Darsning maqsadi




Download 20.01 Kb.
Sana28.12.2019
Hajmi20.01 Kb.
#5852

Maktabim.Uz


Sana: “__” ___________ 201__-yil. Sinflar: 11-“_____”. O‘qituvchi: _____________

MAVZU: Tadbirkorlikning mazmuni va mohiyati

DARSNING MAQSADI:

a) ta’limiy: o’quvchilarga tadbirkorlikning mazmuni va mohiyati haqida ma’lumot

berish;

b) tarbiyaviy: o`quvchilarni o’zaro maqsadiga erishish ruhida tarbiyalash, bir-birlariga

o’zaro hurmat, jamoa bo’lib ishlash, o`zaro yordam va berilgan vazifani bajarishda

ma’suliyat sezish ko`nikmalarini tarkib toptirish;

d) rivojlantiruvchi: o‘quvchilarni o‘z-o‘zini rivojlantirishga o‘rgatish, mavzu yuzasidan

olgan bilimlarini hayotiy vaziyatlarga qo‘llay bilishiga erishish.

Mavzuga oid shakllantiriladigan kompetensiyalar:

a) tayanch kompetensiya(lar): TK1, TK2;

b) fanga oid kompetensiya(lar): FK1.

Dars turi: yangi tushuncha, bilimlarni shakllantiruvchi.

Dars uslubi: an’anaviy.

Dars jihozlari: darslik, tadbirkorlik atamalari lug‘ati, mavzuga oid ilmiy adabiyotlar,

slaydlar, bukletlar, tarqatma materiallar, ko‘rgazmali qurollar (audio, video, fotolavhalar,

jadvallar) jamlanmasi.

DARS REJASI



Darsning tarkibiy qismi



(bosqichlari)

Ajratiladigan vaqt

(reglament)

1 Tashkiliy qism

5 daqiqa

2 Ma’naviyat daqiqasi

3 O‘tilgan mavzuni takrorlash 5 daqiqa

4 Yangi mavzuni tushuntirish 25 daqiqa

5 Mustahkamlash 5 daqiqa

6 O‘quvchilarni baholash

5 daqiqa

7 Uyga vazifa berish

DARSNING BORISHI:

Tashkiliy qism: O‘quvchilar bilan salomlashib, sinf xonasining darsga tayyorlik

darajasini tekshirish, davomatni aniqlash.

Ma’naviyat daqiqasi: O‘quvchilar bilan kunning muhim iqtisodiy, ijtimoiy-siyosiy,

ma’naviy-ma’rifiy, axloqiy-tarbiyaviy yangiliklari xususida qisqacha suhbat tashkil etish,

ularga nisbatan o‘quvchilarning mustaqil yondashuvini tinglash, bahs-munozara

uyushtirish.

O‘tilgan mavzuni takrorlash: O‘quvchilar bilan quyi sinflarda olingan bilimlarni

og‘zaki yoki tarqatmali materiallar asosida takrorlash – savol-javob o‘tkaziladi. Mustaqil

o‘qish uchun berilgan topshiriqlar o‘quvchilardan so‘raladi.

Yangi mavzu bayoni: O‘quvchilarga yangi mavzu yuzasidan quyidagi tushunchalar

beriladi.

Tadbirkorlik faoliyati (tadbirkorlik) tadbirkorlik faoliyati subyektlari tomonidan qonun

hujjatlariga muvofiq amalga oshiriladigan, o‘zi tavakkal qilib va o‘z mulkiy javobgarligi

ostida daromad (foyda) olishga qaratilgan tashabbuskorlik faoliyatidir.

