|
Elektron raqamli imzo
|
| bet | 1/4 | | Sana | 26.11.2023 | | Hajmi | 300,38 Kb. | | #105965 |
Bog'liq Электрон рақамли имзо
Elektron raqamli imzo.
Qog‘ozssiz hujjat almashinuvining zamonaviy vositalarini, elektron to‘lov vositalarini rivojlantirishni hujjatning haqiqiyligi va yaxlitligini rivojlantirmay tasavvur qilib bo‘lmaydi.Oddiy imzonineg asosiy xususiyatlarini saqlab qoluvchi elektron-raqamli imzo (ERI) shunday vosita hisoblanadi
Elektron raqamli imzo O‘zbekiston Respublikasining “Elektron raqamli imzo to‘g‘risida”gi 2003 yil 11 dekabrdagi 562-II son Qaroriga binoan quyidagicha ta’riflanadi.
Elektron raqamli imzo - elektron hujjatdagi mazkur elektron hujjat axborotini elektron raqamli imzoning yopiq kalitidan foydalangan holda maxsus o‘zgartirish natijasida hosil qilingan hamda elektron raqamli imzoning ochiq kaliti yordamida elektron hujjatdagi axborotda xatolik yo‘qligini aniqlash va elektron raqamli imzo yopiq kalitining egasini identifikatsiya qilish imkoniyatini beradigan imzo.
Sanab o‘tilganlardan tashqari, ERI sxemasini qurishning boshqa usullari ham mavjud: guruhiy imzo, e’tirozsiz imzo, ishonchli imzo.Ushbu xilma xillikning paydo bo‘lishi elektron hujjatlarni uzatish va qayta ishlash elektron texnologiyalari yordamida hal etiluvchi masalalarning xilma xilligi bilan ifodalangan.
Shunday qilib, ERI elektron hujjatni imzolagan shaxslarga istalgan hujjatlarni imzolash va tasdiqlash imkonini beradi.
ERI shakllantirish va tekshirish dasturiy vosita syordamida amalga oshiriladi, ya’ni ERI vositasi.
Elektron raqamli imzo - xabar yoki hujjat yaxlitligini va muallifining xaqiqiyligini tekshirishda qo‘llaniladigan va shaxs imzosini to‘laligicha o‘rnini bosa oladigan hujjatga tegishli isbotdir. U axborot - kommunikatsiya tizimlari orqali uzatilayotgan xujjatlarni va axborotlarni haqiqiyligini tekshirishda qo‘llaniladi.
Elektron raqamli imzo tuzishning bir qancha usullari mavjud, aynan:
simmetrik algoritmlar asosida elektron hujjatni shifrlash. Ushbu sxema uchinchi shaxs tizimida – ikkinchi tomonning ishonchidan foydalanuvchi atribut mavjud bo‘lishini ko‘zda tutadi.EH shifrlash dalilining o‘zi ushbu sxemada hujjatni avtorizatsiyasi sirli kalit va uning atributini uzatish hisoblanadi.
Assimetrik algoritmlarni shifrlashtirishdan foydalanish. Hujjatni imzolash dalili jo‘natuvchining sirli kalitda shifrlash hisoblanadi.
Avvalgi g‘oyalarni rivojlantirish EIR keng tarqalgan sxemasiga aylandi – assimetrik algoritm yordamida xesh-funksiya yordamida EH qayta ishlashning yakuniy natijasini shifrlash.
|
| |
