|
Elektr zaryadining saqlanish qonuni. Kulon qonuni. Gauss teoremasi va uning tadbiqlari
|
| bet | 3/3 | | Sana | 19.11.2023 | | Hajmi | 0,58 Mb. | | #101188 |
Bog'liq Akramov Asrorjon(1.2)
Kulon qonuni.
Tajribalar Shuni ko`rsatadiki, zaryadlangan jismlar orasida o`zaro ta‘sir kuchlari sodir bo`ladi. Kulon zaryadlangan metal sharchalar orasidagi o`zaro elektr ta‘sirlarni o`rganib, quyidagi qonuniyatni ochdi: Vakuumda ikki nuqtaviy elektr zaryadlarning o`zaro ta‘sir kuchi zaryad miqdorlarining ko`paytmasiga to`g`ri proportsional va zaryadlar orasidagi masofaning kvadratiga teskari proportsional bo`ladi, ya‘ni:
Bu yerda r - zaryadlar orasidagi masofa, (ε - elektr doimiysi, uning son qiymati
Elektr maydon. Elektr zaryadlarning o`zaro ta‘sir chegarasi mavjud. Bu ta‘sir chegarasini elektr maydon deb qaraymiz. Shunga ko`ra quyidagi ta‘rifni beramiz:
Qo`zg`almas elektr zaryad atrofidagi elektr kuchlar ta‘siri seziladigan sohani elektr maydoni deb ataladi.
(1.3)
Elektr maydoni tinch turgan zaryadlar orasida kuch paydo bo`lishi va uning uzatilishini amalga oshiradigan vosita bo`lib u materiyaning bir turi bo`lib hisoblanadi.
Elektr maydonining asosiy xossasi Shundaki, Shu maydonga joylashgan har qanday zaryadga kuch ta‘sir etadi. Shunday qilib, tinch turgan zaryadlar o`rtasidagi o`zaro ta‘sirni elektr maydoni tavsiflab beradi.
Keyinchalik harakatlanayotgan zaryadlar yoki doimiy magnitlarning o`zaro ta‘sirini magnit maydoni xarakterlashini o`rganamiz. Elektr va magnit maydonlari eletromagnit maydonning xususiy hollari bo`lib hisoblanadi.
Elektr maydoni elektr hodisalarni vujudga keltiradi, magnit maydoni magnit (zaryadsiz o`zaro ta‘sirlarni) hodisalarni yuzaga keltiradi. Elektromagnit maydon ma‘lum energiyaga, harakat miqdoriga va massaga ega. U Shu energiyani o`zi bilan olib yuradi. Qo`zg`almas elektr zaryadining maydoni elektrostatik maydon bo`lib hisoblanadi. Bu maydonning elektr maydon kuchlanganligi E bilan xarakterlanadi.
|
| |
