Agar ulardan birining zaryadi ikkinchisinikidan juda katta bo‘lsa, kichik zaryadli jism shunday kuchli
qutblanishi mumkinki induksiyalangan bog‘langan zaryad uning xususiy zaryadidan ham ancha katta
bo‘ladi.
Bu holda, tabiiyki, induksiyalangan zaryadning tortishishi kichik jism
xususiy zaryadining itarish
kuchidan ham kattaroq bo‘ladi. Natijada ikkita bir xil ismli zaryadlangan jismlarning tortishishlari kuzatiladi.
Zaryadlanmagan jismlarning elektr ta’sirlashuvi juda ham g‘aroyib tuyuladi. Atomlar moddada va
elektronlar atomlarda doimo harakatda. Shuning uchun istalgan neytral jismning turli nuqtalarida o‘z-o‘zidan
zaryadlar induksiyalanishi mumkin. Bu holda ham jismning to‘la zaryadi o‘zgarmay qolaveradi. Jism ichida
zaryadlarning bunday o‘z-o‘zidan ajralishi tasodifiy ro‘y beradi va unga
qutblanish fluktatsiyasi deyiladi.
Agar bitta jism (atom)
tasodifan qutblansa, bu jism zaryadining maydonida qo‘shni jism (atom) shu
lahzadayoq qutblanadi va natijada bu
zaryadlanmagan jismlar orasida elektr
tortishish kuchi vujudga
keladi. Neytral atom va molekulalar orasidagi o‘zaro elektr ta’siri (Van-der-Vaals mexanizmi) ham shu kabi
ro‘y beradi.
