|
Dene-tarbiya-5
|
| bet | 1/88 | | Sana | 13.05.2024 | | Hajmi | 1,61 Mb. | | #229494 |
Bog'liq Dene|
T. S. USMONXUJAYEV, S. G. ARZUMANOV
DENE TA’RBIYASF
6-klass woqi’wshi’lari’ ushi’n woqi’wli’q qollanba
O’zbekistan Respublikasi’ Xali’q bilimlendiriw ministrligi baspag’a usi’ng’an
U’shinshi basi’li’mi’
«O‘QITUVCHI» BASPA-POLIGRAFIYALI’Q DO’RETIWSHILIK U’YI
TASHKENT-2015
74.200.55 Usmanxujayev T. S. ha’m basqalar. Dene ta’rbiyasi’: 5-6-klass U73 woqi’wshi’lari’ ushi’n woqi’w qollanba. Avtorlar:
T. S. Usmanxujayev, S. G. Arzumanov, No’kis, «Bilim» baspasi’. 2015-j. 168 b.
KBK 74.200.55 UOK: 796 (075)
Pikir bildiriwshiler:
X. K. Yuldashev — O ’zbekistanda xi ’zmet ko ’rsetken xali ’q bilimlendiriw xi ’zmertkeri ha’m jaslar treneri. Pedagogika ilimlerinin’ doktori ’, professor. T. Haydarov — O ’zbekistanda xi ’zmet ko ’rsetken jaslar treneri.
Respublika maqsetli kitap qori’ qarji’lari’ yesabi’nan ijara ushi’n basi’p shi’g’ari’ldi’.
© «O‘qituvchi» BPDU’, 2015.
ISBN 978-9943 .
Qaraqalpaqshag’a awdarma © «Bilim» baspasi’, 2015-j.
kikisiw
«Salamat, jetik a’wladti’n’ kamali’ sport ha’m dene ta’rbiya menen ti’g’i’z baylani’sli’».
Islam Karimov
A’ziz woqi’wshi’lar! Siz watani’mi’z qushag’i’nda kew- lin’iz bir du’nya a’rman-ha’weslerge toli’p, wo’sip, yerjetip kiyati’rsi’z. Ji’llar wo’tedi, a’rmanlari’n’i’z iske asadi’. Sizler tu’rli ka’sip iyeleri boli’p , ana-Watang’a xi’zmet qi’lasi’z. Bir na’rseni heshqashan umi’tpan’: ayri’qsha bahalarg’a woqi’g’an, ku’shli, fizikali’q jaqtan shi’ni’qqan ha’m ma’rt ul- qi’zlar g’ana wo’z maqsetlerine yerise aladi’. Buni’n’ ushi’n, da’slep, sport ha’m fizikali’q shi’ni’g’i’wlar menen turaqli’ shug’i’llani’w za’ru’r. Solay yeken, dene ta’rbiya shi’n’i’- g’i’wlari’ tayani’sh-ha’reket apparati’—bulshi’q yetlerin’izdi ku’sh-quwatqa tolti’radi’, denen’izdi salamat, bekkem qi’ladi’.
Bizge belgili, bul du’nyada ha’r qanday millettin’ wo’z a’psanali’ qaharmanlari’, bati’rlari’ boladi’. Xalqi’mi’z a’zelden wo’z ullari’n ma’rtlik ha’m hadalli’q, bati’rli’q ruwxi’nda, yel-jurt ushi’n jani’n da ayamaytug’i’n nag’i’z bati’rlar yetip ta’rbiyalap kelgen.
