2.18-masala. X kg shokolad A so‘m turadi va Y kg konfet В so‘m turadi. 1 kg shokolad 1 kg konfetdan qancha qimmat turishini aniqlovchi dastur tuzing.
2.19-masala. Qayiqning tezligi V km/soat, daryo oqimining tezligi U km/soat (V>U) Qayiqning daryo oqimi bo‘yicha xarakatlanish vaqti T1, oqimga qarshi T2 Qayiqni yurgan S yo‘lini aniqlovchi dastur tuzing.
2.20-masala. Birinchi avtomabilning tezligi V1 km/soat, ikkinchisiniki V2 km/soat, ular orasidagi masofa S km. Ular biri-biri tomonga harakatlana boshlasa T vaqtdan keyin ular orasidagi masofani aniqlaydigan dastur tuzing.
Topshiriq: 2) Quyidagi kompleks masalalarni PYTHON dasturlash tilida tuzing:
3.1-masala.
z1 1
j , z2 1
j kompleks sonlar berilgan. Ushbu
z1 z2
?, z1
?, z1
?,
z1 ?
z
amallarni bajaruvchi dastur tuzing.
3.2-masala.
2
z ifodani bajaruvchi dastur tuzing.
3.3-masala.
z (1
j)15 ifodani bajaruvchi dastur tuzing.
3.4-masala.
(1)
3 ifodani bajaruvchi dastur tuzing.
3.5-masala.
z1 3 j, z2
j kompleks sonlar berilgan.
ni hisoblovchi
dastur tuzing.
3.6-masala. z1 3 j, z2
j kompleks sonlar berilgan.
2
2
2 1 ni
hisoblovchi dastur tuzing.
2z2
3.7-masala. z1 3 j, z2 j kompleks sonlar berilgan. z6 , z6
ni hisoblovchi
1 2
dastur tuzing.
3.8-masala.
z1 3 j, z2
j kompleks sonlar berilgan. 3
z1 , 3 z2
ni hisoblovchi
3.9-masala.
cos
6
j sin
6
ni hisoblovchi dastur tuzing.
3
3.10-masala.
2
10
3
j
2
ni hisoblovchi dastur tuzing.
3.11-masala. cos35∘ j sin 35∘ 12 ni hisoblovchi dastur tuzing.
3.12-masala. ni hisoblovchi dastur tuzing.
3.13-masala. Quyidagi kompleks sonlarning ko‘paytmasi va bo‘linmasini toping:
z 10cos 3 j sin 3 , z 2cos j sin
4
1 4 4 2 4
3.14-masala. Quyidagi kompleks sonlarning ko‘paytmasi va bo‘linmasini toping:
z 6 cos
j sin , z cos j sin
1 2
2 6 6
2
2
3.15-masala. Quyidagi kompleks sonlarning ko‘paytmasi va bo‘linmasini toping:
1
z 4cos150∘
j sin150∘ , z
cos(120∘ )
j sin120∘
3.16-masala.
dastur tuzing.
z1 3
j, z2
2 j
kompleks sonlar berilgan.
z2
ni hisoblovchi
z z 8
3.17-masala.
z1 3
j, z2 2 j
kompleks sonlar berilgan.
1 2
ni hisoblovchi
z2 z 4
3.18-masala.
z1 3
j, z2 2 j
kompleks sonlar berilgan.
1 2
ni hisoblovchi
dastur tuzing.
3.19-masala. z1 3 j, z2 2 j
2 z2
kompleks sonlar berilgan.
2 2 6
1 2 ni
hisoblovchi dastur tuzing.
z1z2
3.20-masala. ni hisoblovchi dastur tuzing.
BOB. PYTHON DA TARMOQLANUVCHI OPERATORLAR
PYTHON DA SHART OPERATORI IF...ELSE
Bu operator PYTHON dasturlash tilidagi muhim operatorlardan biridir. U shartga bog‘liq ravishda kod fragmentini bajarishga mo‘ljallangan. Shart operatori boshqarishni qaysi tarmoqqa uzatishni ta’minlaydi. Shart operatorining umumiy ko`rinishi:
if
else
Shаrtli оperаtоr sintаksisi: if () else . Shаrt
iхtiyoriy shartli ifоdа bo‘lishi mumkin. Аgаr u rоst bo‘lsа operator1 bаjаrilаdi. Аks хоldа operator2 bаjаrilаdi. Bu iхtiyoriy murakkablikdаgi tekshirishlаr ketmа ketligini hоsil qilishgа imkоn berаdi. Bu ketmа - ketlikdа shаrtli оperаtоr to‘lа yoki qisqа shаkldа bo‘lishi mumkin. Shuning uchun if vа else оperаtоrlаrini bir - birigа mоs qo‘yishdа хаtоlik kelib chiqishi mumkin. Tilning sintаksisi bo‘yichа ichki jоylаshtirilgаn shаrtli оperаtоrlаrdа har bir else eng yaqin if gа mоs kelаdi.
