Economic outcomes of female immigrant entrepreneurship

• маъруза:
• Olti a'zoli geterotsikllar

РЕЖА:

• РЕЖА:
• Olti a'zoli geterotsiklik birikmalar. Tuzilishi, izomeriyasi, nomenklaturasi.
• Fizikaviy xossalari. Sanoat va laboratoriyada olish usullari. Kimyoviy xossalarning umumiy xarakteristikasi.
• Kondensirlangan geterotsiklik birikmalar. Tuzilishi, izomeriyasi, nomenklaturasi.
• Fizikaviy xossalari. Sanoat va laboratoriyada olish usullari. Kimyoviy o’zgarishlari. Xinolin asosidagi mahsulotlar

Piridin bitta geteroatomli geterotsiklik birikmalarning eng muhim vakili hisoblanadi. Uni benzolning hosilasi deb hisoblash mumkin, unda =CH- guruhi o'rniga uch valentli azot kiradi:

• Piridin bitta geteroatomli geterotsiklik birikmalarning eng muhim vakili hisoblanadi. Uni benzolning hosilasi deb hisoblash mumkin, unda =CH- guruhi o'rniga uch valentli azot kiradi:
• Piridin rangsiz suyuqlik, kuchli yoqimsiz hidga ega (T= 115,6°C).

• Гетероҳалқали бирикмалар

• Олтингугурт сақлаган

• Кислород сақлаган

• Азот сақлаган

• Ҳалқалар сонига кўра

• Моногетероҳалқали

• Полигетероҳалқали
• (конденсирланган)

• Ҳалқадаги элемент сонига кўра

• Гетероатом сонига кўра

• Икки гетероатомли

• уч аъзоли
• тўрт аъзоли
• беш аъзоли
• олти аъзоли
• етти аъзоли

• Бир гетероатомли

Олти аъзоли битта гетероатом сақлаган гетероҳалқали бирикмалар

• Geterotsiklik birikmalarda atomlarning raqamlanishi har doim geteroatomdan boshlanadi. Ba'zan atomlar yunoncha harflar bilan belgilanadi: geteroatomga qo’shni - α, uzoqroq - β, γ:

Олиниш усуллари:

• Atsetilen va sianid kislotasidan piridin sintezi:

• 2.Aldegidlarni ammiak bilan kondensatsiyalash orqali piridin gomologlarini sintez qilish (A. E. Chichibabin). Shu usulda, atsetaldegiddan a-metilpiridin olingan:

Кимёвий хоссалари

• Geteroatom bo'yicha xossalari. Azot atomining taqsimlanmagan elektron juftligi piridinning asosiy xossalarini aniqlaydi. Piridinning azot atomining taqsimlanmagan elektron jufti aromatik tizimning shakllanishida ishtirok etmaydi (u halqadan tashqarida). Shuning uchun piridin va uning gomologlari suvli eritmalarda yuqori darajada gidrolizlanadigan kislotalar bilan osongina tuzlar hosil qiladi:

• Piridin va uning gomologlari piridin asoslari deb ataladi, chunki ular asos xususiyatni namoyon qiladi. Piridin benzolga qaraganda osonroq gidrogenlanadi. Qaytarilganda (qaytaruvchi vosita spirt eritmasidagi natriy), piridinga qaraganda kuchliroq asosiy xususiyatlarga ega bo'lgan piperidin hosil bo'ladi:

• Piridin halqasi gidroiyod kislota bilan qizdirilganda ochilib, to'yingan uglevodorodga (n-pentan) aylanishi mumkin:

Б. Электрофил ўрин олиш реакциялари

• Aromatik halqa xususiyatlari. Piridin aromatik birikma bo'lib, benzol kabi olti elektrondan iborat yopiq elektron sistemaga ega.
• Piridin ishtirokidagi elektrofil almashinish reaktsiyalari benzolga qaraganda qiyinroq. Bunday holda, elektrofil reagentlar piridin bilan turli yo'llar bilan o'zaro ta'sir qiladi. Agar bu reagentlar amalda ionlarga ajralmasa, dastlab ular musbat zaryad paydo bo'ladigan azot atomining juftlashmagah elektron jufti bilan o'zaro ta'sirlashadi:

• Shu bilan birga, piridin nukleofil almashtirish reaksiyalariga kirishadi. Inert uglevodorod erituvchida (kerosin, ksilol) qizdirilganda piridinning natriy yoki kaliy amid bilan o'zaro ta'siri α va γ yo’nalishida davom etadi (Chichibabin reaktsiyasi):

• 2.

• Piridin oksidlovchi moddalarga chidamli. Piridin gomologlariga oksidlovchi moddalar faqat birikmaning yon zanjiriga ta'sir qiladi: u karboksil guruhiga aylanadi:

Qo’llanilishi: Piridin erituvchi sifatida (jumladan, AgBr, HdCl2 va boshqa tuzlar uchun), etil spirtini denaturatsiya qilish uchun va ba'zi organik sintezlarda katalizator sifatida ishlatiladi. Piridin hosilalari: monometilpiridinlar, dimetilpiridinlar va trimetilpiridinlar.

Piridinkarbon kislotalar uchta izomer sifatida mavjud:

• Bu kislotalar amfoterdir. Aromatik kislotalar kabi efirlar, amidlar va kislota galogenidlarini hosil qiladi.

• Xinolin (α-, β-benzopiridin) va izoxinolin:

Назорат саволлари

• 1. Қандай бирикмалар гетероҳалқали дейилади?
• 2. Гетерохалқали бирикмаларда ароматик хоссаси нимадан иборат?
• 3. Гетероҳалқали бирикмаларнинг кислота-асосли хоссаси.
• 4. “Ацидофоблик” хоссаси нима?
• 5. π-ортиқча система нима?
• 6. Пирролга хос реакциялари.
• 7. Фуранга хос реакциялари\

• Эътиборингиз учун
• ташаккур !!!