan. Shu o'rinda aytish lozimki, masofali o'quv kurslarining o'zlari ham ta'limga zarur o'quv materiallarning o'ziga xos «kutubxona» sini tashkil etadi. Bundan tashqari tinglovchilar Internet orqali virtual kutubxonaning o'qish uchun eng zarur bo'lgan ashyolariga kirish imkoniyatiga ega bo'ladilar.
Shuni ta'kidlash lozimki, virtual muhit tinglovchilarga kunduzgi o'qish shaklidagiga qaraganda ancha ko'proq vizual (matnli, illyustratsiyali, video, audio) axborot berish imkoniyatiga ega. Internet Web-tugun uzeli tinglovchilar uchun har doim - kunning ixtiyoriy soati va haftaning ixtiyoriy kunida ochiq bo'lgan, internetga ulangan kompyuteri bo'lgan ixtiyoriy joy (universitet, fakultet, turar-joy, ishxona) dan kirish mumkin bo'lgan o'ziga xos sinf xonasidan iborat bo'ladi. Bundan tashqari, Internet Web-tuguni - dam olish uchun xona, pochta-aloqa bo'limi, jadvalni osish uchun e'lon taxtasi va sinov hamda imtixonlarni qisman o'tkazish joylaridan iborat. Internet Web-tuguni tinglovchilarga Internetning o'quv va axborot ashyolari haqida ma'lumotlarni taqdim etadi, boshqacha qilib aytganda, global axborot tarmog'ining o'quv koinotiga mos oynasidan iborat bo'ladi.
|