O‘zbekiston Respublikasining 2012-yil 2-maydagi O‘RQ-328-sonli yangi tahrirdagi

«Tadbirkorlik faoliyati erkinligining kafolatlari to‘g‘risida »gi qonuni, 3-modda

Tadbirkor ishlab chiqarishning boshqa asosiy omillari – yer (tabiiy resurslar), kapital

(ishlab chiqarish vositalari) va mehnat resurslarini o‘zaro biriktirib, ularning bir-biriga

muvofiq harakatini ta’minlab, yangi mahsulotlarni ishlab chiqarish yoki xizmat

ko‘rsatishni amalga oshiradi. Tadbirkor – tadbirkorlik layoqatiga, ya’ni qandaydir turdagi

Tovar ishlab chiqarish yoki xizmat ko‘rsatish jarayonini tashkil eta olish

borasida bilim, ko‘nikma va tajribaga ega shaxs. Tadbirkorlik har bir insonni muayyan

daromad bilan ta’minlab, uning o‘z ehtiyojlarini to‘laroq qondirish, turmush darajasini

oshirishga imkon yaratadi. Agar jamiyatda tadbirkor insonlar ko‘p bo‘lsa, unda tinchlik

va osoyishtalik, barqarorlikka intilish shunchalik kuchli bo‘ladi. Tadbirkorlik yaxshi

rivojlangan jamiyatda yaratuvchanlik, ilm-ma’rifat va saxovat yetakchi o‘rin tutadi.

Tadbirkorlik o‘z faoliyatidan to‘lanadigan soliq va ajratmalar orqali davlat budjeti

daromadlarini ham ta’minlaydi. Budjet mablag‘lari qanchalik ko‘p bo‘lsa, jamiyat

a’zolariga xizmat qiluvchi shart-sharoitlar (uy-joylar, yo‘llar, tibbiyot muassasalari,

o‘quv maskanlari va boshqalar)ni yanada yaxshilash imkoni paydo bo‘ladi. Demak,

tadbirkorlikning ahamiyati uning har bir shaxs, jamiyat va davlatning imkoniyatlarini

kengaytirishi orqali namoyon bo‘ladi. Shunga ko‘ra, mamlakatimizda tadbirkorlik

faoliyati davlat tomonidan muhofaza qilinadi va qo‘llab-quvvatlanadi.

Mustahkamlash: Darsning ushbu qismida o‘quvchilar dars yakunida quyida

berilgan topshiriqlar va savollarga javob beradilar:

1. Tadbirkorlik tushunchasi nimani anglatadi?

2. Nima uchun tadbirkorlik bozor ishtirokchilarini harakatga undovchi faoliyat

hisoblanadi?

3. Tadbirkorlik layoqati qanday xislatlar orqali namoyon bo‘ladi?

4. Nima uchun tadbirkorlik ishlab chiqarish omillari orasida eng muhimi hisoblanadi?

5. Tadbirkorlikning asosiy jihatlarini izohlab bering.

6. Tadbirkorlik alohida shaxs, jamiyat va davlatga qanday manfaat keltirishi mumkin?

7. Kimlar tadbirkor bo‘la oladi?

8. Tadbirkorlikni boshlash uchun nimalar zarur?

O‘quvchilarni baholash: O‘quvchilar darsdagi ishtirokiga ko‘ra belgilangan

baholash mezonlari asosida baholanadilar. Baholar o‘quvchilarning kundalik daftarlarida

va sinf jurnalida aks ettiriladi. Darsda faol ishtirok etmagan o‘quvchilar bilan ishlanadi.

Uyga vazifa: o‘quvchilarga uyga vazifa sifatida mazkur mavzuni o‘qib-o‘rganish,

qo‘shimcha materiallar izlab topish va tushunchalarini boyitish topshiriq qilib beriladi.

O‘TIBDO‘: _______

Sana: “__” ___________ 201__-yil. Sinflar: 11-“_____”. O‘qituvchi: _____________

MAVZU: Tadbirkorlik turlari va shakillari

DARSNING MAQSADI:

a) ta’limiy: o’quvchilarga tadbirkorlik turlari va shakillari haqida ma’lumot berish;

b) tarbiyaviy: o’quvchilarni vatanparvarlik ruhida tarbiyalash.

d) rivojlantiruvchi: o‘quvchilarni o‘z-o‘zini rivojlantirishga o‘rgatish, mavzu yuzasidan

olgan bilimlarini hayotiy vaziyatlarga qo‘llay bilishiga erishish.

Mavzuga oid shakllantiriladigan kompetensiyalar:

a) tayanch kompetensiya(lar): TK1, TK2;

b) fanga oid kompetensiya(lar): FK1.

Dars turi: yangi tushuncha, bilimlarni shakllantiruvchi.

Dars uslubi: an’anaviy.

