Cisco packet tracer dasturida lan tarmog’ini qurish va vlan tarmoqni sozlash ishning maqsadi

CISCO PACKET TRACER DASTURIDA LAN TARMOG’INI 
QURISH VA VLAN TARMOQNI SOZLASH  
  
1. Ishning maqsadi
Ushbu Amaliy mashg‘ulot ishi quyidaglar uchun mo‘ljallangan:
- 
Cisco firmasining kommutatoridagi VLAN tarmoqni CPT dasturida 
sozlashni o‘rganish.
- 
CPT muhitida CISCO uskunalarida VLAN Trunking Protocol (VTP) ni 
sozlash ko'nikmalarini olish
- 
Cisco routerlarining asosiy parametrlarini va Cisco ning 2-darajali 
kommutatorlarini o'rganish.
2. Qisqa nazariy ma’lumotlar
  
2.1. VLAN (Virtual Local Area Network) – umumiy talablar to‘plamiga ega 
bo‘lgan xostlar guruhidan lokal kompyuter tarmog‘i hisoblanadi. VLAN 
xostlarga o‘zaro guruhlashishga va ajralishga imkon beradi. Bitta VLAN 
chegaralaridagi qurilmalar aloqa qilishi mumkin, turli VLANlarda bo‘lgan 
tugunlar esabir-birlari uchun ko‘rinmaydi. Quyida VLANning afzalliklari 
keltirilgan:
- 
qurilmalarni guruhlarga tez moslashvchan ajratish. Bitta VLANga bitta 
nimtarmoq mos keladi. Turli VLANlarda bo‘lgan qurilmalar turli 
nimtarmoqlarda bo‘ladi. Lekin shu bilan bir vaqtda VLAN qurilmaning 
joylashish o‘rniga bog‘lanmagan va shuning uchun bir-birlaridan masofada 
joylashgan qurilmalar baribir joylashish o‘rnidan qatʼiy nazar bitta VLANda 
bo‘lishi mumkin.
- 
tarmoqda keng tarqatiladigan trafikni kamaytirish. Har bir VLAN bu 
alohida keng tarqatishli domen hisoblanadi. Masalan, kommutator bu OSI 
modeli 2-darajasining qurilmasi hisoblanadi. Kommutatordagi barcha portlar 
faqat bitta VLAN bilan bitta keng tarqatishli domenda bo‘ladi. Kommutatorda 
qo‘shimcha VLANlarni hosil qilish kommutatorni bir necha keng tarqatishli 
domenlarga bo‘lishni bildiradi. Agar o‘sha bir VLAN turli kommutatorlarda 
sozlangan bo‘lsa, u holda turli kommutatorlarning portlari bitta keng 
tarqatishli domenni hosil qiladi.
- 
tarmoqnng boshqariluvchanligi va xavfsizligini oshirish. Tarmoq 
VLANlarga bo‘linganda xavfsizlik siyosatlari va qoidalarining qo‘llanilishi 
masalasi soddalashadi. VLAN bilan xavfsizlik siyosatlarini aohida qurilmaga 
emas, balki butun nimtarmoqlarga qo‘llash mumkin. Bundan tashqari, bitta 
VLANdan boshqa VLANga o‘tish 3-daraja qurilmasi orqali o‘tishni ko‘zda 

tutadi, unda bitta VLANdan boshqa VLANga o‘tishga ruxsat etadigan yoki 
taʼqiqlaydigan siyosatlar qo‘llanadiyu
VLANlar kommutatorlar, marshrutizatorlar, boshqa tarmoq qurilmalari va 
xostlarda sozlanishi mumkin. Lekin VLANni tushuntirish uchun 
kommutatorlar eng yaxshi to‘g‘ri keladi (1- rasm).
Kommutator bu 2-daraja qurilmasi va dastlab kommutatorning barcha portlari 
1- VLANda va demak bitta keng taratishli damenda bo‘ladi.

 
 
1-rasm. Cisco kommutatorlaridagi VLAN li tarmoq

Cisco atamalari quyidagicha:
• 
access port – bitta VLANga tegishli bo‘lgan va teglanmagan trafikni 
uzutadigan
• 
trunk port – bir yoki bir necha VLANlarning teglangan trafigini 
uzatadigan port.
Access portlarni sozlash quyidagicha.
VLANda kommutator 1- va 2- portlarining vazifalari quyidagicha:
sw1(config)# interface range fa0/1 - 2 sw1(config-if)# switchport mode 
access sw1(config-if)# switchport access vlan 2 fa0/4 do fa0/5 v vlan 10:
sw1(config)# interface range fa0/4 - 5 sw1(config-if-range)# switchport 
mode access sw1(config-if-range)# switchport access vlan 10