11
1.3-rasm. Elektr zanjirlarining asosiy va yordamchi elementlari.
O’tkazuvchanlikning
o’lchov birligi Simens deb ataladi.
O’tkazgichlarning temperaturaviy tavsiflari har qanday elektrotexnik qurilmalarni yaratishda
hisobga olinadigan asosiy parametrlardan biri bo’lib hisoblanadi. Joul-Lens qonuni bo’yicha (
I
) 1
A
o’zgarmas tok oqib o’tayotgan (
r
) 1
Om
qarshilikka ega bo’lgan o’tkazgichdan (
t
) 1
sek
vaqt davomida
ajralib chikayotgan issiqlik miqdori (
Q
) 1
J
ga teng.
t
rI
Q
2
(1.2)
Ushbu ajralib chikayotgan issiqlik amaliy maksadlarda ishlatilishi
yoki atrof muhitga befoyda
tarqalib ketishi (isrof) ga qarab katta yoki kichik elektr qarshilikga ega bo’lgan o’tkazgichlar tanlanadi.
Masalan, elektr pechlari uchun katta elektr qarshilikga ega bo’lgan o’tkazgichlar tanlansa,
elektr
energiyasini uzatish uchun liniyalarga imkon darajasida kichik elektr qarshilikga ega bo’lgan o’tkazgichlar
tanlanadi.
O’tkazgich materiallar solishtirma qarshilik
yoki unga teskari bo’lgan nisbiy o’tkazuvchanlik
1
bilan ta’riflanadi. Agar o’tkazgich 1 m uzunlikda bir xil kundalang kesim yuzaga
S
(
mm
2
) ega bo’lsa,
uning qarshiligi:
.
S
l
S
l
r
(1.3)
