|
Fizika hamma uchun kerak
|
| bet | 3/13 | | Sana | 15.06.2022 | | Hajmi | 1.45 Mb. | | #23745 |
Bog'liq Fizik kecha blankresume, Ovqat hazm qilish, Baxtiyarova Sevinchoy, Referat haqida toliq malumot Yuqumli kasalliklar haqida tushunc, Nutq madaniyati va adabiy til me’yorlari reja, OLiy matematika, иктисод 2 3, 2.Ф-26 анкета, Academic-Data-389191100347, Google Form va Google presentation haqida, Elektron pochta xizmatidan foydalanish, dars almashtirish sentabr, Kiberxavfsizlik, 285-2922-KO’RINISH
ARXIMED (tojni ushlab). Qanday chiroyli toj. Tuzilishini qarang-a, qanday murakkab. Menga tojning hajmini topish kerak. Nima uchun? Bu tushunarli. Oltin juda og’ir metall, kumush esa undan yengilroq. Agar toj sof oltindan qilinmagan bo’lsa, og’irligi avvalgicha qolsa ham hajmi katta bo’ladi.
HAMMOMBON – Arximed vanna tayyor!
ARXIMED – Hozir! Hozir! Hozir!
HAMMOMBON – Ana har kungidek. Avval “Vannani taxla” keyin “Hozir, hozir” suv soviydi.
Arximed – Boryapman. (Hammombon Arximed ustidagi oq xalatini yechib oladi). Arximed vannaga o’tiradi. Qara! Men suvga kirgandan keyin suv sathi ko’tarildi. Men o’zimni yengil sezyapman. (Hammombonga). Tojni uzat. Dinamometrni ber!
Tojni havoda o’lchayman. (Ko’rsatgichiga qaraydi). Endi tojni suvga tushiraman. Toj yengil bo’ldi. Tojga itaruvchi kuch ta’sir qiladi. Bu kuch og’irliklar ayirmasiga teng. Shu kuchning o’zi itarib chiqaruvchi suvning og’irligiga teng.
Shunday ...... Suvning zichligi ma’lum... Demak.... Hozir tojning hajmini o’lchayman. Tayyor. Endi 2 mer oltinning zichligi nimaga tengligini yodga keltiraman. Ha.Ha, tojning hajmi 2 mer oltinning hajmidan katta bo’lib chiqdi. Demak....Demak...Tojda kumush aralashtirilgan. Evrika!!! (Arximed vannadan chopib chiqadi va ketmoqchi bo’ladi) E. yo’q. Bunday men ketmayman, keyin men haqimda 2000 yil mobaynida o’quvchilar aytib yurmasin. (Arximed oq xalatni kiyadi va chopib ketadi.)
HAMMOMBON: Evrika! Evrika! Endi 2 ming yil hamma aytadi. Arximed qonun ochdi. Bu ishda men o’zimni asosiy kishi deb hisoblayman. Men bo’lmasam vanna ham bo’lmas edi, qonun ham ixtiro qilinmas edi.
(Sahnadan ketadi)
3-KO’RINISH
(Sahnaga muzika sadolari ostida podsho, vazir, malika, qorovullar chiqadilar)
Arximed chopib keladi va aytadi. Buyuk podshohim. Toj ustida bajarish kerak bo’lgan masalangni yechdim. Bu ishda xudo menga yordam berdi. Men tojda kumush borligini aniqladim. Zargar o’gri.
VAZIR – Xudoning qahr g’azabi zargarning boshiga tushsin.
GIYERON – qorovullar zargarni olib keting. Zindonga tashlang (zargarni olib ketadilar) Arximed: Men shunday xulosaga keldim. “Suyuqlik ichiga botirilgan jism o’zining botgan qismi hajmi qadarli siqib chiqargan suyuqlik og’irligicha o’z og’irligidan yo’qotadi.” Bu xulosa shunchalik muhimki buni men qonun deb e’lon qilaman. Bu qonundan odamlar asrlar o’tishi bilan foydalanadilar.
2-variant.
Muallif. Jumayev Mustaqim.
Дунёга шоҳ эрур аллома
(Физикавий афсона)
Қатнашадилар: Г, - Герон, шоҳ; А. - Архимед, олим;
X. - хазиначи; М. - муаллиф
М. Шоҳ саройида саросималик ҳукм сурмоқда; Қироллик тожининг сохталиги ҳақидаги даҳшатли хабар арқони давлатни ваҳимага солган. Шоҳ Герон - тунд, сарой аҳли жим. Соқчи Архимедни қабулга олиб киради.
