|
Odatda bu egri chiziqlar polyarografik to’lqinlar deyiladi. Elektrokimyodagi polyarografik usulni birinchi bo’lib, 1922 yil CHexiya olimi Yaroslav Geyrovskiy kashf etgan. Elektrokimyo usullari ichida eng yoshi polyarografik usul bo’lishiga qaramay, xozirgi kunda u fizik-kimyoviy usullarning eng ko’zga ko’ringan bo’limiga aylanmoqda. Masalan: polyarografik usul bilan ionlarning, moddalarning sifat va miqdoriy tahlili, organik moddalarning tautomeriyasi, geometriyasi, konfiguratsiyasini o’rganish mumkin. Kompleks birikmalarning turg’unlik konstantasini o’rganish mumkin. Elektrod reaktsiyalarining konstanta tezliklari, polimerlanish reaktsiyasining kinetikasini o’rganishda ham polyarografiyadan foydalanish mumkin. Umuman, polyarografik usulda tez-tez elektrodni yangidan tayyorlamaslik uchun xar doim o’z sirtini almashtirib turuvchi simobdan foydalaniladi.
Bunda ham oldingi misol bo’lsa katod reaktsiyasida:
Zn++ + e Zn
Hg + Zn HgZn
Odatda, 2V gacha elektrolizga uchramaydigan metall tuzlarining eritmasi: masalan, Na2SO4 , KCl indefferent elektrolit yoki fon deyiladi. SHu indefferent elektrolit ioniga tushurilgan aniqlanuvchi modda depolyarizator deyiladi. Oldingi misolimizda Zn- depolyarizator, Na2SO4- fondir.
Polyarografik to’lqin 3ga bo’linadi.
 D1
J S1
v1
a1
E
|
(a-dan v-gacha bo’lgan masofa qoldiq tok, v-s gacha bo’lgan masofa to’lqin uzunligi polyarografik to’lqin, s dan d gacha bo’lgan masofa to’yingan (predel) tok deyiladi.
|
 Polyarogrammadagi to’lqin uzunligi h - bilan belgilanib moddalarning kontsentratsiyasiga to’g’ri propor-tsionaldir. Miqdoriy tahlil polyarografik to’lqinlarni kalibrovka qilib olinadi
|
h
C, mol
|
Noma’lum eritmadagi ionning qandayligini va uning kontsentratsiyasini topish lozim bo’lsin. Eritmani polyarografiya qilamiz va E1/2 = - 0,68V chiqdi. Bu Sa++ ioniga xosdir. Endi miqdorini bilish uchun kalibrovkaga qo’yamiz. Demak, to’lqin balandligi kontsentratsiyaga bog’liq.
Agar eritmada bir necha xil ionlar bo’lsa, masalan idish ichidagi eritmada Cd++, Zn++, Co++ ionlari bo’lsin; eritmada nechta ion bo’lsa,, to’lqin shuncha bo’ladi:
Cd++=0,6 , Zn++=-1,06 , Co++=-1,2
spravochnikga taqqoslab bilib olish mumkin.
|