Dars jihozlari: darslik, tadbirkorlik atamalari lug‘ati, mavzuga oid ilmiy adabiyotlar,

slaydlar, bukletlar, tarqatma materiallar, ko‘rgazmali qurollar (audio, video, fotolavhalar,

jadvallar) jamlanmasi.

DARS REJASI



Darsning tarkibiy qismi



(bosqichlari)

Ajratiladigan vaqt

(reglament)

1 Tashkiliy qism

5 daqiqa

2 Ma’naviyat daqiqasi

3 O‘tilgan mavzuni takrorlash 5 daqiqa

4 Yangi mavzuni tushuntirish 25 daqiqa

5 Mustahkamlash 5 daqiqa

6 O‘quvchilarni baholash

5 daqiqa

7 Uyga vazifa berish

DARSNING BORISHI:

Tashkiliy qism: O‘quvchilar bilan salomlashib, sinf xonasining darsga tayyorlik

darajasini tekshirish, davomatni aniqlash.

Ma’naviyat daqiqasi: O‘quvchilar bilan kunning muhim iqtisodiy, ijtimoiy-siyosiy,

ma’naviy-ma’rifiy, axloqiy-tarbiyaviy yangiliklari xususida qisqacha suhbat tashkil etish,

ularga nisbatan o‘quvchilarning mustaqil yondashuvini tinglash, bahs-munozara

uyushtirish.

O‘tilgan mavzuni takrorlash: O‘quvchilar bilan quyi sinflarda olingan bilimlarni

og‘zaki yoki tarqatmali materiallar asosida takrorlash – savol-javob o‘tkaziladi. Mustaqil

o‘qish uchun berilgan topshiriqlar o‘quvchilardan so‘raladi.

Yangi mavzu bayoni: O‘quvchilarga yangi mavzu yuzasidan quyidagi tushunchalar

beriladi.

Iqtisodiy faoliyat turli ko‘rinishlarda amalga oshiriladi. Masalan, biz turli mahsulotlar

(non, kiyim, o‘quv qurollari, avtomobil, uy va boshqalar)ni ishlab chiqarish bilan xizmat

ko‘rsatish (maishiy xizmat, ta’lim xizmati, sog‘liqni saqlash, maslahat berish va

boshqalar)ni farqlaymiz. Shunga ko‘ra, iqtisodiyot sohalari va tarmoqlarining

xususiyatlaridan kelib chiqqan holda tadbirkorlik faoliyati turlari o‘zidagi jarayonlar

shakli va mazmuni hamda ularni amalga oshirish usullariga ko‘ra farqlanadi. Tadbirkorlik

faoliyati xizmat ko‘rsatish, vositachilik faoliyati, iste’mol tovarlari ishlab

chiqarish, moliyaviy operatsiyalar kabi sohalarda nisbatan samarali amalga oshadi.

Tadbirkorlik faoliyatining yo‘naltirilganligi, kapitalni kiritish obyekti va aniq natijalariga

ko‘ra tadbirkorlik turlari farqlanadi. Siz tadbirkorlik bilan shug‘ullanishni boshlashdan

avval uning o‘zingizga mos turini tanlashingiz lozim. Aytaylik, siz kichik qandolatchilik

sexi ochmoqchisiz. Buning uchun sizda bino, zarur asbob-uskuna va jihozlar hamda

yetarlicha moliyaviy mablag‘lar bo‘lishi talab etiladi. Sizning qandolatchilik mahsulotlari

ishlab chiqarish faoliyatingiz ishlab chiqarish tadbirkorligi deyiladi. Tijorat tadbirkorligi

tovar-pul munosabatlari va savdo-ayirboshlash operatsiyalariga, ya’ni tovar va



xizmatlarni qayta sotishga asoslangan faoliyat. Chakana va ulgurji savdo, turli molmulklar,

shu jumladan ko‘chmas mulklar savdosida vositachilik qilish tijorat

tadbirkorligiga misol bo‘la oladi. Sug‘urta – turli xil kutilmagan holatlar natijasida yuzaga

keladigan moliyaviy muammolardan muhofaza qilish faoliyati. Sug‘urta faoliyati ham

