-
transport
xarajatlaridagi
farqlar
taqsimot
kanallariga
sarflanadigan xarajatlardagi farqlar. Strategik qiymatli tahiilda asosiy
e ’tibor firmaning o ‘z raqiblariga nisbatan qiym at mavqeyiga qaratiladi.
Iste’m olchilam ing narxlarigacha b o ig a n qiym at manzarasini aks
ettiradi. Ushbu jadval harakatlar - xarajatlar zanjirida raqobatchi
firmalar bir-biridan eng katta farq qiladigan uchta asosiy soha borligini
ko‘rsatadi: ta’m inot sohasi, taqsimot kanallarining ilg‘or qismlari,
kompaniyaning o ‘z ichki faoliyati. Agar
firma zanjirning orqa yoki
oldingi
qism larida raqobatbardoshlikni
q o id a n boy
bersa,
u
raqobatbardoshlikni tiklash maqsadida o ‘z ichki xatti-harakatlarini
o ‘zgartirishi mumkin.
Qiym at bo‘shliqlari asosan zanjirning orqa qismida yotsa, firma
quyidagi olti xil strategik xatti-harakatlami amalga oshirishi mumkin:
-
yetkazib beruvchilar bilan o ‘zi uchun qulay narxlar to ‘g ‘risida
kelishib olishi;
-
yetkazib beruvchilar bilan ulam ing
xarajatlarini kamaytirish
m aqsadida ish olib borishi;
-
moddiy xarajatlam i nazorat qilish uchun orqaga tomon
integratsiyalanishi;
-
taqsim otning narxlari maqbul b o ig a n yangi manbalarini
topishi;
-
zanjirning boshqa qismlarida tejamkorlik evaziga farqni
kamaytirishga urinishi mumkin.
Qiymat bo‘yicha raqobatbardoshlikning boy berilishiga sabab
zanjirning
ichki sohalarida b o isa , quyidagilam i amalga oshirish
maqsadga muvofiqdir:
- budjetning ichki moddalarini taflish qilish;
- ishchilam ing va qimmatbaho asbob-uskunalam ing mehnat
unumdorligini ko ‘tarishga urinish;
- ba’zi texnologik jarayonlam i firmaning o ‘zida emas, balki chetda
bajarish foydalirok b oiish -b o im aslig in i o ‘rganib chiqish;
- resurslam i tejovchi texnologik yangiliklami investitsiyalash;
- qiymatning xav f tu g‘dirayotgan tarkibiy qismlarini
ishlab chiqish
va asbob-uskunalam i yangi investitsiyalar obyekti sifatida ko‘rib
chiqish;
118
- mahsulotning qiymatini kamaytirish maqsadida uni yangilash va
hokazo.
Firmaning raqobat mavqeyi kuchini badolash.
Qiymat, raqobat mavqeyini baholashga qo‘shimcha ravishda
kompaniyaning raqobat mavqeyi va raqobatchilik kuchini umumiy
tahlil qilish talab qilinadi. U quyidagi savollarga javob berishi kerak:
Firmaning bugungi raqobat m avqeyi qanchalik kuchli?
Bugungi strategiyadan foydalanilganda raqobat mavqeyining
qanday o ‘zgarishini kutish mumkin?
Firmaning qanday raqobat ustunliklari bor?
Firmaning raqobat mavqelarini baholash
uchun muvaffaqiyatning
asosiy omillari bo‘yicha balli baholar shkalasidan foydalani ladi.
Bunda firma va uning raqiblari bo‘yicha ana shunday omillar
solishtirib kuriladi.
