|
Maktabim.UZ
Sana ___ ______”_________-yil Biologiya fani Sinf: 11_______
Mavzu: l-§. BIOLOGIK TIZIMLAR.
EKOLOGIYA - BIOLOGIK TIZIMLAR HAQIDAGI FAN
I. TK – tayanch kompetensiya
1. TK1-kommunikativ kompetensiya
2. TK2-axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi
3. TK3-o`zini-o`zi rivojlantirish kompetensiyasi
4. TK4-ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi
5. TK5-milliy va umuminsoniy kompetensiya
6. TK6-matematik savodxonlik, fan va texnika yangiliklaridan xabardor bo`lish hamda foydalanish kompetensiyasi
II. FK – fanga oid kompetensiyalar
1. FK1- Ma’naviy axloqiy madaniyatlilik kompetensiyasi
2. FK2- Mafkuraviy immunitetga ega bo‘lish kompetensiyasi
B1
O‘quvchilarda tayanch kompetensiyalarning quyidagi elementlari shakllanadi:
Kommunikativ kompetensiya:
O‘z fikrini og’zaki va yozma tarzda aniq va tushunarli bayon qila olish, ijtimoiy moslashuvchanlik, jamoaviy hamkorlikda ishlay olish;
O‘zaro muloqotda muomala madaniyatiga amal qilish;
muloqotda suhbatdosh fikrini hurmat qilgan holda o’z pozitsiyasini himoya qila bilish.
Axborot bilan ishlash kompetensiyasi:
mavjud axborot manbalaridan (internet, televizor, gazeta-jurnal, radio (audio-video yozuv), telefon, kompyuter, elektron pochta va boshq.) foydalana olish;
media vositalardan zarur bo’lgan axborotlarni izlab topa olish, saralash va foydalanishda media-madaniyatga rioya qilish.
O’zini o’zi rivojlantirish kompetensiyasi:
shaxs sifatida doimiy ravishda o’z-o’zini rivojlantirish, hayot davomida o’qib-o’rganish, bilim, tajribani mustaqil ravishda muntazam oshirib borish;
ma’naviy, ruhiy va intellektual kamolotga intilish;
I. Darsning maqsadi:
a) Ta’limiy: O`quvchilarga – fanning maqsad va vazifalari, nimalarni o`rganishi haqida, uning yo`nalishlari haqida ma`lumot berish.
b) Tarbiyaviy: O`quvchilarga mustaqil fikr yuritishni, olgan bilimlarini hayot bilan bog`lay olishni, ilmiy dunyoqarashlarini shakllantirish, estetik did axloqiy sifatlarini kasb-hunarga bo`lgan qiziqishlarini tashkil toptirish
v) Rivojlantiruvchi: Mustaqil ishlash va fikrlash orqali bilim olishga, xotirani mustahkamlashga, tez fikrlashga o`rgatish, fanga qiziqishini ortirish.
II. Darsning turi: Amaliy, nazariy, aralash, noan`aviy, ananaviy.
III. Darsning usuli: Aqliy hujum, savol-javob, guruhlarda ishlash.
IV. Darsning jihozi: Darslik ,ko’rgazmali qurollar, globus, xarita.
V. Didaktik jihoz: Tarqatma materiallar, slaydlar ,bukletlar.
VI. Texnik jihoz: Kadoskop, kompyuter, diaproyektor ekran.
VII. Dars uchun talab etiladigan vaqt: 45 daqiqa:
Darsning texnik chizmasi:
Dars bosqichlari
|
Vaqt
|
Tashkiliy qism.
|
daqiqa
|
Yangi mavzuni boshlashga hozirlik
|
daqiqa
|
Yangi mavzuni yoritish
|
daqiqa
|
Guruhlarda ishlash. Yangi mavzuni tahlil qilish
|
daqiqa
|
Darsni yakunlash
|
daqiqa
|
Uyga beriladigan topshiriqlar
|
daqiqa
|
VIII. Darsning borishi (reja):
1.Tashkiliy qism: a)salomlashish, b)tozalikni aniqlash, d)davomatni aniqlash
c) darsga tayyorgarlik ko`rish va dars rejasi.
2. Uyga vazifani so`rab baholash: a) og`zaki so`rov b)daftarni tekshirish
v) tarqatma materiallar orqali g) misollar yechish e) amaliy.
IX. O’tilgan mavzuni takrorlash
X. Yangi mavzu bayonining qisqacha mazmuni:
Insoniyat paydo boMgandan boshlab atrof-muhit, o ‘simliklar va hayvonot olami, tabiatda sodir boMadigan hodisa va jarayonlam ing sirli tomonlarini o ‘rgangan. Ulardan kelgusi hayotda foydalanish yuzasidan dastlabki tajribalarga ega bo‘la boshlagan. Dastlab tabiatda sodir bo‘ladigan hodisa va jarayonlam ing o ‘ziga xos tomonlari bo‘yicha alohida m a’lumotlar to ‘plangan. Shu tariqa inson tafakkuri rivojlangan, mantiqiy fikr yuritish orqali tabiatdagi hayotning mohiyati, o ‘simliklar va hayvonlar hayotidagi mavsumiy m oslanishlar, tabiatda sodir bo‘ladigan hodisa va jarayonlarni tushunish imkoniyati yuzaga kelgan.Odamning tabiat va uning tarkibiy qismlariga b o ‘lgan munosabati va tabiatdagi hodisa, jarayonlam ing mohiyatini o ‘rganishi ilmiy bilishning asosini tashkil qilgan.
elgan.