tadbirkorlikning maxsus turi hisoblanadi. Unga

mulk sug‘urtasi, hayot va sog‘liqning shaxsiy sug‘urtasi, risk sug‘urtasi,javobgarlik

sug‘urtasi kabilar kiradi. Umumiy holda sug‘urta tadbirkorligini sug‘urta xizmatlarining

oldi-sotdisi sifatida tavsiflash mumkin. Tadbirkorlik turlari bilan bir qatorda, tadbirkorlik

shakllarini ham to‘g‘ri tanlash muhim hisoblanadi. Tadbirkorlik shakli – faoliyat

yuzasidan hamkorlar, boshqa tadbirkorlar va davlat idoralari bilan munosabati

jihatidan farqlanuvchi belgilar tizimidir.Tadbirkorlikning muayyan shakli bozorning

holati va tadbirkor ixtiyorida kapitalning mavjudligi orqali belgilanadi. Tadbirkorlikning

asosiy shakllariga yakka tartibdagi tadbirkorlik, jamoa tadbirkorligi, korporativ

tadbirkorlik kiradi. Tadbirkorlik har bir shaklining o‘ziga xos xususiyatlarini

keyingi mavzularda ko‘rib chiqamiz.

Mustahkamlash: Darsning ushbu qismida o‘quvchilar dars yakunida quyida

berilgan topshiriqlar va savollarga javob beradilar:

1. Tadbirkorlik qanday turlarga bo‘linadi?

2. Muayyan tadbirkorlik turini tanlashda nimalar hisobga olinadi?

3. Ishlab chiqarish tadbirkorligining o‘ziga xos belgilari qanday?

4. Qaysi holatda ishlab chiqarish tadbirkorligini tanlash mumkin?

5. Tijorat tadbirkorligining asosiy jihatlarini izohlab bering.

O‘quvchilarni baholash: O‘quvchilar darsdagi ishtirokiga ko‘ra belgilangan

baholash mezonlari asosida baholanadilar. Baholar o‘quvchilarning kundalik daftarlarida

va sinf jurnalida aks ettiriladi. Darsda faol ishtirok etmagan o‘quvchilar bilan ishlanadi.

Uyga vazifa: o‘quvchilarga uyga vazifa sifatida mazkur mavzuni o‘qib-o‘rganish,

qo‘shimcha materiallar izlab topish va tushunchalarini boyitish topshiriq qilib beriladi.

O‘TIBDO‘: _______

Sana: “__” ___________ 201__-yil. Sinflar: 11-“_____”. O‘qituvchi: _____________

MAVZU: Yakka tartibdagi tadbirkorlik

DARSNING MAQSADI:

a) ta’limiy: o’quvchilarga tadbirkorlik turlari va shakillari haqida ma’lumot berish;

b) tarbiyaviy: o’quvchilarni vatanparvarlik ruhida tarbiyalash.

d) rivojlantiruvchi: o‘quvchilarni o‘z-o‘zini rivojlantirishga o‘rgatish, mavzu yuzasidan

olgan bilimlarini hayotiy vaziyatlarga qo‘llay bilishiga erishish.

Mavzuga oid shakllantiriladigan kompetensiyalar:

a) tayanch kompetensiya(lar): TK1, TK2;

b) fanga oid kompetensiya(lar): FK1.

Dars turi: yangi tushuncha, bilimlarni shakllantiruvchi.



Dars uslubi: an’anaviy.

Dars jihozlari: darslik, tadbirkorlik atamalari lug‘ati, mavzuga oid ilmiy adabiyotlar,

slaydlar, bukletlar, tarqatma materiallar, ko‘rgazmali qurollar (audio, video, fotolavhalar,

jadvallar) jamlanmasi.

DARS REJASI



Darsning tarkibiy qismi



(bosqichlari)

Ajratiladigan vaqt

(reglament)

1 Tashkiliy qism

5 daqiqa

2 Ma’naviyat daqiqasi

3 O‘tilgan mavzuni takrorlash 5 daqiqa

4 Yangi mavzuni tushuntirish 25 daqiqa

5 Mustahkamlash 5 daqiqa

6 O‘quvchilarni baholash

5 daqiqa

Download 20.01 Kb.




Download 20.01 Kb.