Dasturlash tillari va axborot-kommunikatsiya texnologiyalari 1-semestr

Download 6,33 Mb. Pdf ko'rish
bet	128/194
Sana	20.02.2024
Hajmi	6,33 Mb.
	#159185

1 ... 124 125 126 127 128 129 130 131 ... 194

11.2. Tashqi e’lonlar va modullar
Modula-2 va Ada dasturlash tillari statik obzordan dastur modullari bilan
ma’lumotlarni birgalikda qo‘llash vositasi kabi foydalanadi. Ushbu tillarning
ikkalasida ham ma’lumotlarni birgalikda ishlatishning alternativ metodi ham ko‘rib
chiqilgan. Dastur modullarida tashqi modullarni ko‘rsatishga imkon beriladi, bularga
kirish talab qilinadi. Ushbu metod yordamida har bir modulda boshqa modullarni
aniq ko‘rsatish mumkin bo‘lib, ularga albatta kirish huquqi lozim. Modula-2 tilida
ushbu huquq faqat ko‘rsatilgan protseduralar, o‘zgaruvchilar va berilgan tashqi
moduldagi ma’lumotlar tiplarigagina ochilishi mumkin. Ada dasturlash tilida
dasturchi tashqi modulning faqat nomini kiritishi mumkin, keyin esa barcha tiplari,
o‘zgaruvchilari va protseduralariga kirish huquqini beradi. Ushbu metod Modula-2
tilida ham qo‘llanilishi mumkin. Kirish talab qilinadigan barcha vositalarni ko‘rsatish,
ko‘rinib turganidek, juda qiyin, chunki kerakli tiplar, o‘zgaruvchilar va protseduralar
ro‘yxati juda uzun bo‘lishi mumkin. Ammo, ushbu metod modulni nomining
o‘zinigina ko‘rsatishga qaraganda xavfsizroq.
FORTRAN 90 dasturlash tili ham nomahalliy ma’lumotlarni birgalikda tanlov
asosida qo‘llashni o‘z ichiga jamlaydi, ushbu ma’lumotlar tiplar muvofiqligini
tekshirishni amalga oshiradi.
Ushbu tilga xos xususiyatlar ma’lumotlar abstraksiyasi bilan birga 10 bobda
to‘liq o‘rganib chiqilgan.
C++ hamda Java kabi ob’ektga yo‘naltirilgan dasturlash tillarida, ma’lumotlar
to‘plamini inkapsulyatsiyalash uchun sinflardan foydalanish mumkin bo‘lib, ushbu
sinflar boshqa sinflar bilan o‘zaro uzviy bog‘liq holda qo‘llaniladi. Sinflar 11 bobda
to‘liq o‘rganib chiqilgan.
S tilida kiritilgan qism dasturlar mavjud emas, shuning uchun, qism dastur
ob’ektlarining faqat birgina bosqichi mavjud. Dunyoviy o‘zgarishlarni yaratish

Dasturlash tillari va axborot-kommunikatsiya texnologiyalari 1-semestr
245
mumkin, bunda oldindan aniqlangan funksiyalarda ular e’lon qilinadi. Funksiyada
tashqi o‘zgaruvchi kabi e’lon qilingan o‘zgaruvchiga kirish external operatori orqali
amalga oshiriladi. Boshlang‘ich fayldagi dunyoviy o‘zgaruvchilar e’lon qilinganidan
so‘ng aniqlanuvchi barcha funksiyalar tashqi funksiya kabi e’lon qilinmasdan
o‘zgaruvchilarga kira oladi. Ushbu metod juda qulay, ammo kirishga bo‘lgan huquqni
keragidan ortiq miqdorda beradi.

Download 6,33 Mb.

1 ... 124 125 126 127 128 129 130 131 ... 194

Download 6,33 Mb.

Pdf ko'rish