Farg’ona politexnika instituti
Mehanika-mashinasozlik fakulteti
27-22 TMJ guruh talabasi
Xursanaliyev Aliyorning
Mashinasozlik texnologiyasi
fanidan taqdimot loyihasi
Mashina birikmalarini va tipik
detallarini yig’ish
Reja:
1. Mashina detallari haqid ma’lumot.
2. Ajraladigan birikmalarni ta’mirlash.
3. Ajralmaydigan birikmalarni ta’mirlash.
Mashina detallari
- 1) bir jinsli materialdan yig
ʻ
ib
tayyorlanadigan mashina, asboblar, apparatlar yoki
qurilmalar qismi; umumiy va maxsus ishlarga mo
ʻ
ljallangan
xillari bor. Umumiy ishlarga mo
ʻ
ljallangan Mashina detallariga
ko
ʻ
pgina mashinalar, asboblar va boshqa uchun tipik
bo
ʻ
lgan detallar (mas, tishli g
ʻ
ildiraklar, qisqa va uzun
o'lchamli vallar, o
ʻ
qlar, boltlar, shponkalar, gaykalar),
shuningdek, egiluvchan (qayishqoq) va korpus detallar
kiradi. Egiluvchan Mashina detallari zarb energiyasini
titrashlar va boshqalarni so
ʻ
ndirish uchun ishlatiladi;
bularga membrana, prujina, rezina vtulkalari va qistirmalar,
ressoralar va boshqa kiradi.
Korpus Mashina detallari mashinadagi ta
ʼ
sir etuvchi asosiy
kuchlarni qabul qiladi; bularga poydevor ramalari,
plitalar, staninalar kiradi. Mashina detallari aloxida guru-hini
moylash qurilmalari va moy o
ʻ
tkazgichlarning detallari (filtrlar,
shtutserlar, moy ko
ʻ
rsatkichlar va boshqalar) tashkil etadi.
Maxsus ishlarga mo
ʻ
ljallangan Mashina detallariga faqat
ma
ʼ
lum turdagi mashinalarning detallari (turbina kuraklari,
tirsakli vallar, havo vintlari va boshqalar) taallukdi bo
ʻ
ladi; 2)
mashina detallarining nazariyasi, ularni hisoblash va qurish
haqidagi ilmiy fan; mashina va mexanizmlar
nazariyasi, materiallar qarshiligi, materialshunoslik bilan,
detallarni texnik chizma yordamida tayyorlash va yigish
bilan, buyumlarning puxtaligi hamda texnik diagnostikasi
bilan bog
ʻ
liq.
O
ʻ
zbekiston Respublikasida Mashina
detallari sohasidagi ilmiy tadqiqot
lar O
ʻ
zbekiston Fanlar
akademiyasi Mexanika va inshootlarning
seysmik mustahkamligi
institutida, Toshkent texnika untida,
Toshkent avtomobil yo
ʻ
llari va transport
instituti, Toshkent temir yo
ʻ
l muhandislari
instituti va boshqalarda olib borilmoqda.
Ajraladigan birikmalarni
ta`mirlash.
Rezbali birikmalar
keng
tarqalgan ajraladigan birikmalardan
bo`lib, bunda bolt teshikka tirqish bilan
kiritiladi va birikma mustahkamligi
gaykani qotirish bilan ta`minlanadi.
Bunday holda gayka tortilayotganda va
ishlatish vaqtida markazlashtirish buzilishi
mumkin.
Rez`bali birikmalarda quyidagi nuqsonlar uchraydi:
- tebranish yoki ajratish – yig’ish natijasida rezba
yeyiladi;
- ish yuklamasi yoki kuchli tortish natijasida rezba
eziladi;
- bo`ylama ish yuklamasi yoki tortish kuchi ta`sirida
rez’ba qadami o`zgarib, bolt sterjeni uzayadi;
- katta o`lchamli kalit ishlatish natijasida bolt kallagi
yeyiladi;
- oddiy shayba yeyiladi, purjinali shaybalar ezilib
sinadi.
| 