SCIENCE AND INNOVATION
INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 8
UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337
1896
Informatika va dasturlash sohasidagi zamonaviy o„quvchilarda
texnik bilim va
ko„nikmalar bilan bir ta'limning mazmuni, o„qitish shakllari va usullari, qatorda ijtimoiy va
kasbiy muhitda ishlash imkonini vositalari va dasturlash metodologiyasini jadal beradigan
malakalarni shakllantirish [1–3]. Shu yangilash vazifalari turibdi. Texnologiyaning, sababli,
dasturlash bilan bog„liq ta'lim o„quv operatsion tizimlarning o„zgarishi,
amaliy dasturlar
dasturlarida muvaffaqiyatli jamoaviy ish, etakchilik va dasturlash tillarining murakkablashishi
ta'lim va jamoani boshqarishni ta'minlaydigan o„quv tizimi uchun yangi muammolarni keltirib
chiqarmoqda.mazmunini kiritish kerak.
Kompyuter dasturlarining doimiy ravishda murakkablashishi ularni ishlab chiqishda
mavjud yondashuvlarni o„zgartirish zaruratini keltirib chiqaradi. Dasturiy ta'minotni yaratishning
haqiqiy amaliyoti ko„plab xalqaro standartlar va korporativ me'yorlar bilan tartibga solinadi.
Ko„rinib
turibdiki, individual dasturlash murakkab dasturiy mahsulotlarni yaratishni ta'minlay
olmaydi. Dasturiy ta'minot paketlari bo„yicha jamoaviy ish loyihani tashkil etish tamoyillariga
asoslanadi: loyihaning hayot aylanishi, ishtirokchilarning rollari (rahbar, dizayner va boshqalar),
bosqichlar. Rollarning har biri maktab va universitetda o„qish jarayonida shakllanishi kerak
bo„lgan kompetensiyalar bilan bog„liq. Shu bilan birga, nafaqat benuqson dastur kodini ishlab
chiqish, balki murakkab dasturiy tizimlar bo„yicha qo„shma loyiha
ishlarida ishtirok etish
imkoniyatiga ega bo„lgan mutaxassislarga talabning rivojlanishi sharoitida o„qituvchilar va
o„quvchilar dasturlashni o„rgatishda
Dasturlashda qo„llaniladigan asosiy tuzilmalar (chiziqli algoritm, tarmoqlanish, halqalar)
kundalik hayotda muammoli bo„lishi mumkin emas, bizning faoliyatimizda doimo mavjud
bo„lib, ular amalda odam tomonidan tushunilmaydi. Va faqat dasturlashni o„rgatishda bu holatlar
o„quvchilarning diqqat-e'tiborini tortadi va ulardan maxsus metodologiya, maxsus fikrlash
shakllariga ega bo„lishni talab qiladi [2]. So„rov shuni ko„rsatdiki,
talabalar dasturlashni
o„rganishdagi asosiy muammolarni o„zlari nomlashadi: yangi ma'lumotlarning katta miqdori,
dasturlash tili sintaksisini qo„llashda qat'iylik, asosiy matematik tayyorgarlik, izolyatsiyada uzoq
vaqt ishlash zarurati, shuningdek, uzoq vaqt davomida dasturlarni ishlab chiqishda ruhiy
zo„riqish va boshqalar.An'anaviy dasturlash mashg„ulotlari talabalarga muvaffaqiyatli jamoaviy
ishlarni o„zlashtirish imkoniyatini bermaydi. Aksariyat ta'lim amaliyotlari
texnik fanlarni
o„rganishga qaratilgan akademik va nazariy xususiyatlar, o„qitish esa o„z bilim va tajribasini
talabalarga etkazadigan o„qituvchiga (o„qituvchiga yo„naltirilgan yondashuv) qaratiladi [3].
Shuni inobatga olish kerakki, dasturlash nazariyasini an'anaviy o„qitish va algoritmlarni yaratish
ko„nikmalarini shakllantirish ham favqulodda vazifadir. Dasturlarni yaratish jarayoni ko„p
sub'ektiv jarayonlarni tahlil qilish, o„z aqliy faoliyatini kuzatish, ichki
jarayonlarni algoritmik
tillar konstruktsiyalari bilan ko„rsatish kabi shaxsiy xususiyatlar va intellektual qobiliyatlarni
talab qiladi.
Shunday qilib, dasturiy mahsulot ustida jamoaviy ishlashga tayyorlikni shakllantirish
zarurati o„qituvchining allaqachon qiyin vazifasini sezilarli darajada murakkablashtiradi. Kasbiy
va ilmiymetodik ishimizda bo„lajak informatika o„qituvchilari – “informatika” yo„nalishi
bo„yicha pedagogik ta‟lim bakalavriatlariga dasturlashni o„rgatish masalasiga alohida e‟tibor
qaratilmoqda. Bu ayniqsa muhimdir, chunki yaxshi uslubiy tayyorgarlik keyinchalik maktabda
dasturlashni o„rgatishning zamonaviy yondashuvlarini amalga oshirishga imkon beradi. Bunday
treningni o„tkazish uchun dasturlashni o„rgatish tajribasini eng muvaffaqiyatli o„quv
SCIENCE AND INNOVATION
INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 8
UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337
1897
markazlarida
tahlil qilish tavsiya etiladi, ularning bu boradagi muvaffaqiyati yaqqol namoyon
bo„ladi.
Internetning ta'lim mazmunini tahlil qilish shuni ta'kidlashga imkon beradiki, dasturlashni
o„rgatish bo„yicha mualliflik yondashuvlarining eng keng tarqalishi, shuningdek, o„qitishning
yuqori samaradorligi AQSh va Evropa universitetlari tomonidan taqdim etiladi. G„arbning
ko„plab etakchi universitetlari dunyoning boshqa mintaqalaridan: Rossiya, AQSh, Xitoy,
Hindiston, Osiyo va Afrikadan usullarni muvaffaqiyatli to„playdi va ishlab chiqadi.