Antik davrda ilmiy bilim lam ing birinchi shakli tabiat falsafasi edi. Tabiat falsafasining obyekti tabiatda sodir bo‘ladigan hodisalarni o'rganish sanalgan. Tabiat falsafasi tabiat haqidagi m a’lumotlarni to ‘plab, XV1-XVI1 asrlarda tirik va anorganik tabiat haqidagi mustaqil fan - tabiiyotshunoslikning shakllanishiga imkon yaratdi. Tabiiyotshunoslik fani negizida o ‘rganish obyekti, maxsus tadqiqot m etodlariga k o ‘ra fanlarning ixtisoslashishi vujudga keldi.Biologiyaning o ‘rganish obyektlari tabiatning tirik m ateriyasi yoki organizm lardir. Biologiya tirik m ateriyaning tuzilishi, ularning hayot faoliyati, anorganik tabiat bilan o ‘zaro aloqasini o ‘rganadi.Tirik materiyaning sistemali tuzilishi. Tirik tabiat dunyosi turli xildagi, tuzilishi jihatidan turli m urakkablik darajasiga ega biosistem alarni o ‘zida mujassamlashtiradi.
Biologik sistem a (biosistem a) - o ‘zaro aloqador va o ‘zaro ta’sir ko‘rsatadigan, muayyan funksiyani bajaradigan, rivojlanish, o ‘z-o‘zini barpo etish va atrof-m uhitga m oslanish qobiliyatiga ega biologik obyektlam i o ‘zida birlashtiradi.Masalan, gulli o ‘sim liklar ildiz, poya, barg, gal va meva kabi organlardan tashkil topgan biologik sistema. 0 ‘simlik - yaxlit organizm, uning barcha vegetativ va generativ organlari o ‘zaro aloqada bo‘lib, o ‘simlikning ko‘payishi va tashqi muhitga moslanishini ta’minlaydi. Bu organizm darajasidagi biologik sistem a sanaladi.C ho‘l turli bakteriya, zam burug‘, o ‘simlik va hayvonlar populatsiyalaridan iborat biologik sistem aga misol bo‘la oladi. C ho‘lda yashaydigan har xil turlam ing populatsiyalari ham bir-biriga ta ’sir ko'rsatib, ularning muhitdagi barqarorligi va rivojlanishini ta ’minlaydi.
Biosfera o ‘zida yem ing tirik organizm tarqalgan qobig‘i sifatida sayyoramizdagi barcha biogeotsenozlami qamrab oladi. Biogeotsenoz o ‘z navbatida ekologik jihatdan bir-birini to ‘ldiradigan turli populatsiyalardan tashkil topgan. Populatsiyalar esa, avlodlari doim o almashinib turadigan individlardan tuzilgan. Individlar yaxlit organizm bo‘lib, ular organlar sistem alaridan, organlar sistemalari organlardan, organlar to ‘qimalardan, to ‘qim alar hujayralardan iborat. Tirik organizm lam ing eng kichik birligi hujayra sanaladi. Hujayra alohida bir hujayrali organizm sifatida ham,
shuningdek, ko‘p hujayrali organizm ning bir qismi sifatida barcha hayotiy xossalarni namoyon etadi. Hujayra doimiy boMishi shart boMgan organoidlardan, tarkibi esa anorganik moddalar va makrom olekulalardan tashkil topgan. Hujayrada boradigan hayotiy jarayonlar ulam ing tarkibidagi makrom olekulalarning o ‘zaro ta’siriga bogMiq.Hayot darajalari biri ikkinchisiga asos bo‘lib, keyingi darajani vujudga keltirganligi sababli, iyerarxik (zinapoya ko ‘rinishiga o ‘xshash) tuzilish nomini olgan.
XI.Yangi mavzuni mustahkamlash:
1. Fanning metodologik poydevori, nima tashkil etadi?
2. Fanning maqsadini ta’riflab bering.
XII.Uyga vazifa: Mavzuni o`qib o`rganib kelish.
XIII.Foydalanilgan adabiyotlar: Biologiya 11-sinf darsligi, qo`shimcha adabiyotlar.
O’quv tarbiya ishlari bo’yicha direktor o’rinbosari: _____ __________.
Sana ___ ______”_________-yil Biologiya fani Sinf: 11_______
Mavzu: 2-§. EKOI OGIYANING RIVOJLANISHI, BOUMLARI VA
METODLARI
I. TK – tayanch kompetensiya
1. TK1-kommunikativ kompetensiya
2. TK2-axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi
3. TK3-o`zini-o`zi rivojlantirish kompetensiyasi
4. TK4-ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi
5. TK5-milliy va umuminsoniy kompetensiya
6. TK6-matematik savodxonlik, fan va texnika yangiliklaridan xabardor bo`lish hamda foydalanish kompetensiyasi
II. FK – fanga oid kompetensiyalar
1. FK1- Ma’naviy axloqiy madaniyatlilik kompetensiyasi
2. FK2- Mafkuraviy immunitetga ega bo‘lish kompetensiyasi
B1
O‘quvchilarda tayanch kompetensiyalarning quyidagi elementlari shakllanadi:
Kommunikativ kompetensiya:
O‘z fikrini og’zaki va yozma tarzda aniq va tushunarli bayon qila olish, ijtimoiy moslashuvchanlik, jamoaviy hamkorlikda ishlay olish;
O‘zaro muloqotda muomala madaniyatiga amal qilish;
muloqotda suhbatdosh fikrini hurmat qilgan holda o’z pozitsiyasini himoya qila bilish.
Axborot bilan ishlash kompetensiyasi
|