Аgаr х teng 1 vа y teng 2 bo‘lsа x kichik y dan jumlа ekranga chiqаrilаdi,
chunki else eng yaqin if gа mоs kelаdi.
PYTHON DA BIR NECHTA SHARTLARNI TEKSHIRISH IF-ELIF- ELSE OPERATORI
If yordamida biz faqatgina bitta shartni tekshira olamiz va uning natijasiga ko’ra (True/False) dasturimiz ma’lum bir amallarni bajaradi. Agar dastur davomida bir nechta shartlarni tekshirish talab qilinsa , if-elif-else ketma-ketligidan foydalanamiz. Bu ketma-ketlikning umumiy ko’rinishi quyidagicha:
if
;
elif
;
…
elif
;
else
if-elif-else ketma-ketligida Python avval if ni tekshiradi, shart
bajarilmasa, keyingi elif ga o’tadi, birinchi elif sharti bajarilmasa, keyingi elif ga o’tadi va hokazo davom etaveradi.
Misol uchun x va y sonlari kiritilganda ularni bir-biri bilan taqqoslaydigan dastur va uning natijasini ko’rib chiqaylik:
holatda: x ga 12, y ga 24 qiymatlarini berganimizda natijamiz: “12 kichik 24 dan” javobi chiqadi,
holatda: x ga 12, y ga 12 qiymatlarini berganimizda natijamiz: “12 ga 12 teng” javobi chiqadi,
holatda: x ga 15, y ga 7 qiymatlarini berganimizda natijamiz: “15 katta 7 dan” javoblari chiqadi.
PHP DA IF…ELSE VA ELIF OPERATORI TADBIQI
4.1-masala. Ax2+Bx+C=0 kvadrat tenglamaning ildizlarini toping.
Yechish. Kiritiladigan ma'lumotlar – bu tеnglama koeffitsiеnti: a – noma'lumning ikkinchi darajasi oldidagi koeffisient; b – noma'lumning birinchi darajasi oldidagi koeffisient; c – ozod had.
Topiladigan natija – x1 va x2 tеnglama ildizlari. Buyruqlar: Diskriminantni hisoblash formulasi: d=b2-4ac
Agar diskirminant natijasi noldan katta bo’lsa, u xolda quyidagi formula bilan tеnglama ildizlari topiladi:
x1 b d ;
2a
x2
2a
Agar diskеrminant natijasi nolga tеng bo‘lsa, u xolda quyidagi formula bilan tеnglama ildizlari topiladi:
x1 b
2a
Agar diskеrminant natijasi noldan kichik bo’lsa, bu tеnglamaning haqiqiy ildizi yo‘qligini bildiradi.
4.2-masala. Ikki butun musbat son M va N larning eng katta umumiy bo‘luvchisi (EKUB) ni aniqlang.
4.3-masala. Ikkita X va Y sonlarning kattasini tanlash (EKT) dasturini tuzing.
4.4-masala. X va Y haqiqiy sonlar berilgan. Z ni hisoblang:
Z X Y , agar
X Y
bo'lsa
X 1, agar
X Y
bo'lsa
4.5-masala. Raketa (km/soat) tezlik bilan yer ekvatoridagi nuqtadan yerning quyosh atrofidagi orbitasi bo‘ylab uchiriladi. Raketani uchirish natijasi qanday
bo‘ladi?. Yechish. Ma’lumki, agar 7,8
km ; bo‘lsa, raketa yerga qaytib tushadi.
s
Agar 7,8 11,2 bo‘lsa, raketa yer yo‘ldoshiga aylanadi; Agar
11,2 16,4
bo‘lsa, raketa quyosh yo‘ldoshiga aylanadi; Agar sistemasidan chiqib ketadi.
16,4
bo‘lsa, raketa quyosh
4.6-masala. Koordinatalari x va y ga teng bo‘lgan nuqta 14-rasmda tasvirlangan tekislikdagi shaklga tegishlimi?
Yechish. Koordinatalari quyidagi shatrlarni qanoatlantiradigan nuqtalar berilgan
shaklga tegishli bo‘ladi: x y 1
|
