“Ilm-fan va ta’lim” ilmiy jurnali
2181-4325
|
https://ilmfanvatalim.uz/
|
№ 2
~ 8 ~
KIRISH: Ma’lumki, fan va texnika jadal sur’atlar bilan rivojlanayotgan bugungi
kunda ko’plab ilmiy bilimlar, tushuncha va tasavvurlar hajmi keskin ortib bormoqda.
Bu, bir tomondan, fantexnikaning yangi soha va bo’limlarining taraqqiy etishi tufayli
uning differentsiallashuvini ta’minlayotgan bo’lsa, ikkinchi tomondan, fanlar orasida
integratsiya jarayonini vujudga keltirmoqda.
Bunday sharoitda, yuqori malakali
pedagoglarga bo’lgan talablar ortib borib, barkamol avlodni asrlar davomida
shakllanib kelgan umuminsoniy va milliy qadriyatlar ruhida tarbiyalash layoqatiga ega,
fanning
fundamental asoslarini, pedagogika va psixologiya metodlarini mukammal
egallagan, kasbiy tayyorgarligi yuksak darajada bo’lgan hamda zamonaviy pedagogik
va axborot texnologiyalarini amaliyotda qo’llash ko’nikma va malakasiga ega ijodkor
pedagoglarni tayyorlash talab etiladi.
Fan va ta’lim integratsiyasi,
shuningdek, nazariya va amaliyotning uyg’unligi
muammolari doimo dolzarb bo’lib kelgan. Shubhasiz, integratsiya yangi sifat bilan
tavsiflangan uyg’unlashuv asosida bir butunlikni yaratishning tarkibiy qismlarini
boyitishga olib keladi.
O’zbekiston o’z iqtisodiyotini rivojlantirishning innovatsion paradigmasiga o’tish
davrida fan va ta’limning integratsiyasiga alohida qiziqish uyg’otdi.
Chunki
jamiyatning ijtimoiy-iqtisodiy tuzilishining mazkur tarkibiy qismlari integratsiyasi
mamlakatning innovatsion rivojlanishida muhim bo’lgan bo’g’in:
ta’lim - tadqiqot -
venchur loyihalar - innovatsiyalarni ommaviy rivojlantirish xavfsizligini ta’minlash
muammosini hal qilishi mumkin. Bular albatta O’zbekiston iqtisodiyotining orqada
qolishining
oldini olishi bilan birga, innovatsion iqtisodiyot va axborot
sivilizatsiyasining asosiy xususiyatlarini ta’lim sohasida amalga oshirishga yordam
berishi uchun mo’ljallangan [1].
Shuni alohida ta’kidlash joizki, fan va ta’lim integratsiyasi,
uning amaliy
yo’nalishlarini hisobga olgan holda, nazariy-uslubiy asoslari hamda amalga oshirish
shart-sharoitlarini anglash bilangina kafolatlangan ijobiy samara beradi [2]. Bunda
aynan integratsiyaning kutilayotgan muvaffaqiyati uchun
zarur shart-sharoitlarni
tushunmaslik, balki fan va ta’lim o’rtasidagi aniq va maxsus dalillarni talab qilmasa-
da uni etarlicha baholay olmaslik, shuningdek, ko’plab tadqiqotchi va etakchi olimlar
ta’lim tizimiga muntazam ravishda ilmiy mahsulotlarni joriy etish darajasining etarli
emasligini ta’kidlaydilar.
Mana shunday qarama-qarshiliklarni biz ob’ektiv ravishda quyidagi holatlarda:
• psixologiya va pedagogika fanlari bilan ta’lim o’rtasidagi bog’liqlik va ushbu
fanlar yutuqlarini o’quv amaliyotiga joriy etish mexanizmlarining nomukammalligida;
• tadqiqotlar natijasida yaratilgan ilmiy mahsulotlarni ta’lim jarayonining tarkibiy
qismlariga joriy etish va shuningdek, ilmiy natijalarni o’quv amaliyoti ob’ektlariga
aylantirish zarurati mavjud bo’lgan sharoitlarda esa ilmiy-metodik vositalarning etarli
emasligida ko’rishimiz mumkin.
“Ilm-fan va ta’lim” ilmiy jurnali
2181-4325
|
https://ilmfanvatalim.uz/
|
№ 2
~ 9 ~
Biroq shunga qaramasdan, ushbu qarama-qarshiliklarni ijtimoiy-iqtisodiy
tizimning zaruriy bo’g’ini bo’lgan ta’limning innovatsion
faoliyatida hal qilishimiz
ham mumkin. Ya’ni psixologiya va pedagogika fanlari bilan ta’lim amaliyotini
integratsiyalash mexanizmini ishlab chiqish orqali ijtimoiy-iqtisodiy sohada, shu
jumladan ta’limda integratsiyalashuv jarayonining muvaffaqiyatli innovatsion
o’zgarishlar natijasiga erishish mumkin [3].