Yeger de, xalqi’mi’zdi’n’ a’yyemgi ha’m janli’ tariyxi’ tawsi’lmas bir da’stan bolsa «Alpami’s» mine usi’ da’s- tanni’n’ yen’ basli’ ba’nti, desek, duri’s boladi’... —dep jazadi’ yelimiz Prezidenti I. A. Karimov «Joqari’ ma’na- wiyat —jen’ilmes ku’sh» kitabi’nda. — Bul wo’lmes shi’g’ar- mani’ xalqi’mi’z a’sirler dawami’nda jaratqan, wo’z iyman- isenimindey asi’rap-abaylag’an, qansha a’wlad-ata-babalari’- mi’z «Alpami’s» da’stani’ tiykari’nda ta’rbiya tapqan, wo’zligin an’lag’an, ruwxi’y bayli’qqa iye bolg’an. Demek, xalqi’mi’z bar yeken, Alpami’s obrazi’ da ma’n’gi jasaydi’.
«Bir so’z benen aytqanda, xalqi’mi’zdi’n’ jen’ilmes bahadi’ri’ — Alpami’s ti’msali’nda biz Watani’mi’zdi’ jaman ko’zlerden, ba’le-qa’delerden asi’rawg’a beyim, kerek bolsa, bul jolda jani’n pida’ yetiwge tayar bolg’an azamat ullari’mi’z — bu’gingi alpami’slardi’n’ ruwxi’y ko’rinisin ko’remiz».
Dani’shpan shayi’r, Xorezm bahadi’ri’ Pahlavon Mahmud aqi’li’ ha’m fizikali’q ku’sh-quwati’ menen Hindstandag’i’ gu’res jari’si’nda jen’ip shi’g’i’p , mi’n’lap watanlaslardi’ jawlardan azat yetip, xali’q duwasi’n alg’an.
Sport adamzat ja’miyeti payda bolg’ani’nan, tap ha’zirgi ku’nge shekem saqlani’p kiyati’rg’an ha’r tu’rli woyi’nlar, bellesiwler, jari’slar ko’rinisinde bizge shekem jetip kelgen. Arxeologiyali’q qazi’lmalar, qorg’an ha’m u’n’girlerde saqlani’p qalg’an su’wretlerde ju’ziwshi, juwi’ri’wshi’lar, nayza ati’wshi’lar, woqjay ati’wshi’lar, wotta juwi’ri’wshi’lar ha’m gu’resiwshi-jawi’ngerler ani’q da’lme-da’l su’wret- lengen. Mag’luwmatlarg’a qarag’anda, Grek ma’mleketinde erami’zdan buri’ng’i’ — 776-ji’li’ Olimpiya woyi’nlari’ payda bolg’an.
XIX a’sirdin’ aqi’ri’na kelip haqi’yqi’y zamanago’y Olimpiya woyi’nlari’ baslandi’. Wol franciyali’ ataqli’ ja’miyet g’ayratkeri Pyer de Kubertennin’ ati’ menen bayla- ni’sli’. Pyer de Kuberten Ja’ha’n Olimpiya i’shqi’pazlari’n toplap, 1894-ji’li’ 23-iyunda Xali’qarali’q Olimpiya komite- tinin’ sho’lkemlestiriliwine miyasar boldi’.
Ha’r bir xali’qti’n’ wo’zine ta’n ha’m wo’zi ushi’n su’yikli sport tu’ri, sonday-aq, ha’reketli woyi’nlari’ boladi’. O’zbekistanda gu’restin’ gu’res ha’m de belbewli gu’res ja’ne de i’laq, at shabi’s, lashi’n menen an’ awlaw, woqjay ati’w si’yaqli’ milliy woyi’nlar belgili.
A’ziz woqi’wshi’lar, siz qoli’n’i’zdag’i’ sabaqli’q arqali’ tiykarg’i’ sport tu’rleri menen tani’si’p, wolar haqqi’nda jetkilikli ilimiy mag’luwmatqa iye bolasi’zlar. Dene shi’ni’- g’i’wlari’n sabaqtan ti’sqari’ payi’tlari’ (u’y jag’dayi’nda, mektep stadioni’)nda yerkin wori’nlawdi’ u’yreniwge tiyisli usi’ni’slar alasi’zlar.
|
| |