Г. Кел, Архимед, устози аввал!
Бу кун сени тингламоқчиман.
Нечун дунё эмас мукаммал?
Бу т:илсимни англамоқчиман.
А. Бор оламга асос тўрт унсур,
Комилликка мезондир фалак.
Ҳеч мавжудот эмас беқусур,
Пайғамбарми ё ахли малак ...
Г. Коинотнннг ибтидоси не?
Не бор унда танҳо бетакрор?
Одамзоднинг муддаоси не?
Нечун уни тушунмоқ душвор?..
А. Даҳоликни қилмасман даъво,
Илк сабабни бешак олгум тан.
Фолбинликдир - бемаъни маъво,
Борлиқ йўқдан пайдо бўлмаган!
Г. Бошингга кий Шоҳлик тожини!
Тинч бўлай мен саросимадан.
Кесмай тожнинг бирор жойини...
Сен топгил тож ясалган маъдан!
А. Бу вазифа вазминдир бисёр,
Сиздан қирқ кун муҳлат сўргайман.
Ҳар тилсимнинг ўз ечими бор,
Толеда не бўлса кўргайман ...
Г. Сенга берган фармоним мушкул,
Аммо уни шарт қилмоғинг ҳал!
Жоним гумон қийнади буткул,
Руҳим ҳақни билмокқа маҳтал ...
М. Архимед ўз шогирдлари билан инсон ақли етмайдиган бу иложсиз масалани ҳал қилиш учун саҳрога йўл олади...
Берилган муҳлат нихоясига етай деб қолган бўлсада бу муаммо ўз ечимини топмаган эди...
М. Бу саволга албат топ жавоб,
Бўлса ҳам - ки, кори - сири ғайб.
Не иш лозим олмоқ - чун савоб
Айт не билан ўлчанади айб?!
А. Сув келтиринг - қилгум ибодат,
Тангри шунда йўл берса шояд...
Мана бўлиб ундан иноят –
Бу тилсимни топдим ниҳоят!
М. Сабр тоқати тугаёзгам сарой аҳли олдига Архимед кириб келади...
М. Шоҳлик тожи бошида, мағрур -
Тахт олдига келди аллома.
Шоҳ олимга бош эгди мажбур...
Будир - тарих билмас... ҳангома!!
А. Фармон боис посбони адл,
Инъом бўлди бир илми амал.
Гуноҳкории айламанг қатл...
Тавсиф этдим уни мукаммал.
М. Архимед «Жисмларнинг сузиши» номли рисоласини шоҳга тақдим этди.
X. Шоҳим кечинг мен қилган гуноҳ,
Хиёнат иш ниҳоси ошкор...
Тож сохтадир - Архимед гувоҳ
Тиғсиз топди унда нелар бор!
Г. Диёнатга ўргатдим, бироқ –
Хиёнат - ла беришди сабоқ.
«Ҳақни билган - қилинмас сўроқ!»,
Унутма бу ҳикмати мутлоқ.
А. Ўзни билдим Суқрот сингари,
Аён бўлди олам сирлари.
Бу бозингар дунё ишлари –
Моҳиятдан эрур ташқари!
М. Хазиначи Архимед сўровига биноан қатл қилинмади. Аммо унга ўша даврдаги юнонларнинг олий жазоси берилди, яъни у фуқаролик ҳуқуқидан маҳрум қилинди. Хазиначи бадарға қилинди...
Г. Кел Архимед, тож тахтим берай!
Бор салтанат сенгадир инъом.
Мен илмингдан ҳикматлар терай,
Шогирд бўлиб ёнингда мудом...
А. Ҳурмат учун Сизга ташаккур...
Бу ишларнинг қилмам ҳеч бирин.
Ғурур эмас, мен қилгум шукур-
Била олсам ...коинот сирин!
М. Архимед ўз кулбаси, шогирдлари томон йўл олди. Зеро илм - эркинлик маҳсулидир!
М. Тасдиқ этди аркони маъмур,
Шоҳ амрила битилган нома.
«Инсонга тож эрур тафаккур,
Дунёга Шоҳ эрур аллома!!!»
|
| |
