1-MAVZU: “ЧЕРЧЕНИЕ” PANELI BUYRUQLARI VA ULARDAN
FOYDALANISH ALGORITMLARI.
O‘quv mashg`ulotining maqsadi: Ekranga nuqta
koordinatalari va kesma
uzunligini kiritish usullarini talabalarga o‘rgatish.
Vizual ma’ruza materiallar
Odatda, grafik axborotlarni tasvirlash uchun chizma qog`ozida format - qog`oz
bichimi va unga nisbatan tasvirlar kompanovka qilinadi, ya`ni rejalashtiriladi.
Buning uchun, biror nuqta yoki to‘g`ri chiziq tachnch - baza qilib olinadi va unga
bog`langan holda tasvir bajariladi. Kompyuterda ham shunday tayanch nuqta yoki
to‘g`ri chiziq tanlab olib, chizmaning qolgan elementlari unga nisbatan o‘lchamlarga
rioya qilgan holda tasvirlanadi. Tasvirlardagi tayanch elementlarni «Dekart»
koordinatalar tizimidagi «Koordinatalar boshi» yoki «Proektsiyalar o‘qi»
- deb
qarash mumkin. Shuning uchun, tayanch elementlarga, ya`ni «Dekart» koordinatalar
tizimida uning boshiga nisbatan nuqtani yoki kesmani koordinatalarini kiritishni
bilish zarur bo‘ladi. 3-mashg`ulotda nuqta koordinatalari
va kesma uzunligini
«Dekart» koordinatalar tizimiga kiritishni o‘quvchi va talabalarga o‘rgatish
mo‘ljallangan.
Tekislikda ikki yoki fazoda uch o‘lchamli tasvirlarni bajarishda turli
koordinatalar tizimini va ulardan foydalanishni bilish zarur bo‘ladi.
AutoCAD
dasturida quyidagi koordinatalar tizimidan: dekartik,
tsilindrik va sferik
koordinatlardan, hamda koordinatalarni kiritishning qutb usullaridan foydalanish
mumkin.
Bu usulda Dekart koordinatalar tekisligida nuqtaning X va Y koordinatalarni
klavishalar
yordamida, ular orasiga vergul belgisi qo‘yib kiritiladi. Dekart
koordinatalar tizimida nuqtaning koordinatalari absolyut
va nisbiy koordinatalar
usulida bevosita kiritiladi.
Absolyut koordinatalar tizimida nuqtaning koordinatalari ekranning chap quyi
burchagida joylashgan, koordinatalar boshidan hisoblanadi. Masalan, uzunligi
100
mm bo‘lgan gorizontal kesmani absolyut koordinatalar usulida quyidagi tartibda -
algoritmda kiritiladi:
1. Kesma tugmasi yuklanadi, shunda muloqatlar oynasida «Boshlang`ich
nuqtasini kiriting» so‘rovi paydo bo‘ladi. Bu so‘rovga javoban kesmaning birinchi
uchining koordinatalari, masalan,
70,100 klavishalar yordamida teriladi va
«Enter»
ni yuklab qayd etiladi;
