Dene-tarbiya-5




Download 1,61 Mb.
bet36/88
Sana13.05.2024
Hajmi1,61 Mb.
#229494
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   88
Bog'liq
Dene

GU’RES
Ma’mleketlik bilimlendiriw standartlari’ talabi’na mu- wapi’q milliy sport tu’rlerinin’ biri gu’res woqi’w bag’darla- masi’na kiritilgen. Gu’res bizlerge uzaq da’wirlerden berli belgili. Arxeologiyali’q ha’m tariyxi’y dereklerden belgili bolg’ani’nday, gu’restin’ jasi’ keminde 3 mi’n’ ji’ldan zi’yat yekenligin da’lilleydi.
Gu’res temuriyler zamani’nda da ha’m wonnan keyin- gi da’wirlerde de xali’qti’n’ su’yikli milliy woyi’nlari’nan biri boli’p kelgen. A’lemge dan’q taratqan wo’zbek palwanlari’ gu’res tariyxi’ betlerinde wo’shpes iz qaldi’rg’an. Shayi’r Pahlavon Mahmud ha’m Ahmad palwanlar wo’z da’wirinin’ jen’ilmes gu’resshilerinin’ biri yedi.
G’a’rezsizliktin’ sharapati’ ha’m gu’restin’ lawazi’mli’ shaxslari’ni’n’ ti’ni’msi’z ha’reketlerinen wo’zbek gu’resi du’nyada jan’a sport tu’ri si’pati’nda tez pa’t penen g’alaba- lasti’, du’nya ja’miyetshiligi di’qqati’n qaratti’ ha’m ko’plep yellerge tarqaldi’. Gu’res du’nya xali’qlari’ni’n’ kewil to’rinen jay aldi’ ha’m wolardi’n’ leksikalari’nda «Tazim», «Kurash», «Yonbosh», «Halol», «Shala» si’yaqli’ wo’zbek so’zleri jan’lay basladi’. Bir neshe mi’n’ ji’lli’q tariyxqa iye bolg’an, xalqi’mi’zdi’n’ ma’deniy miyrasi’, ruwxi’y bayli’g’i’, maqtani’shi’ ha’m dosli’q ni’shani’ sipati’ndadu’nyag’abel- gili boli’p ati’rg’an milliy gu’resimizdin’ tariyxi’n biliw, u’yreniw u’lken a’hmiyetke iye.

  1. Ha’rbir mektepte gu’res penen shug’i’llani’w ushi’n arnawli’ gu’res zali’ ha’m gilemi boli’wi’ maqsetke muwa­pi’q. Gu’res gileminin’ yen’ kishi wo’lshemi 12 * 12 m ya­masa 14* 14 m, yen’ u’lken wo’lshemi bolsa 16 * 16 boli’wi’ sha’rt. Gu’res gilemi qi’zi’l, jasi’l, ko’k, aq ha’m ashi’q jasi’l ren’li material menen qaplanadi’.

  2. Gu’res gilemi yeki maydang’a bo’linedi. Bul maydan- lardi’ aji’rati’p turatug’i’n si’zi’q «qa’wipli si’zi’q» deline- di , wol qi’zi’l ren’de ha’m yenine 1 m boladi’ , Qa’wipli si’­zi’q ishindegi maydan «Qa’wipsiz maydan» delinedi, wo­ni’n’ yen’ kishi wo’lshemi 8 * 8, yen’ u’lkeni bolsa 10* 10 m.

  1. , Qa’wipli si’zi’q si’rti’ndag’i’ maydan «qa’wipli may­dan» delinedi ha’m yenine 3 m boladi’ Yenine 1 m ha’m 2 m bolg’an qa’wipsiz maydandag’i’ yeki aq si’zi’q bellesi- wdi baslaw ha’m tamamlaw maydanshalari’n belgileydi. Bul si’zi’qlar ishki zonag’a si’zi’ladi’ ha’m bir-birinen 5 m uzaqli’qta boli’wi’ kerek.

4. Gu’res gilemi jumsaq polda yaki arnawli’ platformada jaylasi’wi’, woni’n’ a’tirapi’nda 1 m den kem bolmag’an bos maydan boli’wi’ sha’rt. Gilem to’segen arnawli’ jer bolma- g’anda, sport maydani’nan ali’s bolmag’an, aylanasi’ 12 m keletug’i’n dala maydanshasi’n tan’lawg’a da boladi’. Usi’ jerdi 40-50 sm teren’likte qazi’p, woni’n’ u’stine qi’ri’ndi’lar tasla­nadi’ ha’m de u’stinen ken’irek tawar jabi’ladi’.
Yendi gu’res shi’ni’g’i’wlari’n baslawg’a da boladi’. To’mengi klasslarda siz gu’restin’ tiykarg’i’ shi’ni’g’wlari’ — halat, ha’reketleniw, ji’g’i’li’w, taslaw, shali’w, uslaw h. t. b. menen tani’si’p shi’qqansi’z. Yendi basqa usi’llar menen tani’sami’z , yag’ni’y iyinnen asi’ri’p taslaw , ayaq penen ilip taslaw (chil), shali’w , qa’wipsizlikti saqlaw , qorg’ani’w , qar­si’ hu’jim usi’llari’ h.t.b.

Download 1,61 Mb.
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   88




Download 1,61 Mb.