Diniy ekstremizm va ularning faoliyati

XALQARO TERRORIZM VA TERRORISTIK TASHKILOTLAR

Reja:
Fuqarolarda diniy ekstremizm va terrorizmga qarshi mafkuraviy immunitetni shakllantirish.
Terrorizmning asl mohiyati
Xalqaro terrorizm
“Terrorchilik tashkilotlarining tasnifi”
“O`zbekistonga Xavf Solayotgan Diniy ekstremistik va Terroristik Tashkilotlar”

Ko`pgina rivojlangan davlatlarda fuqarolik jamiyati asoslarini shakllantirishga muayyan darajada erishilgan bo`lsada, uni yanada takomillashtirish jarayoni davom etmoqda. Fuqarolik jamiyati tushunchasi asosida inson erkinligi, uning barcha ko`rinish va munosabatlarda namoyon bo`lishi g`oyasi yotadi.
Bugungi kunda ekstremizmning eng keng tarqalgan shakli bu diniy ekstremizmdir. Diniy tafakkurning siyosiylashuv jarayoni global miqyosda, shu jumladan Markaziy Osiyo mintaqasida ham dolzarb muammo bo`lib qolmoqda.

Tarix o`zgha hududlarni zabt etish maqsadida ishlatiladigan urush qurollari uzluksiz takomillashib borganini ko`rsatadi. U nayzalardan tortib avtomatik qurolgacha, zambaraklardan tortib yer yuzining har qanday nuqtasigacha bexato yetib boradigan qit`alararo ballistik raketalargacha bo`lgan uzoq takomil yo`lini bosib o`tdi. Bu qurollar bosib olinishi kerak bo`lgan hududlar aholisini jismonan yo`q qilishga qaratilgan edi. Bugungi kunda esa, o`zga hududlarni zabt etish uchun ularning aholisini mavh etish shart emas. Zero, ongi va shurii zabt etilgan, qarash va kayfiyatlari “ma`qul” yo`nalishga o`zgartirilgan yerlik aholisi ko`magida har qanday boylik, tabiiy resurslarga egalik qilish mumkin bo`lib qolmoqda.
Mamlakatimiz ichida o'zlarining g'ayriinsoniy va g'ayriislomiy g'oyalarini tarqatishga harakat qilayotgan diniy ekstremistlar ham ana shunday g`araziy maqsadlarni, ya'ni yoshlarni chalg'itish, ular yordamida mamlakatni o'z taraqqiyot yq'lidan chetlatib yuborishga intiladilar.

“Bugungi kunda,- deb yozadi Yurtboshimiz - insoniyat qo`lida mavjud bo`lgan qurol-yarog`lar yer kurrasini bir necha bor yakson qilishga yetadi. Buni hammamiz yaxshi anglaymiz. Lekin hozirgi zamondagi eng katta havf-insonlarning qalbi va ongini egallash uchun uzluksiz davom etayotgan mafkuraviy kurashdir. Endilikda yadro maydonlarida emas, mafkura maydonlarida bo`layotgan kurashlar ko`p narsani hal qiladi. Bu achchiq haqiqatni hech qachon unutmaslik lozim.”

Jahondagi ko`pgina davlat va jamoat arbobloari, yirik olimlar, mutaxassislar, ayniqsa, yoshlar dunyoni tinchlik hukmron bo`lihsi, har qanday havfning oldi olinishidan manfaatdor ekanliklarini sezmoqdalar va buning uchun barcha kuch, imkoniyatlarni safarbar etmoqdalar. Taasuflar bo`lisnki, o`tgan og`ir jinoyat butun dunyoga insonlar boshiga katta havf-xatar solmoqda, zaminimiz tinchini buzmoqda.
Terrorchilik o`ta murakkab jinoiy hodisadir. Bugungi kunda “Terror”, “Terrorizm” “Terrorchilik harakati”, “Davlat terrorizm”, “Xalqaro terrorizm” kabi huquqiy atamalarining har birini tahlil qilishga ehtiyoj sezilmoqda.

Xalqaro terrorizm- biron bir davlatdagi terrorchilarning o`z harakatlarini u yoki bu davlat hududidan tahsqariga chiqib, davom ettirishdir.
Terrorchilarning biron bir horijiy davlatga joylashgan xalqaro terrorizmning o`ziga xos xususiyatlarini ko`rsatib turadi.
Masalan:
terrorchilar ham jinoyat qurbonlari ham bir davlatga mansub yoki bir necha davlatga tegishli bo`lishi mumkin. Ammo jinoyat shu davlatdan tahsqarida sodor etilgan bo`ladi.
Terrorchilik harakati xalqaro himoya ostidagi shaxslarga qaratilgan bo`ladi

“Islom uyg`onish partiyasi” (1989-1991)
“Adolat”, “islom lashkarlari” (1990-1992)
“Tavba”, “Hizbulloh” (1991-1995) Muxolif kuchlar tomonidan ta`minlanib faoliyat ko`rsatmoqda.
“Akromiylar” (1997-1999) Andijonlik Akrom Yo`ldoshev (1960 yilda tug`ilgan) “Imonga yo`l” (1992) nomoli dastur tuzgan.
“Vahhobiylik” (1990-1992) Diniy ekstremestik oqimning tashkiliy tizimi bo`limish “O`zbekiston Islom harakati” jahonning yetakchi xalqaro terroristik tashkilotlari-“Tolibon harakati” Usoma bin Ladenning “Al-Qoida” tahskiloti. “harakat ul Ansor”, “Al-Jihod” kabilar bilan til biriktirib, ularning bevosita rahnamoligida tashkil etilgan.
“hizbut tahrir al-islomiy” diniy ekstremistik partiyasi sunniylik doirasidagi siyosiy partiya bol`ib, 1953 yilda Quddus shahrida falastinlik Taqiyuddin Nahaboniy tomonidan tashkil etilgan.