|
Cho‘lpon nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi Toshkent — 2019 R. Farmonov, U. Jo‘rayåV, sh. Ergashev jahon tarixiBog'liq jahon tarixi 8 uzbBu sahifa navigatsiya:
- Òunis
1798-yili Napoleon boshchiligidagi fransuz qo‘shinlari Misrga
bostirib kirdi va Qohirani zabt etdi. Al-Azhar masjidi shu davrda
boshlangan fransuz bosqiniga qarshi xalq harakatining ham markaziga
aylandi. 1800-yili fransuzlar Misrni tark etishga majbur bo‘ldilar.
XVI asr boshida ispanlar Jazoirga bostirib kirib, uning qirg‘oq
bo‘yi hududlarini egallab oldi. Ispanlarga qarshi xalq harakatiga
boshchilik qilgan sarkarda Xayriddin yordam so‘rab Òurkiyaga mu-
rojaat qildi. Usmoniylar sultoni Salim I Shimoliy Afrikada o‘rnashib
olish uchun paytdan foydalanishga urindi va Xayriddinga beklarbegi
(beylerbeyi) unvonini berdi. Jazoirga yirik yanicharlar korpusini, har-
biy kemalar, artilleriya va moliyaviy yordam jo‘natdi. Òurklarning
yordamiga tayangan Xayriddin birin-ketin Jazoir shaharlarini ispan-
lardan ozod qildi. Jazoir rasman Istanbulga bo‘ysunsa-da, mamlakat
podshosi deyarli mustaqil siyosat olib bordi.
XVI asrdan Liviyaga ham yevropaliklarning kirib kelishi boshlan-
di. 1510-yili Òripoli ispanlar tomonidan zabt etildi. Liviyaliklar
ham yordam so‘rab sulton Salim I ga murojaat qildi. Musul-
monlarni ozod qilish shiori ostida harakat qilgan turklar 1551-yili
butun Liviyani imperiyaga qo‘shib oldi. XVIII asrdan boshlab,
Liviya nomigagina Istanbulga bo‘ysunib, mustaqil ichki va tashqi
siyosat olib bordi.
XVI asrdan boshlab, ispanlar va turklar Òunisga ham qiziqish
bildirdi. Natijada, 1574-yili Òunis qirg‘oqlariga kelib tushgan 40 ming
kishilik turk qo‘shinlari bu yerda ham ispanlar hukmronligiga xotima
yasadi.
Sudan va Marokash o‘z mustaqilligini saqlab qoldi. Marokash
Usmoniylar imperiyasi va Yevropa davlatlari bilan savdo shartno-
malarini tuzib, bundan katta foyda oldi. Mamlakat yaxshi rivoj-
landi.
http://eduportal.uz
|
| |
