|
Dene-tarbiya-5
|
| bet | 7/88 | | Sana | 13.05.2024 | | Hajmi | 1,61 Mb. | | #229494 |
Bog'liq DeneUZAQ ARALI’QQA JUWI’RI’W
Bag’darlamada woqi’wshi’lardi’n’ shi’damli’li’qlari’n rawajlandi’ri’w maqsetinde 1000 metrge (1 km) juwi’- ri’wlari’ ko’zde tuti’lg’an. U’lkenlerge bul arali’qta ja’ha’n rekordi’ belgilenbeydi. Bul arali’qqa juwi’ri’w boyi’nsha rekord 17 ha’m wonnan kishi bolg’an yer balalar ha’m qi’zlarg’a belgilenedi. Respublikada bul arali’qta yele rekord wornati’lmag’an. Kross juwi’ri’wi’ pu’tin dene ag’zalari’na unamli’ ta’sir ko’rsetiwshi salamatlandi’ri’w qurali’ yesap- lanadi’, Kross juwi’ri’wi’na da’slep bir qa’lipte juwi’ri’w menen u’yretiledi. Joqari’ na’tiyjege yerisiw ushi’n 5—6 shi’ni’g’i’w sabag’i’nan keyin juwi’ri’ladi’. Belgili arali’qqa juwi’ri’w qa’biletin iyelew ushi’n (qanday tezlik penen juwi’- ri’wdi’) ha’reketti kross juwi’ri’wdi’n’ birinshi shi’ni’g’i’w sabag’i’nan baslap ali’p bari’w kerek.
Kross juwi’ri’w joqari’ starttan baslani’p, «Start» buyri’g’i’ beriliwi menen sportshi’ start si’zi’g’i’na shi’g’i’p, ku’shlirek ayag’i’n aldi’g’a qaray qoyadi’; bunda start si’zi’g’i’n basi’p turi’w mu’mkin yemes, yekinshi ayaq tabani’nda arqada turadi’. Gewde tik uslani’p, qollar yerkin, bas tuwri’ uslanadi’.
«Di’qqat» buyri’g’i’ berilgende, ha’r yeki ayaq birdey bu’giledi, gewde awi’rli’g’i’ aldi’nda turg’an ayaqqa tu’siriledi, qollar shi’g’anaqtan bu’gilip , birewi aldi’g’a qaray uzati’ladi’.
15-d su’wret.
«Juwi’r» buyri’g’i’ berilgende, juwi’ri’wshi’ ayag’i’n jer- den keskin u’zip, za’ru’r tezlikke tezirek yerisiw ushi’n ha’reket yetedi . Juwi’ri’p wo’tip ati’rg’an arali’qti’ jen’il ha’m yerkin basi’p wo’tiwge, ha’reketlerdin’ ta’biyiy boli’wi’na yerisiw kerek (17-a, 6-su’wret).
Arali’qti’n’ ayi’ri’m bo’limin ayaqti’n’ barli’q tabani’ menen, ayi’ri’m bo’limin bolsa ayaq ushi’ menen basi’p wo’tiwge uri’ni’w kerek. Juwi’ri’w waqti’nda arali’qti’n’ tegis jerlerinde gewde biraz aldi’g’a qaray yen’keyiwi, basti’ tuwri’ uslap aldi’g’a qaray umti’li’w kerek. Bunnan ti’sqari’, qollar yari’m mushlani’p shi’g’anaqtan bu’gilgen; jen’il ha’rekette boli’wi’, iyindi joqari’ ko’terip ali’nbag’an boli’wi’ kerek. Finishke 100—200 metr qalg’anda qollar ha’reketin tezles- tirgen, gewdeni aldi’g’a qaray ko’birek iyip, qa’demlerdi tezlestirgen maqul boladi’. Juwi’ri’wshi’ finishten wo’t- kennen keyin de juwi’ri’wdi’ dawam yetip, a’ste pa’seytedi.
Juwi’ri’wshi’ kross boyi’nsha tiykarg’i’ tapsi’rmani’ wori’nlawg’a kiriskenge shekem, wo’zin bolajaq nagruzkag’a tayarlaw kerek. Buni’n’ ushi’n da’slep uluwma ju’riw, jen’il juwi’ri’w, a’piwayi’ sekiriw, ha’r ta’repke iyiliw, qollardi’ ha’r ta’repke siltew, deneni shen’ber yetip aylandi’ri’w, ayaqlardi’ siltew arqali’ sin’ir ha’m buwi’nlar iskerligin ku’sheyttiriw, iri bulshi’q yetler topari’n bekkemlew maqsetinde woti’rg’an halda sekiriw shi’ni’g’i’wlari’n wori’nlaw lazi’m. Aqi’ri’nda bir, yeki ayaqta izbe-iz sekiriwler ha’m a’ste juwi’ri’w (1—3 minutqa) wori’nlanadi’. Kross tayarli’g’i’ sabaqlari’nda qi’zlar ha’m yer balalar wo’z aldi’na, topar boli’p juwi’radi’. Wolardi’n’ ha’r qaysi’si’na tu’rlishe tapsi’rmalar beriledi.
|
| |
