Risk nima
Risk, bir hollarda istenmagan voqealarni yoki yo'l yo'qolish ehtimolini ifodalovchi bir noyob vaqtincha hodisa yoki imkoniyatdir. Risk, kelgusida yoritilgan natijalarning o‘zgarishi yoki kelgusidagi hodisa yuzaga kelishi ehtimolini anglatadi. Bu qiyinchiliklarning sabablarini tushuntirish, ularga qarshi tashvishlarni boshqarish va ularni kamaytirish uchun risk menejmenti amalga oshiriladi.
Risklar boshqaruv sohasida turli xil shakllarda paydo bo‘lishi mumkin. Ba'zi risklar shuningdek, iqtisodiy, siyosiy, ixtisoslashtirilgan sohalarda yoki hodisa yuzaga kelishining barcha imkoniyatlarini hisobga oladigan o‘zgacha metodologiyalarga ega bo‘ladi. Boshqa holatlarda esa, hodisa o‘z paydo bo‘lish ehtimoli va uning o‘zgarishi ustida ishlash uchun statistik va matematik modellarni qo‘llash mumkin.
Risklar faqat zararli yoki istenmagan natijalarga olib kelmas, balki yangiliklar va imkoniyatlar ham o‘z ichiga oladi. Ba'zi tashkilotlar bu imkoniyatlardan foydalanish orqali yangi bozorlarga kirish, yangi texnologiyalarni joriy etish va boshqa yangiliklarni amalga oshirishadi.
Risk menejmenti, bir tashkilot yoki tizimda paydo bo‘lishi mumkin bo‘lgan risklarni identifikatsiya qilish, ularga qarshi tashvishlarni belgilash, ularni boshqarish, va o‘zgaruvchan muhitda samarali boshqaruvni ta’minlashni o‘z ichiga oladi.
Boshqaruv faoliyatini yuritishda risk menejmentning o‘rni
Boshqaruv faoliyatini yuritishda risk menejment, tashkilotlarga potentsial risklarni tushuntirish, baholash, va ularga qarshi tashvishlarni boshqarishda yordam beradi. Bu jarayon, boshqaruv organlari uchun kritik ahamiyatga ega, chunki har qanday tashkilotda faoliyatni boshqarishda o‘z ichiga xos tashkil etuvchilarni va faoliyat ko‘rsatuvchilarini oshirish uchun shartlar yaratadi. Risk menejmentning o‘rni quyidagi ko‘rsatkichlarda ifodalangan:
Tanishish va Baholash: Tashkilotlar o‘zlariga xos risklarni identifikatsiya qilish va ularga qarshi tashvishlarni belgilash uchun tahlil qilishadi. Bu jarayon, tashkilotni muammolar va qo‘shimcha foydalanish imkoniyatlarini tushuntiradi.
Tashvishlarni Qarshi Tashkil Etish: Tanlangan risklarga qarshi turli chora-tadbirlarni o‘rnatish va rivojlantirish. Bu, zarur moliyalashtirish, xavfsizlikni oshirish, tegishli hodisalarni oldini olish, yangi huquqiy va boshqa talablar va standartlarga rioya qilishni o‘z ichiga oladi.
Monitoring va Baholash: Risklar va qarshi tashvishlarga qarshi turli monitoring usullarini o‘rnatish. Bunday monitoring, muammolarni tezroq aniqlash va ularni hal qilishga imkon beradi.
Kommunikatsiya va Hamkorlik: Tashkilotning ichki va tashqi intereslashishlarini ta’minlash uchun effektiv kommunikatsiya va hamkorlikni rivojlantirish. Risk menejmentning muhim qismi, tashkilot ichidagi va tashqi partnyorlar bilan o‘rtacha ma’lumot almashish va fikr almashish jarayonlarini boshqarishdir.
O‘zlashtirish: Tashkilotlarda faoliyat olib borishda o‘zlashtirishning keng qo‘llanilishi. Bu, faoliyatni rivojlantirish, yangi texnologiyalarni joriy etish, kadrlarini o‘zlashtirish, moliyalashtirish va boshqa yo‘nalishlarni o‘z ichiga oladi.
Krizis Boshqarish: Qandaydur muammolarning, hodisalarining yoki krizislarining paydo bo‘lishi halatida, boshqaruv organlari tomonidan tayyorlangan krizis boshqarish planlarini amalga oshirish.
Risk menejmentning boshqa afzalliklari shu bo‘lishi mumkinki, bu tashkilotlarga salbiy tajribalarni o‘z ichiga olmaslik va faoliyatni boshqarishda tushuntirilgan yo‘nalishlarni o‘rnatish orqali muvaffaqiyatli bo‘lishadi.
|
